Tỉnh Quảng Nam hiện nay còn nhiều tàu cá "3 không". Ảnh: L.K.
Chung tay vào cuộc
Thống kê của Chi cục Thủy sản Quảng Nam, tỉnh này có tổng số 3.389 tàu cá, trong đó có 2.220 tàu cá đã được đăng ký và 1.169 tàu cá không có đăng ký, đăng kiểm, cấp phép (tàu cá “3 không”). Trong các tàu cá “3 không”, chủ yếu là tàu có chiều dài từ 6m đến dưới 12m (1.086/1.169 tàu, chiếm gần 93%).
Nguyên nhân các tàu cá chưa được cấp phép là do đã thực hiện mua bán nhưng không làm thủ tục sang tên đổi chủ; chủ tàu đã tự ý thay máy, cải hoán tàu nên không đủ điều kiện đăng kiểm; tàu cá đã bị hỏng nhưng chủ tàu không làm thủ tục xóa đăng ký theo đúng quy định.
Ngoài ra, nhiều tàu cá đậu ở bãi ngang đi khai thác không qua trạm kiểm soát biên phòng nên người dân lơ là các thủ tục đăng ký. Đặc biệt, không ít tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên không lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS), không được cấp phép vẫn ngang nhiên hoạt động trái quy định của Luật Thủy sản.
Trước thực tế này, thời gian qua, ngành chức năng và các địa phương trên địa bàn tỉnh Quảng Nam đã khẩn trương vào cuộc để giải quyết. Theo đó, Chi cục Thủy sản Quảng Nam liên tục phối hợp với chính quyền địa phương đến tận nhà ngư dân có tàu cá vùng lộng chưa cấp phép để rà soát, xác định hiện trạng tàu cá, nguyên nhân chưa cấp phép để hướng dẫn ngư dân thực hiện việc đăng ký cấp phép.
Huyện Núi Thành là địa phương có nhiều tàu cá “3 không” nhất tỉnh Quảng Nam. Toàn huyện có 952 tàu, trong đó có 195 tàu đã đăng ký, 658 tàu chưa đăng ký và 99 tàu cải hoán. Ông Lê Văn Sinh, Chủ tịch UBND huyện Núi Thành, cho biết, hiện nay, công tác giải quyết tàu cá “3 không” trên địa bàn vẫn còn tương đối chậm. Nguyên nhân là do thiếu nguồn nhân lực để thực hiện.
Do đó, vừa qua, huyện Núi Thành đã chỉ đạo Phòng Nông nghiệp thành lập 4 tổ thực hiện nhiệm vụ. Trong đó, cử 3 tổ xuống tận nhà dân thu thập thông tin, làm hồ sơ để cấp biển số, từ đó sớm giải quyết dứt điểm tàu “3 không” trên địa bàn.
Ông Lê Đình Tường, Phó Trưởng phòng Kinh tế TP Hội An, cho hay, địa phương đang khẩn trương hoàn thành cấp đăng ký, giấy phép đối với tàu cá có chiều dài từ 6m đến dưới 12m để báo kết quả về Sở NN-PTNT cập nhật lên hệ thống cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia VNfisbase.
Ngành chức năng tỉnh Quảng Nam kiểm tra các tàu cá cập cảng Tam Quang (huyện Núi Thành). Ảnh: L.K.
Theo ông Tường, TP Hội An xác định rõ nguyên nhân tàu cá chưa thực hiện đăng ký, cấp phép; xác định vị trí neo đậu cụ thể của từng tàu, lên phương án quản lý, giám sát chặt và vận động chủ tàu thực hiện các thủ tục đăng ký, cấp phép. Đồng thời, lập danh sách các tàu cá đã giải bản, chìm, hư hỏng không thể hoạt động… gửi Chi cục Thủy sản để thực hiện xóa đăng ký theo quy định.
Cùng với cơ quan chức năng, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Nam còn tăng cường nguồn lực, kiểm tra nghiêm ngặt tại các trạm kiểm soát biên phòng tuyến biển nhằm ngăn chặn không cho các tàu cá không đảm bảo các quy định ra vào; yêu cầu các phương tiện không đảm bảo các quy định quay về bờ và hướng dẫn đến UBND cấp huyện, cấp xã thực hiện tục đăng ký, cấp phép.
