Chi phí đắt đỏ
Tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP) mới đây cho biết, dự án xây dựng tuyến tàu cao tốc Côn Minh, tây nam Trung Quốc, với thủ đô Bangkok của Thái Lan sẽ không thể triển khai đúng tiến độ.
 |
| Chi phí đắt đỏ khiến các dự án tàu cao tốc của Trung Quốc ở nước ngoài chậm tiến độ |
Giai đoạn một của dự án, có giá trị 5,2 tỉ USD, xây dựng tuyến đường dài 250km từ thủ đô Bangkok tới tỉnh Nakhon Ratchasima ở đông bắc Thái Lan theo kế hoạch sẽ khởi công vào tháng 11 tới, sẽ phải hoãn lại chậm nhất qua năm 2018. Lý do theo tiết lộ của truyền thông Thái Lan, do dự án chưa đáp ứng được điều kiện về môi trường. Theo thoả thuận giữa đôi bên, Thái Lan là chủ dự án, chịu trách nhiệm xây dựng còn Trung Quốc phụ trách thiết kế, cung cấp kỹ sư, hệ thống đường sắt và thiết bị.
Trên thực tế, dự án này từng bị trì hoãn, và đôi bên đã phải tiến hành 20 cuộc đàm phán mới giải quyết được những bất đồng. Theo SCMP, tuyến đường sắt này chỉ là đoạn nhỏ trong dự án xây dựng tuyến đường sắt dài 1.260km, nối Bangkok với Côn Minh như nói trên, được công bố từ năm 2014.
Việc vướng mắc các quy định địa phương cũng là lý do khiến các dự án xây dựng tuyến tàu cao tốc khác của Trung Quốc, như tại Indonesia, bị đình trệ. Cụ thể, dự án đường sắt cao tốc của Trung Quốc, nối thủ đô Jakarta của Indonesia với vùng Bandung đã bị hoãn tới 2 năm. Bên cạnh đó, một lý do khác không kém phần quan trọng khiến kế hoạch “xuất khẩu” tàu cao tốc của Trung Quốc ra nước ngoài chậm tiến độ là chi phí.
Theo Ngân hàng Thế giới (WB), chi phí xây dựng 1km đường sắt cao tốc của Trung Quốc vào khoảng 17-21 triệu USD, thấp hơn so với mức 25-39 triệu USD/1km ở châu Âu. Tuy nhiên, mức giá này vẫn là quá cao, chưa bàn đến vấn đề chất lượng. Với dự án tuyến đường nối Bangkok-Nakhon Ratchasima ở Thái Lan, chi phí ban đầu Trung Quốc đưa ra là 16,9 tỉ USD (560 tỉ bạt), nhưng sau khi bị chê quá cao, dự án giảm “sốc” xuống hơn 2/3, chỉ còn khoảng 5,2 tỉ USD (179 tỉ bạt). Dự án đường sắt Jakarta-Bandung trong khi đó đối diện tình trạng tăng giá từ 5,2 tỉ USD lên 6 tỉ USD với lý do thay đổi thiết kế, gia tăng chi phí đền bù đất.
Ngoài các lý do trên thì những biến động chính trị cũng tác động đáng kể tới tốc độ dự án đường sắt cao tốc ở nước ngoài Bắc Kinh triển khai. Ví dụ như năm 2011, RGG đã phải huỷ dự án đường sắt cao tốc trị giá 3,55 tỉ USD từ Tripoli tới Sirte, quê nhà của cựu lãnh đạo Lybia Muammar Gaddafy do cuộc nội chiến bùng phát ở Lybia. Năm 2014, một dự án tương tự của Mexico ở Trung Quốc cũng bị ảnh hưởng do nghi ngờ tính minh bạch. Hay như hồi năm ngoái, dự án đường sắt cao tốc dài 468km của Trung Quốc ở Venezuela cũng vỡ vì cuộc khủng hoảng kinh tế ở nước này.
Ôm nợ vì muốn nhanh hơn thế giới
Tình hình trong nước cũng gây nhiều quan ngại đối với giới chức đường sắt Trung Quốc. Theo ước tính, các tuyến đường sắt Trung Quốc xây dựng từ năm 2005 đến nay hiện có tổng chiều dài 20.000km. Trong kế hoạch tới năm 2020, Trung Quốc sẽ có thêm 10.000km đường sắt cao tốc.
Tuy nhiên, do chi phí đầu tư cao, khoản nợ của Tập đoàn Đường sắt Trung Quốc (CRG) đang phải “ôm” lên tới hơn 700 tỉ USD. Chi phí tăng trong khi doanh thu giảm khiến cho nhiều tuyến đường sắt ở Trung Quốc đã tăng giá vé, có nơi lên tới 20%-60%. Chính phủ Trung Quốc đã phải hỗ trợ cho CRG.
Do chạy tiến độ, một số tuyến đường sắt của Trung Quốc bị đặt trong báo động về mức độ an toàn. Năm 2011, một vụ va chạm giữa 2 tàu cao tốc ở thành phố Ôn Châu, tỉnh Chiết Giang khiến 40 người thiệt mạng, hơn 200 người khác bị thương.
