Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Ảnh: AP.
Trong nhiều tháng, Tổng thống Ukraine đã hạ thấp cảnh báo đe dọa xâm lược, nhưng đến hôm nay (24/2), ông tin rằng châu Âu trên bờ vực của một cuộc xung đột mới khủng khiếp.
Sau khi Ukraine tuyên bố tình trạng khẩn cấp và bắt đầu kêu gọi lính dự bị, Volodymyr Zelenskiy đã gửi một video dài 10 phút vào đầu giờ sáng 24/2, nói rằng Tổng thống Vladimir Putin không đáp lại cuộc gọi của mình.
“Chúng ta cách nhau hơn 2.000 km biên giới chung, dọc theo biên giới đó có 200.000 binh sĩ của các bạn và một nghìn xe bọc thép. Ban lãnh đạo của các bạn đã chấp thuận họ tiến sang lãnh thổ của một quốc gia khác. Động thái này có thể trở thành sự khởi đầu của một cuộc chiến tranh lớn”, ông Zelenskiy nói.
"Họ đang nói với các bạn rằng ngọn lửa này sẽ giải phóng người dân Ukraine, nhưng người dân Ukraine [vốn đang] được tự do".
Ukraine đã triệu tập một phiên họp khẩn cấp của Hội đồng an ninh Liên Hợp Quốc để đối thoại với Nga, mà trớ trêu thay, Nga là nước chủ trì cuộc họp. Trong khi đó, cách tiếp cận của Zelenskiy là cố gắng nói chuyện trực tiếp với những người Nga bình thường, trên một video được tải lên ứng dụng nhắn tin Telegram, do dự đoán rằng truyền thông Nga sẽ không phát sóng nó.
Tổng thống Ukraine đã đưa ra lời kêu gọi tuyệt vọng đối với người dân Nga, yêu cầu họ “lắng nghe tiếng nói của lý trí” và ngừng một cuộc chiến mà ông nói rằng Điện Kremlin đã ra lệnh.
“Tôi biết bài phát biểu này của tôi sẽ không được chiếu trên TV của Nga, nhưng người dân Nga cần phải xem nó”, Tổng thống Ukraine nói. Họ cần biết sự thật. Sự thật là điều này phải được dừng lại trước khi quá muộn”.
“Hãy lắng nghe chính mình, tiếng nói của lý trí. Người dân Ukraine muốn hòa bình”, Tổng thống Zelenskiy nói. Nhưng ông cũng khẳng định: "Nếu ai đó cố gắng lấy đi đất đai, tự do của chúng tôi, cuộc sống của chúng tôi, cuộc sống của con cái chúng tôi, chúng tôi sẽ tự vệ. Bằng cách tấn công, các bạn sẽ thấy khuôn mặt của chúng tôi, không phải lưng mà là khuôn mặt của chúng tôi”.
Sáng sớm 24/2, Nga đã ban bố cảnh báo tất cả các chuyến bay hàng không dân dụng tránh xa vùng không phận biên giới giữa Nga và đông bắc Ukraine. Khi điều động lực lượng của mình đến gần biên giới và bố trí trong đội hình tấn công, Điện Kremlin thông báo đã nhận được yêu cầu từ các nhà lãnh đạo của các khu vực li khai ở phía đông Ukraine, yêu cầu hỗ trợ khẩn cấp “để tránh thương vong dân sự và nhân đạo thảm khốc". Ông Putin đã nhận được sự hậu thuẫn chính thức từ Quốc hội Nga hôm 23/2, để triển khai các lực lượng Nga ra ngoài biên giới của đất nước.
Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 24/2 tuyên bố phê chuẩn "chiến dịch quân sự đặc biệt" đến miền Đông Ukraine.
Trong vài ngày, Putin và các trợ lý của ông đã tuyên bố rằng những người nói tiếng Nga đang diễn ra ở vùng Donbas đang chịu "cuộc diệt chủng". Hồ sơ bằng chứng được cho là đã được lưu hành tại Liên Hợp Quốc và giới truyền thông.
