Những dự án 'bánh vẽ' ngàn tỷ ở Bắc Kạn: [Bài 2] Làm lỗ để thâu tóm?

Chỉ trong 8 năm, dự án ngàn tỷ bị phá sản?

Năm 2007, UBND tỉnh Bắc Kạn cho chủ trương việc Công ty Lâm nghiệp Bắc Kạn hợp tác với Tổng Công ty Công nghiệp Sài Gòn và Tổng Công ty xây dựng Hà Nội, đây là 3 doanh nghiệp nhà nước với mục đích xây dựng nhà máy chế biến gỗ tại tỉnh Bắc Kạn. Trên cơ sở đó, Công ty CP Sahabak được thành lập vào tháng 8/2009, hoạt động tại Khu công nghiệp Thanh Bình, có vốn điều lệ 260 tỷ đồng với 4 cổ đông sáng lập là Tổng Công ty Công nghiệp Sài Gòn góp 36% vốn; Tổng Công ty Xây dựng Hà Nội với 25% vốn góp; Công ty CP Bất động sản Sài Gòn - Đông Dương với 5% vốn góp; phần còn lại của Cty TNHH MTV Lâm nghiệp Bắc Kạn với 34% là 2.338ha đất rừng, có nhiều diện tích đã đến tuổi khai thác.

Sahabak được UBND tỉnh Bắc Kạn cấp Giấy chứng nhận đầu tư cho dự án Nhà máy chế biến gỗ ngày 21/12/2009 với tổng vốn đầu tư hơn 25 tỷ đồng, dự án 2,5ha đi vào hoạt động năm 2010.

Năm 2011, Sahabak tiếp tục được cấp phép đầu tư Nhà máy sản xuất MDF với vốn đầu tư 1.142,6 tỷ đồng, công suất 108.000m3 ván MDF/năm, nguyên liệu sử dụng 200.000m3 đến 300.000 m3 gỗ/năm và tiếp tục mở thêm 2 nhà máy nhỏ khác từ năm 2011 - 2013. Sử dụng dây chuyền ép liên tục của châu Âu, Nhà máy sản xuất ván gỗ MDF Sahabak được coi là có công nghệ hiện đại hàng đầu trong cả nước về lĩnh vực chế biến gỗ.

Theo kế hoạch ban đầu đề ra, nhà máy MDF Sahabak khi đi vào hoạt động sẽ nộp ngân sách khoảng 40 tỷ đồng/năm. Đồng thời sẽ tạo công ăn việc làm cho hàng ngàn lao động tại nhà máy và những người dân trồng rừng, thúc đẩy phong trào phát triển kinh tế từ nghề trồng rừng nguyên liệu tại tỉnh Bắc Kạn.

Sau khi được cấp giấy chứng nhận đầu tư, Công ty Sahabak đã triển khai thực hiện các dự án: Nhà máy chế biến gỗ đã hoàn thành xây dựng và đi vào hoạt động; Nhà máy sản xuất ván MDF đã hoàn thành các hạng mục phụ trợ và khu hành chính; Còn lại 2 nhà máy không triển khai thực hiện được.

Nhưng sau khi đi vào hoạt động, Sahabak liên tục thua lỗ và dẫn tới dừng hoạt động, giải thể. Nhà máy sản xuất MDF và Xưởng sản xuất viên nén nhiên liệu đốt, Công ty CP Sahabak đã thực hiện các thủ tục chấm dứt 2 dự án đầu tư này và gửi hồ sơ cho Ban Quản lý Các khu công nghiệp tỉnh Bắc Kạn vào ngày 28/10/2016. Còn 2 dự án Nhà máy chế biến gỗ và Xưởng sản xuất ván dăm tận dụng, Sahabak đã thực hiện các thủ tục chấm dứt đầu tư vào ngày 26/7/2017.

Theo lãnh đạo Ban quản lý các khu công nghiệp tỉnh Bắc Kạn, hiện nay Công ty Sahabak không còn dự án nào đang thực hiện tại KCN Thanh Bình và công ty này đã tuyên bố phá sản, dừng hoạt động hoàn toàn từ năm 2019.

Hóa phép “bay màu” hàng trăm tỷ vốn góp 

Điều đáng nói là các dây chuyền sản xuất của Sahabak đi vào hoạt động lại không đem lại hiệu quả, liên tục báo lỗ. Sahabak cũng đã kịp thời ôm đống nợ khổng lồ với các ngân hàng để vay đầu tư mở rộng dự án.

Phần tài sản của Dự án Nhà máy chế biến gỗ Sahabak (ván ghép thanh): Tài sản thế chấp tại Chi nhánh Ngân hàng Phát triển khu vực Bắc Kạn - Thái Nguyên. Do Công ty Sahabak thường xuyên để phát sinh nợ quá hạn tại Ngân hàng. Vì vậy, phía Ngân hàng đã tiến hành xử lý tài sản đảm bảo tiền vay của Dự án đầu tư xây dựng Nhà máy chế biến gỗ của Công ty Sahabak bằng hình thức bán đấu giá. Ngày 24/01/2019 Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Hồng Ngọc đã trúng đấu giá mua lại các tài sản trên.

