Theo tìm hiểu chúng tôi, Công ty TNHH Quang Sơn được UBND tỉnh Phú Yên chấp thuận chủ trương đầu tư dự án cơ sở chế biến hạt điều xuất khẩu từ năm 2008. Đến nay Công ty này đã đầu tư mở rộng nhà xưởng, máy móc thiết bị, hoạt động sản xuất với quy mô công suất 3.000 tấn sản phẩm/năm, nguyên liệu chính là hạt điều khô khoảng 18.000 tấn/năm, trên tổng diện tích đất 37.864 m2 tại thôn Mậu Lâm Bắc, xã Hòa Quang Bắc (Phú Hòa).
Thời gian qua trong quá trình hoạt động sản xuất, người dân sống gần nhà máy nhiều lần gửi đơn đến các cấp chính quyền phản ánh việc xả thải của Công ty.
Do đó, Sở Tài nguyên và Môi trường Phú Yên phối hợp cùng Phòng cảnh sát môi trường, UBND huyện Phú Hòa, UBND xã Hòa Quang Bắc kiểm tra việc chấp hành pháp luật bảo vệ môi trường của Công ty thì phát hiện có nhiều nội dung thực hiện không đúng bản cam kết bảo vệ môi trường dự án cơ sở chế biến hạt điều.
Theo kết luận thanh tra cho thấy, nhiều công đoạn của quá trình chế biến hạt điều tại Công ty làm phát sinh mùi đặc trưng và chất thải gây ô nhiễm môi trường, nhất là chất thải có chứa thành phần nguy hại, nhưng Công ty không chấp hành đúng hồ sơ môi trường đã được phê duyệt. Không chấp hành đúng pháp luật bảo vệ môi trường (xây lắp hệ thống nước thải không đúng quy định: thiếu công đoạn xử lý bể tách dầu, bể sụt khí oxy, thay đổi công nghệ dẫn đến không đủ khả năng xử lý, không có hệ thống thu gom nước thải riêng biệt với hệ thống thoát nước mưa) nên đã xả thải ra môi trường có nhiều thông số vượt quy chuẩn cho phép.
Trong đó, đáng lưu ý trước tháng 3/2021 việc Công ty tự ý sử dụng võ hạt điều chưa ép dầu để đốt lò làm phát sinh mùi gắt khó chịu, đặc biệt là phát sinh chất thải nguy hại phenol trong nước thải và khí thải. Đây là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến nhân dân khu vực nhà máy nhiều lần có đơn phản ánh gửi đến các cấp cũng như phản ánh gay gắt gây mất an ninh trật tự xã hội tại địa phương.
Trước những vi phạm trên, mới đây bà Hồ Thị Nguyên Thảo, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên đã ký quyết định xử phạt hành chính đối với Công ty TNHH Quang Sơn với tổng số tiền hơn 995 triệu đồng. Bởi Công ty TNHH Quang Sơn đã có 10 hành vi vi phạm về xả khí thải, nước thải vượt quy chuẩn kỹ thuật ra môi trường; xây lắp hệ thống xử lý không đúng như báo cáo đánh giá tác động môi trường; không phân loại, thu gom và lưu trữ chất thải rắn, chất thải nguy hại theo đúng quy định.
Kết quả phân tích nhiều mẫu nước thải, khí thải có các thông số vượt gấp nhiều lần so với quy chuẩn kỹ thuật cho phép, cụ thể độ màu cao 709 Pt-Co, COD vượt 11,3 lần, BOD5 vượt 10,56 lần, tổng photpho vượt 60,6 lần, coliform vượt 32 lần, TSS vượt 2,92 lần, amoni NH4 vượt 4,58 lần, tổng dầu mỡ vượt 1,13 lần, tổng phenol vượt 2,08 lần, CO vượt 3,41 lần.
Ngoài hình thức phạt hành chính, UBND tỉnh Phú Yên còn phạt bổ sung là đình chỉ hoạt động gây ô nhiễm môi trường của Công ty TNHH Quang Sơn trong 2 tháng kể từ ngày nhận quyết định xử phạt. Cùng với đó, buộc Công ty phải khôi phục lại tình trạng môi trường ban đầu hoặc phục hồi môi trường theo quy định, thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường; buộc phải xây lắp công trình bảo vệ môi trường đảm bảo quy chuẩn kỹ thuật; cải tạo công trình xử lý nước thải đáp ứng yêu cầu kỹ thuật về bảo vệ môi trường; vận hành đúng quy trình đối với công trình bảo vệ môi trường; lắp đặt thiết bị, hệ thống quan trắc khí thải tự động, liên tục theo quy định.
Trước đó, UBND tỉnh Phú Yên cũng đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền 250 triệu đồng đối với Công ty TNHH điều Đại Hưng Phát, chuyên chế biến hạt điều đã có hành vi xả thải ra môi trường.
Trong lúc Công ty vi phạm quy định pháp luật bảo vệ môi trường, nhất là đốt vỏ hạt điều gây bức xúc trong nhân dân thì UBND huyện Phú Hòa cấp giấy xác nhận đăng ký kế hoạch bảo vệ môi trường số 333 ngày 29/3/3021 cho phép Công ty được đốt vỏ hạt điều mà không có sự rà soát, đánh giá hệ thống xử lý khí thải, nước thải của Công ty không đáp ứng yêu cầu xử lý chất thải nguy hại phát sinh từ đốt vỏ hạt điều. Liên quan vấn đề này, Sở TN-MT kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo huyện Phú Hòa kiểm điểm làm rõ trách nhiệm tổ chức, cá nhân trong việc tham mưu hồ sơ môi trường của Công ty này có những sai phạm. Cũng như làm rõ trách nhiệm trong việc thực hiện chức năng quản lý nhà nước về môi trường đối với Công ty dẫn đến có nhiều vi phạm trong thời gian dài, nhưng không được nhắc nhở, chấn chỉnh kịp thời, gây bức xúc trong nhân dân.