Không để phát sinh thêm tàu cá “3 không”
Mặc dù đã tích cực triển khai nhiều biện pháp, tăng cường sự phối hợp của các lực lượng, nhưng theo ông Võ Văn Long, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh Quảng Nam, thì hiện nay, công tác xóa tàu “3 không” vẫn gặp những khó khăn nhất định. Tại một số địa phương chuyển biến còn chậm, chưa tập trung huy động tối đa nguồn lực để thực hiện việc đăng ký, cấp phép đối với tàu cá. Ngoài ra, một bộ phân ngư dân còn chưa tự giác khai báo, thực hiện việc đăng ký, cấp phép.
Cùng với đó, khó khăn trong giải quyết tàu cá “3 không” ở Quảng Nam là do nhiều chủ tàu mua máy chính không có hóa đơn, không có giấy chứng nhận chất lượng máy, không có giấy chứng nhận kiểm định máy; một số tàu cá có máy chính đẩy tàu không phải là máy thủy nên không được cơ quan đăng kiểm cấp giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật. Do đó, không đáp ứng đầy đủ thành phần hồ sơ đăng ký tàu cá, không được cấp giấy phép khai thác thủy sản và không được đăng kiểm tàu cá.
Tỉnh Quảng Nam đã chỉ đạo các địa phương, ngành chức năng thực hiện nhiều giải pháp để xóa bỏ các tàu cá "3 không". Ảnh: L.K.
Trên cơ sở Thông tư 06, ngày 6/5/2024 của Bộ NN-PTNT sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 23 quy định về đăng kiểm viên tàu cá; công nhận cơ sở đăng kiểm tàu cá; đăng ký tàu cá, tàu công vụ thủy sản; xóa đăng ký tàu cá và đánh dấu tàu cá… UBND tỉnh Quảng Nam đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương khẩn trương gỡ vướng cho tàu cá “3 không” và ban hành Thông báo số 224 lập danh sách 1.169 tàu cá “3 không” cần được hỗ trợ. Đồng thời, yêu cầu Cục thuế Quảng Nam chỉ đạo ngành thuế các địa phương bỏ quy định về hóa đơn tài chính đối với máy chính, vỏ tàu tạo thuận lợi để chủ tàu thực hiện thủ tục lệ phí trước bạ.
“Đến nay, công tác hỗ trợ các chủ tàu cá “3 không” có tên trong Thông báo số 224 của UBND tỉnh để đăng ký, cấp giấy phép khai thác thủy sản, đăng kiểm đã hoàn thành. Chi cục Thủy sản đang thống kê tàu cá “3 không” đã được các địa phương giải quyết để cập nhật thông tin trên hệ thống cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia VNfisbase”, ông Võ Văn Long, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh Quảng Nam, thông tin.
Ông Phạm Viết Tích, Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Quảng Nam, cho biết, tỉnh này đang từng bước xóa sổ tàu cá “3 không” để phát triển nghề cá bền vững; chuyển từ nghề cá nhân dân sang nghề cá có trách nhiệm, ngư dân bắt buộc phải thực hiện các bước để được đăng ký, đăng kiểm và cấp giấy phép khai thác thủy sản cho tàu cá.
“Chi cục Thủy sản đã lập danh sách tàu cá có chiều dài từ 12m trở lên chưa thực hiện đăng kiểm, hết hạn giấy phép khai thác thủy sản gửi các địa phương để thông báo đến từng chủ tàu, yêu cầu chủ tàu khẩn trương hoàn thành các thủ tục đăng kiểm, cấp giấy phép đúng theo quy định”.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Quang Bửu cũng đã yêu cầu các sở, ngành, địa phương bố trí đủ nguồn lực, khẩn trương giải quyết tàu cá “3 không”, kiểm soát chặt đội tàu cá để từng bước thực hiện các khuyến nghị của EC, gỡ "thẻ vàng" IUU cho Việt Nam. Do đó, UBND các huyện, thị xã, thành phố ven biển nhanh chóng thực hiện đăng ký, cấp phép đối với tàu cá có chiều dài từ 6m đến dưới 12m và báo kết quả về Sở NN-PTNT cập nhật vào hệ thống cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia VNfisbase.
“Tuyệt đối không để phát sinh thêm tàu cá “3 không” trên địa bàn. Chủ tịch UBND cấp huyện, cấp xã phải chịu trách nhiệm nếu để tàu cá không đủ điều kiện đăng ký, cấp phép phát sinh mới trên địa bàn mình quản lý”, ông Hồ Quang Bửu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, nhấn mạnh.
