Tứ nhất Trấn Yên

Nằm bên bờ sông Hồng, năm 1959 tại xã Đào Thịnh các nhà khảo cổ đã phát hiện hàng trăm đồ vật bằng đá, gốm và đồng thau, trong đó có trống đồng và thạp đồng.

Đặc biệt thạp đồng Đào Thịnh lớn nhất nước, là bảo vật quốc gia, xuất hiện cách nay 3.000 + 120 năm. Từ đó các nhà khảo cổ kết luận cộng đồng các dân tộc huyện Trấn Yên đã khai mở vùng đất này từ thời đại vua Hùng dựng nước.

Một số các nhà khoa học căn cứ các tên đất, tên làng trùng với tên đất tên làng quanh khu vực đền Hùng đã đưa ra giả thuyết thời đại Hùng vương xuất hiện từ Trấn Yên, sau đó xuôi sông Hồng về vùng đất Hy Cương - Phú Thọ để dựng nghiệp.

Đầm Vân Hội nằm thượng nguồn ngòi Vần cách đền Âu Cơ chừng hơn 1 cây số. Năm 2009 một nhà ngoại cảm nhà từ miền Nam ra, bà là thành viên của Trung tâm Nghiên cứu tiềm năng con người đã đến thắp hương trong đền mẫu Âu Cơ rồi đi khắp đất Hiền Lương mới bảo rằng đây không phải là nơi mẹ Âu Cơ đặt bước chân đầu tiên khi chia tay Lạc Long Quân mang 50 người con lên rừng sinh sống mà ở thượng nguồn ngòi Vần, đó là Vân Hội.

Chuyện nhà ngoại cảm nói cũng có lý, bởi nơi đây người ta tìm thấy rất nhiều đồ gốm trước thời đại Hùng Vương. Điều đó cần được các nhà khoa học giải mã, tuy nhiên thạp đồng Đào Thịnh là thạp đồng lớn nhất và quý nhất Việt Nam hiện nay.

Nhất thứ hai của huyện Trấn Yên là ngày 8/1/2020, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định công nhận huyện Trấn Yên là huyện hoàn thành xây dựng NTM năm 2019. Như vậy, Trấn Yên là huyện đầu tiên của Yên Bái cũng là huyện đầu tiên ở Tây Bắc trở thành huyện NTM. Ngày 30/1/2020, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã trao bằng công nhận cho lãnh đạo và nhân dân các dân tộc huyện Trấn Yên.

Trong quá trình xây dựng NTM đã có hàng ngàn hộ dân hiến 54.000m2 đất để xây dựng đường, trường học, nhà văn hóa… xây dựng mới 190 nhà văn hóa thôn, bản, tổ dân phố, xây dựng hơn 200km đường điện chiếu sáng, hàng chục km kênh mương… tổng giá trị do nhân dân đóng góp 700 tỷ đồng.

Sau 9 năm xây dựng NTM, 6 xã và 46 thôn bản đặc biệt khó khăn của Trấn Yên đã vươn lên đạt chuẩn NTM bền vững. Bộ mặt nông thôn Trấn Yên đã thay đổi căn bản, hệ thống cơ sở hạ tầng được hoàn thiện đồng bộ đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Đến nay đã có 100% tuyến đường liên huyện, liên xã, liên thôn được kiên cố hóa; hệ thống thủy lợi được cứng hóa đảm bảo tưới tiêu cho toàn bộ diện tích lúa; hình thành các vùng kinh tế tập trung… thu nhập bình quân khu vực nông thôn năm 2019 đạt 35 triệu/người/năm; tỷ lệ hộ nghèo giảm chỉ còn 4,75%, toàn huyện không còn nhà dột nát.

Trấn Yên có diện tích trồng dâu nuôi tằm lớn nhất tỉnh Yên Bái với 760 ha và gần 2.000 hộ trồng dâu nuôi tằm. Thu nhập trung bình 200-220 triệu/ha, không ít hộ đạt 250 triệu/ha.

Nghề trồng dâu nuôi tằm hiện chưa có cây gì thu nhập bằng, mỗi năm người dân thu nhập từ trồng dâu nuôi tằm từ 150 tỷ đồng. Nhiều ngôi nhà cao tầng, đường làng ngõ xóm… đều được xây dựng từ nghề trồng dâu nuôi tằm, góp phần rất lớn để Trấn Yên trở thành huyện NTM.

Với diện tích hơn 3.500 ha măng tre Bát Độ, Trấn Yên trở thành huyện có diện tích tre măng lớn nhất tỉnh Yên Bái. Mỗi năm thu hơn 70.000 tấn vỏ tươi, bóc ra được 25.000 tấn măng thương phẩm, thu trung bình 100 tỷ/năm. Các xã trồng nhiều măng tre Bát Độ, như Kiên Thành 2.000 ha, Hồng Ca 1.000 ha, ngoài ra các xã Hưng Khánh, Lương Thịnh mỗi xã trồng từ 200-300 ha..

Trấn Yên đã lập kỷ lục là huyện Tứ nhất, trong đó có ba lĩnh vực thuộc lĩnh vực nông nghiệp.