Theo một số thông tin trên phương tiện truyền thông, Nhà Trắng đã cảnh báo chính quyền Zelenskiy dự kiến một cuộc tấn công quy mô lớn trong 48 giờ tới. Thành phố Kharkiv ở phía đông bắc, cách biên giới với Nga 40 km, đang gặp nguy hiểm đặc biệt, Newsweek CNN đưa tin, dẫn nguồn tin tình báo Mỹ.
Các dự đoán của chính quyền Biden về cuộc tấn công sắp xảy ra đã sai trước đây, với ngày được đưa ra là vào thứ Tư tuần trước - ngày 16/2
Người phát ngôn Lầu Năm Góc, John Kirby, vào tối 16/2, cho biết thêm: “Các lực lượng Nga tiếp tục tập hợp gần biên giới hơn”. Kirby nói rằng Putin “sẽ phải trả lời với các ông bố bà mẹ Nga về việc những người lính của họ không khiến con cái họ sống sót trở về nhà hoặc khiến con cái họ trở lại sau những vết thương”.
Ngày 23/2, Ukraine đã chuẩn bị lực lượng cho viễn cảnh một cuộc chiến tranh tàn khốc. Quốc hội nước này đã bỏ phiếu thông qua tình trạng khẩn cấp, cho phép nhà chức trách áp đặt lệnh giới nghiêm và hạn chế đi lại, chặn các cuộc biểu tình và cấm các đảng phái và tổ chức chính trị. Khoảng 36.000 quân dự bị đã được huy động và luật đã được thông qua cho phép người Ukraine mang súng cá nhân, vì nhiều người đã xếp hàng để mua AR-15 và súng bắn tỉa tại các cửa hàng súng địa phương.
Các sân bay ở các thành phố Kharkiv, Dnipro và Zaporizhzhia ở miền đông Ukraine đã đóng cửa và gần 3 triệu người Ukraine vẫn ở Nga được yêu cầu rời đi càng sớm càng tốt, cảnh báo rằng chính phủ của họ có thể không thể giúp họ lâu hơn.
Chính phủ Ukraine cho biết một cuộc tấn công mạng lớn đã nhằm vào các bộ và ngân hàng vào hôm 23/2. Các quan chức đã cảnh báo rằng Nga có thể sử dụng các yếu tố của chiến tranh hỗn hợp để gây hoang mang trước khi tiến hành một cuộc tấn công quân sự tổng lực.
Nga đã bắt đầu sơ tán đại sứ quán của mình ở Kyiv hôm 23/2 để “bảo vệ tính mạng và sự an toàn [của các nhà ngoại giao]”.
Cùng ngày, các nước EU đã thông qua các biện pháp trừng phạt mới cứng rắn đối với các quan chức Nga và áp đặt việc đóng băng tài sản và cấm đi lại đối với Bộ trưởng Quốc phòng Nga, Sergei Shoigu, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao, Maria Zakharova, và 351 đại biểu Duma đã bỏ phiếu công nhận người Nga.
Tại Washington, Tổng thống Joe Biden cho biết ông đang cho phép các lệnh trừng phạt có hiệu lực đối với công ty xây dựng đường ống dẫn khí đốt Nord Stream 2 từ Nga sang Đức, một ngày sau khi Đức đình chỉ dự án vô thời hạn.
Nhưng Nga tỏ ra không hề nao núng trước áp lực ngoại giao. Trong các phát biểu nảy lửa tại Liên Hợp Quốc hôm 23/2, đại sứ Vasily Nebenzya đã cáo buộc Ukraine về tội diệt chủng và vi phạm nhân quyền đối với những người sống ở Donbas.
Denis Pushilin, lãnh đạo vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát ở Donetsk, hôm 23/2 cho biết ông sẽ không ra lệnh ngay lập tức tấn công các vị trí của Ukraine trên chiến tuyến nhưng cũng không loại trừ một "giải pháp quân sự" để mở rộng biên giới khu vực của mình.
