Tàn lụi rừng nứa

Vườn Quốc gia Pù Mát có diện tích 95.000 ha, trải rộng trên 3 huyện miền núi Anh Sơn, Con Cuông, Tương Dương (Nghệ An) với nhiều lâm sản quý hiếm. Vào thời điểm này người dân địa phương nườm nượp vào vùng lõi khai thác nứa.

Trong chuyến công tác tới vùng sâu, vùng xa các huyện miền núi trên, chúng tôi đã bắt gặp tình trạng khai thác nứa tràn lan của người dân. Nứa sau khi được tập kết, thu gom rồi chở về xuôi. Tại nhiều khu rừng ở VQG Pù Mát đâu đâu cũng thấy bước chân của những người khai thác nứa. Nứa vứt la liệt ven đường, ven suối...

Lần theo lối mòn nhỏ ven rừng, con đường độc đạo vào vùng lõi mới cảm nhận được sự tàn phá rừng nứa nơi đây. Một người phụ nữ trú ở xã Môn Sơn (Con Cuông) đi khai thác nứa nói rằng, bây giờ đang là thời kỳ cây nứa đến tuổi khai thác, bởi vậy bà con trong bản đổ xô đi chặt ở thượng nguồn sông Giăng. Đây được coi là nghề lâu năm, là việc làm hàng ngày gắn với miếng cơm manh áo.

Ngang nhiên tập kết nứa dọc các khe suối

Bên vách nhà sàn của nhiều hộ gia đình trong mỗi bản làng, đều bắt gặp nứa được chất đống chờ bán. Chị Hương, trú bản Cao Viều, xã Phúc Sơn, huyện Anh Sơn, người chuyên khai thác nứa tâm sự: “Bản tôi có rất nhiều người chuyên đi khai thác nứa. Do đi lâu năm, có nhiều kinh nghiệm nên có ngày tôi khai thác được trên 200 cây. Các đầu nậu dưới xuôi lên tận bản thu gom định kỳ nên nứa đem về không bao giờ ế”.

Theo tìm hiểu, một số người chỉ khai thác ở vùng rừng ngoài đã được giao cho từng chủ hộ, còn phần lớn vẫn tìm đến những khu rừng già, cây nứa to cao và bán được giá hơn so với nứa ở rừng non.

Một thực tế mà hiện nay người dân lợi dụng lâm trường được phép khai thác nứa vùng đã được quy hoạch, vì sự nhập nhằng mà họ tìm cách len lỏi vào vùng lõi để khai thác, vì thế Hạt Kiểm lâm VQG Pù Mát khó khăn trong việc phát hiện và xử lý.

Dọc tuyến đường đi vào VQG Pù Mát, những cây nứa từ lớn đến nhỏ đều được đốn hạ, cây lớn thì được chặt để lấy, còn những thân cây nhỏ thì bị chặt ngã rồi bỏ lại nằm vương vãi khắp bìa rừng. Từng bó nứa lớn được để chỏng chơ dưới lòng đường hay dọc khe suối chờ ngày mang về.

Gặp những người đi khai thác nứa, khi được hỏi đi đâu, ai nấy đều hồn nhiên thừa nhận “vào rừng thai thác nứa”. Có thể nói việc khai thác nứa do đem lại lợi nhuận cao và không mất tiền đầu tư, nên người dân đổ xô đi chặt. Trung bình mỗi ngày xuyên rừng khai thác nứa một người thu nhập khoảng 150.000 - 200.000 đồng.

Được biết, việc khai thác nứa đã bị cấm từ lâu, nhưng vì đời sống còn nghèo nên bà con vẫn làm. Nhiều người cho nguồn nứa chính là “lộc của rừng” nên bà con vẫn lén lút vào rừng khai thác về bán. Điều khó hiểu, những bè nứa nằm trải dài trên khe suối chuẩn bị xuôi dòng mà vẫn không có một cơ quan chức năng nào kiểm tra xử lý và cuộc hành trình khai thác nữa bừa bãi vẫn tiếp diễn...

Theo ông Nguyễn Diên Quang, Phó Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm VQG Pù Mát, ở vùng lõi có hơn 80% đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, mà chủ yếu là hộ nghèo. Trong khi đó ruộng ít nên người dân chủ yếu sống dựa vào rừng. Cũng vì lẽ đó mà cứ đến mùa cả nhà lại kéo nhau lên rừng đốn hạ nứa.

Theo ông Quang, khai thác nứa bừa bãi là tàn phá rừng và có nguy cơ dẫn đến cháy rừng, bởi để chặt được cây nứa to, họ phải hạ cây nhỏ xung quanh, cứ nơi nào có nứa dễ khai thác là bà con thi nhau chặt, kể cả những khu rừng nứa bị cấm.