Lễ hội diễn ra vào 14 tháng Giêng hàng năm. Ảnh: Đinh Mười.
Sáng 23/2 (tức 14 tháng Giêng năm Giáp Thìn 2024), tại Cụm di tích đền - chùa Hòa Liễu, thuộc làng Hòa Liễu, xã Thuận Thiên, huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng diễn ra Lễ hội Minh Thề - Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Tại lễ hội, nghi lễ quan trọng nhất, hút sự quan tâm của đông đảo người dân địa phương, du khách là các vị chức sắc, bô lão trong làng cùng uống rượu hòa tiết gà trống “thề” không tham nhũng.
Theo đó, sau các nghi lễ truyền thống, các bô lão, chức sắc, dân làng quần áo chỉnh tề tập trung quanh sân đền Hòa Liễu theo thứ bậc. Đại diện làng Hòa Liễu đọc Hịch Minh Thề, trong đó có đoạn:
“Lấy của công làm vào việc công thì được các thần linh ủng hộ. Nhược bằng nếu có lòng tham, lấy của công về làm của tư, nguyện cầu các vị thần linh đả tử. Trên từ cụ già, dưới đến tuổi 18 ở dân thôn, trong làng vườn tược buồng cau, trái chuối, ngài đồng lúa mạ, hoa màu, mọi người đều công minh, chính trực, không tham lam vơ vét. Người nào tà tâm trộm cắp của nhau, nguyện cầu thần linh đả tử”.
Ông Trương Công Lậm - trưởng làng Hòa Liễu thực hiện nghi lễ. Ảnh: Đinh Mười.
Khi nghi lễ này kết thúc, chủ tế dùng động tác “chỉ trời vạch đất” theo vòng tròn lớn bằng con dao bầu có đường kính khoảng 2m ở giữa sân đền. Các vị chức dịch, bô lão trong làng làm lễ thắp hương khấn vái trời đất, các thần rồi lấy và hòa huyết gà vào rượu, đứng trong vòng tròn tại Đài thề uống rượu thề không tham nhũng. Sau đó, đại diện dân làng Hòa Liễu chuyền tay nhau uống rượu thề.
Ông Phạm Văn Tài, Chủ tịch UBND xã Thuận Thiên, cho biết, lễ hội có từ khoảng giữa thế kỷ XVI. Tương truyền, khi đó, Thái hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn đến đây đã tự bỏ tiền và vận động hoàng thân quốc thích, quan lại triều Mạc đóng góp để tu tạo lại ngôi chùa cổ.
Bản thân bà Vũ Thị Ngọc Toàn cũng đã xuất tiền mua 25 mẫu 8 sào 2 thước cúng dâng Tam Bảo và nhiều người theo gương bà cũng mua ruộng, cúng chùa giúp diện tích tăng lên đến 47 mẫu 5 sào.
Số ruộng này làng gọi là Thánh điền. Trong đó, một phần diện tích dành cho nhà chùa cấy, một phần dùng vào việc tuần tiết lễ hội, còn lại để chia cho dân đinh cày cấy hưởng lộc và cho cấy đấu thầu lấy thóc lập quỹ nghĩa thương phòng khi đói khó cấp đỡ cho người nghèo, cố nhân, quả phụ.
Các 'bô lão' uống rượt tiết gà thề không tham nhũng. Ảnh: Đinh Mười.
Cũng chính từ đây, Thái hoàng Thái hậu đã cùng với chức sắc, dân làng lập ra hịch văn hội Minh Thề lấy việc công làm trọng, làm quan và chức sắc không tham nhũng, người dân không tham lam lấy của người khác.
Để gìn giữ lễ hội truyền thống độc đáo và ghi nhớ công đức của Thái hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn, hằng năm, người dân làng Hòa Liễu tổ chức Lễ hội Minh Thề. Lễ hội diễn ra trong 3 ngày đầu xuân, từ ngày 14 đến ngày 16 tháng Giêng.
Sau thời gian gián đoạn, đến năm 1993, khi Cụm di tích đền - chùa Hòa Liễu được công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia, Lễ hội Minh Thề cũng được khôi phục. Đến năm 2017, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận lễ hội Minh Thề là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
