Theo tạp chí National Interest, kể từ Thế chiến 2, Mỹ, Nga, Trung Quốc và một số nước khác đã mất nhiều tàu ngầm vì lý do tai nạn. Vận hành tàu ngầm luôn là công việc đầy rủi ro, nguy hiểm, trong những tình huống đặc biệt nhất và tương lai của công việc này nhiều khả năng vẫn đầy rẫy hiểm nguy như thế.
 |
| Thresher là tàu hiện đại nhất của Hải quân Mỹ vào đầu thập kỷ 1960 (Ảnh: National Interest) |
Trong vài thập kỷ trở lại đây, đã có nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng liên quan đến tàu ngầm. Các vụ nghiêm trọng nhất phải kể đến là vụ tàu Kursk của Hải quân Nga năm 2000, vụ tàu Komsômlets của Hải quân Liên Xô năm 1989, vụ tàu ngầm K-8 cũng của Hải quân Liên Xô năm 1970, vụ tàu Mỹ USS Scorpion (SSN-589) vào năm 1969, vụ USS Thresher (SSN-593), năm 1963, vụ tàu Minh 361 của Hải quân Trung Quốc năm 2003…
Vụ tai nạn nhiều người chết nhất
Vào sáng 10/4/1963, tàu ngầm USS Thresher, mới được đưa vào vận hành chưa đầy 2 năm, bắt đầu các cuộc lặn sâu thử nghiệm ở một địa điểm cách mũi Cod, bang Massachusetts 360km về phía đông. USS Thresher chạy bằng năng lượng hạt nhân, có khả năng tấn công nhanh, thuộc lớp tàu hiện đại nhất của Hải quân Mỹ, theo ussnautilus.org.
Khi USS Thresher thực hiện bài lặn sâu, trên mặt nước vẫn có tàu USS Skylark chuyên cứu hộ tàu ngầm, giám sát. Lúc 9h3 phút, Skylark nhận được tín hiệu khá lộn xộn từ điện đàm dưới nước. Tàu Thresher thông báo: “đang gặp phải một số khó khăn nhỏ… tàu bị mất thăng bằng, chúi xuống đáy… đang cố gắng thoát”. Nhưng con tàu và 129 thủy thủ, trong đó có 17 nhân viên dân sự, không bao giờ có thể trở lại mặt nước.
Con tàu vỡ làm 6 mảnh lớn, nằm rải rác trong một khu vực có chu vi gần 3km dưới đáy biển, cuối cùng cũng được đội cứu hộ tìm thấy. Sau khi xem xét kỹ một loạt dữ liệu, từ rất nhiều tấm ảnh chụp, các vật thể thu hồi được từ đáy biển cũng như xem xét lại việc đóng tàu cũng như bảo dưỡng, đội điều tra kết luận rằng tai họa bắt đầu từ khớp nối trong hệ thống ống bơm nước biển. Nhiều khớp nối của hệ thống này đã được thực hiện theo phương pháp hàn thiếc thay vì phương pháp hàn nóng chảy. (Hàn nóng chảy là dùng nhiệt làm chạy kim loại và nối trực tiếp hai đoạn kim loại cần hàn với nhau, trong khi với phương pháp hàn thau, người ta dùng một loại kim loại khác có độ nóng chảy thấp hơn dùng làm “keo” đính hai đoạn kim loại cần hàn).
Người ta đặt ra giả thuyết rằng ít nhất một trong số các khớp nối đã bị sự cố, khiến nước biển lọt vào lòng tàu và làm đoản mạch điện, khiến động cơ bất chợt ngừng hoạt động. Mất lực đẩy, tàu Thresher, lúc đó nặng thêm do nước tràn vào, bắt đầu bị chìm.
Thủy thủ đoàn lúc đó đã cố gắng bơm đầy khí vào khoang dằn của con tàu nhằm giúp nó có thể nổi lên mặt nước. Nhưng theo các nhà điều tra, rất có thể nỗ lực của các thủy thủ đã bị cản trở khi hơi nước trong hệ thống máy lọc nước đóng băng đã làm tắc các van xả khí, chặn lại cơ hội bơm khí vào khoang dằn. Động cơ không hoạt động đồng nghĩa với việc không thể chống lại sức nặng của nước, không thể khiến con tàu vận hành và trở lại mặt nước.
Thảm họa
Trên tàu Skylark, lúc đầu người ta chưa nhận thức được sự nghiêm trọng của vấn đề. Trước đó, khi gặp nhau lúc 6 rưỡi sáng, tàu Thresher thông báo sẽ thực hiện lặn sâu lúc 7h47. Theo kế hoạch, cứ sau 15 phút, Thresher sẽ cùng Skylark kiểm tra tình hình một lần. Mọi việc đều tốt cho đến 9h, khi Thresher gửi lên thông điệp lạ: “Đang bị mất thăng bằng”.
Trung sỹ James Watson, sỹ quan hoa tiêu của tàu Skylark, lúc đó nghe thấy: “Đang tìm cách bơm khí khẩn cấp”. Nhưng tín hiệu qua điện đàm dưới nước thường rất kém và giọng của sỹ quan liên lạc trên tàu Thresher có vẻ rất bình tĩnh. Lúc 9h14, tàu Skylark phát tín hiệu để Thresher nổi lên nhưng không có hồi đáp. Một phút sau, tàu Skylark yêu cầu tàu ngầm thông báo tình hình. Vẫn im lặng. Sỹ quan hoa tiêu hét lên: “Các anh còn kiểm soát tình hình chứ?” Chẳng có ai đáp lại cho đến vài phút sau. Người trên tàu Skylark chỉ nghe được hai từ “thử” và “độ sâu”.
“Rồi anh nghe thấy gì nữa”, điều tra viên hỏi Watson. “Chúng tôi nghe thấy âm thanh quen thuộc đối với tôi, giống như khi tàu bị ngư lôi bắn trúng trong Thế chiến 2, tiếng một con tàu đang vỡ ra, tiếng sắt thép vặn xoắn”, Watson đáp. Và rồi là sự tĩnh lặng. Không ai còn nghe thấy gì nữa.
Lúc 10h58, tàu Skylark thả xuống một số quả lựu đạn nhằm thông báo với tàu ngầm rằng Skylark đã mất liên lạc thực sự với nó, yêu cầu nó liên lạc lại qua điện đàm hoặc nổi lên. Nhưng không có tín hiệu gì đáp lại. Thresher đã chắc chắn gặp nạn.
