Không nản lòng trước cái nắng gay gắt của mùa hè, nhiếp ảnh gia 64 tuổi Yang He kiên nhẫn đợi ở bờ sông Dương Tử ở thành phố Nghi Xương, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc vào mỗi buổi trưa để chụp những chú cá heo không vây bằng máy ảnh của mình.
"Vào buổi trưa, tia nắng đủ mạnh để xuyên qua mặt sông nên tôi có thể nhìn thấy những gì đang diễn ra dưới nước. Hơn nữa, khả năng cá heo không vây nổi lên mặt nước cao hơn khi nước ấm hơn", Yang, người bắt đầu chụp ảnh cá heo không vây cách đây 5 năm, cho biết.
Yang có sở thích chụp ảnh cá heo không vây chơi đùa trên sông Dương Tử.
Ông nói thêm rằng, những con cá heo không vây gợi nhớ về thời thơ ấu của ông. "Tôi có những kỷ niệm sống động khi chơi đùa bên bờ sông và chứng kiến những đàn cá heo không vây nô đùa trong nước", Yang nhớ lại.
Để khôi phục đa dạng sinh học dọc theo sông, Trung Quốc đã áp đặt lệnh cấm đánh bắt cá hoàn toàn tại 332 khu vực bảo tồn của lưu vực sông Dương Tử vào tháng 1/2020. Động thái này kể từ đó đã được mở rộng thành lệnh cấm 10 năm dọc theo các dòng chính và các nhánh chính của sông, có hiệu lực từ 1/1/2021.
Đến cuối năm 2022, Trung Quốc đã chuyển hơn 26,9 tỷ nhân dân tệ (3,71 tỷ USD) để hỗ trợ ngư dân sau khi họ từ bỏ sử dụng lưới và thuyền trên sông Dương Tử.
Lệnh cấm đánh bắt cá và loại bỏ các tác nhân gây ô nhiễm lớn đã cải thiện đa dạng sinh học ở sông Dương Tử. Theo Bộ Nông nghiệp và Nông thôn, số lượng cá heo không vây sông Dương Tử đã tăng lên 1.249 con vào năm 2022, tăng 23,42% so với 5 năm trước. Loài này đã được phát hiện thường xuyên hơn ở hồ Poyang, hồ Dongting, và vùng trung lưu, hạ lưu sông Dương Tử.
"Trở lại năm 2017, chụp được dù chỉ một bức ảnh cá heo không vây ở Yichang trong suốt cả năm là một thách thức," Yang nói. "Tuy nhiên, mọi thứ đã thay đổi vào năm 2020 khi nhiều báo cáo về việc nhìn thấy cá heo không vây bắt đầu được nhắc đến. Có lần tôi nhìn thấy một đàn cá heo 5 đến 6 con và tìm kiếm không mệt mỏi dọc sông trong nhiều tháng cho đến khi tôi phát hiện ra chúng đã định cư ở huyện Dianjun, TP Nghi Xương, tỉnh Hồ Bắc”.
Công nghiệp hóa chất đã từng là xương sống của nền kinh tế huyện. Ví dụ, Nhà máy Hóa chất Tiantian, được thành lập vào năm 1970, có thể tạo ra hàng chục triệu nhân dân tệ tiền thuế mỗi năm. Tuy nhiên, để bảo vệ hệ sinh thái của sông Dương Tử, nhà máy đã bị đóng cửa vào năm 2017.
"Bây giờ tôi có thể đặt tay lên trái tim mình và có thể chụp những chú cá heo không vây bằng máy ảnh của mình mỗi ngày", Yang nói.
Các nguồn tài nguyên sinh học dưới nước khác ở vùng nước chính của sông Dương Tử cũng đã phục hồi. Theo Bộ Nông nghiệp và Nông thôn, năm 2022, 193 giống cá được phát hiện ở vùng biển này, tăng 25 giống so với năm 2020.
"Bảo vệ loài cá heo không vây Dương Tử là bảo vệ đa dạng sinh học dưới nước của sông Dương Tử", Wang Ding, một học giả của Viện Thủy sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc cho biết.
Lưu ý rằng sự phục hồi của loài động vật có vú này là một dấu hiệu đáng khích lệ, Wang cho biết vẫn còn một chặng đường dài phía trước để bảo vệ loài này và toàn bộ sông Dương Tử.
"Chúng ta nên tiếp tục tập trung vào việc bảo vệ cá heo không vây và sử dụng các nghiên cứu khoa học để biết hiện trạng của tất cả các loài thủy sinh và môi trường sống của chúng dọc theo sông Dương Tử. Đồng thời, nên phân tích các yếu tố rủi ro có thể xảy ra và tác động của các biện pháp bảo vệ để tiếp tục xây dựng các kế hoạch bảo vệ mục tiêu", Wang nói thêm.