Phần tài sản của các dự án Xưởng sản xuất viên nén nhiên liệu đốt và Xưởng sản xuất ván dăm tận dụng: Tài sản thế chấp tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh Bắc Kạn (BIDV). Do không có khả năng thanh toán nợ nên phía Ngân hàng đã thu giữ và bán tài sản để thu hồi nợ. Ngày 20/8/2019 Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Hồng Ngọc đã ký hợp đồng mua lại các tài sản này.

Đối với diện tích 4,88ha đất được giao tại Quyết định số 1528/QĐ-UBND ngày 22/8/2011 sử dụng cho dự án Nhà máy sản xuất gỗ MDF: Tài sản thế chấp tại Ngân hàng BIDV. Năm 2018 Ngân hàng BIDV đã tiến hành phát mại tài sản trên. Ngày 18/01/2019, Công ty TNHH Thương mại và Xuất nhập khẩu Mạnh Bình (là doanh nghiệp Trung Quốc) đã ký hợp đồng mua lại toàn bộ tài sản trên khu đất 4,8ha.

Sau khi phá sản, doanh nghiệp này hiện nay vẫn nợ tiền của những người cung cấp thực phẩm, nhân công, người hưởng lợi từ rừng của nhiều hộ dân (Sahabak trả số tiền hưởng lợi từ rừng cho người dân chỉ từ 10 - 15 triệu đồng/ha). Theo báo cáo của Cục Thuế Bắc Kạn, Sahabak vẫn đang nợ khoản đóng góp cho ngân sách Nhà nước số tiền là hơn 2,962 tỷ đồng (số nợ được chốt vào ngày 2/8/2019).

Sahabak phá sản, nhưng các lãnh đạo doanh nghiệp lại thành công

Bà Bùi Thị Lanh, ở thôn Cốc Po, xã Thanh Thịnh, huyện Chợ Mới (Bắc Kạn), là người vừa làm công trong nhà bếp của Sahabak từ tháng 10/2009 cho tới khi doanh nghiệp phá sản, gửi đơn nhiều nơi và kiện cả ra tòa án để đòi số tiền đang bị doanh nghiệp này nợ lên đến hơn 540 triệu (bao gồm 407 triệu tiền ứng mua thực phẩm, 56 triệu tiền lương và 80 triệu tiền hưởng lợi từ rừng).

Bà Lanh bức xúc nói: “Nhiều người bị công ty Sahabak nợ tiền làm công, tiền hưởng lợi từ rừng (công ty đã khai thác rồi nhưng không trả). Tôi bị nợ nhiều nhất, vì tôi làm bếp, ông Thắng (Tổng Giám đốc Lê Viết Thắng) bảo chị ơi chị ứng ra giúp không thì công ty không hoạt động được, sau sẽ trả hết. Đến nay đã nhiều năm trôi qua, ông Thắng là người có trách nhiệm trả nợ, nhưng không trả cho tôi đồng nào. Doanh nghiệp (Sahabak) thì làm ăn thua lỗ, nhưng lãnh đạo thì không, còn có doanh nghiệp sân sau này, sân sau kia, không tin các anh cứ tìm hiểu là biết”.

Phóng viên đã tìm hiểu và thấy rằng những lời của bà Lanh nói là có cơ sở. Cụ thể: ông Thắng - Tổng Giám đốc của Sahabak hiện đang làm quản lý tại chính Công ty Hồng Ngọc (doanh nghiệp tư nhân đã mua lại khoản nợ và cơ sở vật chất của Sahabak từ ngân hàng), doanh nghiệp này đang hoạt động tốt trên chính lĩnh vực mà Sahabak phá sản. Thậm chí, Công ty Hồng Ngọc còn phải mua nguyên liệu với giá lên tới hơn 120 triệu/ha rừng về sản xuất, trong khi Sahabak chỉ phải trả khoản tiền hưởng lợi từ rừng cho người dân 10 - 15 triệu đồng/ha nhưng vẫn phá sản. Việc ông Thắng quản lý Công ty Hồng Ngọc cũng đã được lãnh đạo Ban quản lý Các khu công nghiệp Bắc Kạn xác nhận.

Đến nay, các cơ quan chức năng của tỉnh Bắc Kạn chưa thể giải quyết các thủ tục pháp lý với Sahabak, do công ty không lập được hồ sơ đề nghị hoàn trả giá trị còn lại của tài sản trên đất bị thu hồi. Những sai phạm tại Công ty Sahabak cũng đã được tỉnh Bắc Kạn chuyển cơ quan điều tra từ trước năm 2021. Hiện tại, vụ việc này chưa được khởi tố do có nhiều yếu tố phức tạp, cơ quan điều tra đang hoàn thiện hồ sơ và sẽ sớm đưa ra xử lý theo đúng những quy định của pháp luật.