Người mặc trang phục bảo hộ đứng bên ngoài nghĩa trang Biandanshan, Vũ Hán. Ảnh: Getty Images.
“Trái tim tôi đã tan vỡ ở Vũ Hán”, Zhang Hai nói về quê nhà ở tỉnh Hồ Bắc, miền trung Trung Quốc, nơi virus Corona xuất hiện đầu tiên. “Trong tôi giờ đây tràn ngập khổ đau và giận dữ”.
Ngày 17/1, Zhang, 50 tuổi, lái xe hơn 1.100 km đưa cha, Zhang Lifang, từ Thâm Quyến về Vũ Hán để chữa gãy chân. Zhang Lifang nghỉ hưu tại Vũ Hán và được miễn phí điều trị y tế tại thành phố này.
Ca phẫu thuật diễn ra suôn sẻ nhưng Zhang Lifang bị nhiễm Covid-19 trong thời gian bình phục tại bệnh viện. Ông có kết quả xét nghiệm dương tính với virus corona hôm 30/1 và qua đời hai ngay sau đó ở tuổi 76.
“Do không biết tình hình hình ở Vũ Hán nghiêm trọng thế nào, tôi đưa cha đến đó, cơ bản là đẩy ông đến cửa tử. Mỗi khi nghĩ về chuyện này, tôi lại hối hận và tức giận”, Zhang nói ngày 8/4, khi đang trên đường về Thâm Quyến. Zhang vẫn sẽ phải trở lại Vũ Hán bởi thi thể cha vẫn đang được bảo quản tại một nhà xác trong thành phố.
Người dân Vũ Hán bắt đầu đi làm trở lại, các công ty, cửa hàng tái mở cửa, ôtô, người đi bộ xuất hiện trên những con phố từng hoang vắng trong 76 ngày cách ly.
Với nhiều người như Zhang, Vũ Hán sẽ không bao giờ như xưa. Virus Corona khiến hơn 2.500 người thiệt mạng ở thành phố, chiếm 77% tổng ca tử vong ở Trung Quốc, theo Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc.
Cuộc sống thường ngày dần quay lại Vũ Hán. Đây cũng là lúc hàng nghìn gia đình thực hiện công việc bị trì hoãn suốt nhiều tháng: an táng người thân.
Nỗi đau tạm ngừng
Ngày 25/1, chính quyền Vũ Hán cấm mọi hoạt động tang lễ trong thành phố, trong bối cảnh nhà chức trách triển khai lệnh phong tỏa nhằm ngăn virus Corona lây lan. Các nghĩa trang cũng nhận lệnh đóng cửa.
Hầu hết người dân Vũ Hán không rời khỏi nhà, giao thông tạm dừng, dịch vụ tang lễ đóng cửa, thi thể của hàng nghìn người tử vong vì virus Corona cùng nhiều nguyên nhân khác được bảo quản tại các nhà xác. Thân nhân được khuyên chờ thông báo từ chính quyền về việc khi nào họ được nhận thi thể.
Nhiều người còn không có cơ hội được nhìn thấy thi thể người thân lần cuối trước khi hỏa táng. Nhằm hạn chế virus Corona lây lan, nhà chức trách Vũ Hán yêu cầu mọi thi thể của bệnh nhân nhiễm hoặc nghi nhiễm Covid-19 phải được đưa thẳng từ bệnh viện tới nhà tang lễ để hỏa táng.
Cuối tháng 3, khi số ca nhiễm mới tại địa phương về 0, người dân Vũ Hán mới được phép nhận tro cốt người thân và tìm nơi an táng, tờ Changjiang Daily dