Xuất khẩu xoài Úc chưa bền vững
Xoài Úc du nhập vào Khánh Hòa từ năm 2003. Trong đó, huyện Cam Lâm được xem là “thủ phủ” trồng xoài Úc của tỉnh. Ông Lê Đình Cường, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Cam Lâm, cho biết, đến nay toàn huyện có gần 3.000 ha xoài Úc bao gồm trồng mới và ghép nêm đọt trên gốc giống xoài Canh nông (giống địa phương).
 |
| Cam Lâm được xem "thủ phủ" xoài Úc ở Khánh Hòa |
Xoài Úc có nhiều ưu điểm hơn so với các giống xoài truyền thống. Cụ thể, xoài Úc có hình dáng to tròn đều, màu sắc ửng hồng và vỏ dày nên có khả năng vận chuyển đi xa. Vụ chính cho thu hoạch từ tháng 4 đến tháng 7, còn vụ nghịch cho thu hoạch từ tháng 11 đến tháng 2 năm sau. Đặc biệt xoài này rất được thị trường Trung Quốc ưa chuộng. Vì vậy khoảng 50% sản lượng được nông dân thu hoạch được thương lái xuất sang thị trường Trung Quốc bằng đường tiểu ngạch.
Theo nông dân trồng xoài Úc, những năm trước đây ở vụ chính, xoài Úc được thương lái thu mua với giá trung bình từ 40-50 ngàn đ/kg (loại 1). Còn nghịch vụ từ 80-100 ngàn đồng/kg, thậm chí nhiều lúc giá xoài còn cao hơn nữa. Với giá trên, trung bình 1 ha xoài Úc nếu được mùa cho sản lượng từ 7-10 tấn, sau khi trừ chi phí bà con lãi từ 150-200 triệu đồng/ha.
Tuy nhiên từ đầu năm nay khi Trung Quốc siết chặt đường tiểu ngạch, cũng là lúc giá xoài bắt đầu giảm mạnh. Ông Trần Văn Hồng, xã Cam Hải Tây cho biết, vụ chính vụ vừa qua xoài Úc loại 1 có thời điểm chỉ còn 30-35 ngàn đồng/kg, còn loại 2 từ 20-25 ngàn đồng/kg. Trong khi đó thương lái rất kén chọn, 1 tấn xoài Úc chỉ chọn được 4 - 5 tạ xoài đạt tiêu chuẩn xuất bán sang Trung Quốc. Điều này khiến nông dân thu hoạch không lãi nhiều so với trước đây.
Còn thời điểm này nhiều diện tích xoài Úc ở Khánh Hòa bắt đầu vào thu hoạch nghịch vụ sớm. Theo ghi nhận chúng tôi, không khí thu hoạch khá ảm đạm, nông dân tỏ ra buồn so.
 |
| Từ khi Trung Quốc siết chặt đường tiểu ngạch, giá xoài Úc ở Cam Lâm cũng giảm xuống. |
Anh Đào Duy Hoàng, ở thị trấn Cam Đức, cho biết, năm ngoái thời điểm này giá xoài Úc đã lên từ 65-70 ngàn đồng/kg (loại 1) và từ 27-28 ngàn đồng/kg (loại 2). Nhưng năm nay xoài Úc loại 1 chỉ ở mức từ 40-45 ngàn đ/kg và loại 2 từ 20-22 ngàn đồng/kg. Với giá này nếu làm xoài đạt, may ra có ăn, chứ làm dở thì có khi lỗ tiền phân, thuốc. Bởi làm xoài nghịch chi phí đầu tư lên đến từ 70-80 triệu đồng/ha.
“Như gia đình tôi có 1 ha xoài, dự kiến sản lượng vụ này ước chỉ đạt 2-3 tấn. Nếu giá xoài trong thời gian tới vẫn giữ ở mức này, thì vườn xoài nhà tôi thu hoạch cầm chắc thua lỗ”, anh Hoàng nói.
Liên quan vấn đề này, ông Lê Đình Cường, cho biết, hiện nay các thương lái trên địa bàn xuất khẩu xoài Úc sang thị trường Trung Quốc chủ yếu qua trung gian, cho nên giá cả không ổn định.
Ghi nhận PV tại các vựa xoài ở huyện Cam Lâm - chuyên xuất sang thị trường Trung Quốc. Theo các vựa, trình tự nhập xoài vào Trung Quốc vẫn như trước đây, nghĩa là chưa bắt buộc về truy xuất nguồn gốc, đảm bảo an toàn thực phẩm. Tuy nhiên để qua được cửa khẩu, các vựa xoài phải có tem dáng vào rổ xoài. Một vựa xoài cho biết, tem này được các vựa thông qua các mối làm ăn từ của khẩu Lạng Sơn gửi về, sau đó tự in theo mẫu để dán lên. Có tem nhãn cơ quan chức năng Trung Quốc mới cho qua cửa khẩu.
Từng bước tháo gỡ
Để tháo gỡ khó khăn xuất khẩu nông thủy sản trước thực trạng thị trường Trung Quốc siết chặt đường tiểu ngạch, UBND tỉnh Khánh Hòa đã yêu cầu các Sở, ban, ngành, UBND các huyện, TX, TP đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động các cơ sở trồng trọt, nuôi trồng thủy sản, thu mua, sơ chế, chế biến, kinh doanh thực phẩm nông lâm thủy sản nắm rõ các quy định của thị trường, đặc biệt là quy định về ATTP để đáp ứng nhu nhầu xuất khẩu.
 |
| Đóng xoài để xuất sang thị trường Trung Quốc. |
Theo Chi cục Quản lý chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản Khánh Hòa, đối với mặt hàng xoài, muốn xuất khẩu qua thị trường Trung Quốc phải đáp ứng quy định về ATTP, kiểm dịch thực vật của Trung Quốc và phải đăng ký mã số vùng với Hải Quan Trung Quốc và phải có chứng nhận ATTP do cơ quan có thẩm quyền Việt Nam cấp.
Trước mắt để xoài được truy suất nguồn gốc hiện trên địa bàn huyện Cam Lâm đang triển khai hỗ trợ nông dân xây dựng mô hìnhVietGAP.
 |
| Đây là những quả xoài đạt loại 1, vì to tròn, da không tì vết. |
Về vấn đề này ông Lê Đình Cường xác nhận và cho biết, các mô được triển khai từ chương trình khuyến nông của huyện và nguồn của Chi cục Quản lý chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản tỉnh, với tổng diện tích gần 50 ha, tại 5 xã gồm Cam Thành Bắc, Cam Hiệp Bắc, Cam Hiệp Nam, Cam Đức và Cam Hải Tây.
“Mặc dù hiện nay việc xuất xoài Úc sang thị trường Trung Quốc trên địa bàn chưa ách tắc, nhưng về lâu dài sẽ bị ảnh hưởng. Bởi để đi xoài chính ngạch đòi hỏi rất khắt khe, phải chứng minh nguồn gốc xuất xứ, mã vùng và bảo đảm ATTP. Do đó, trước mắt chúng tôi sẽ triển khai 2 mô hình điểm trồng xoài VietGAP để nông dân thấy được hiệu quả và nhân rộng”, ông Cường chia sẻ.
Về cấp mã số vùng trồng, cũng theo Chi cục Quản lý chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản, hiện nay 6 xã đã được Cục BVTV cấp mã số vùng trồng gồm Cam Đức, Cam Hải Tây, Cam Hòa, Cam Thành Bắc, Cam Hiệp Bắc và Suối Tân.
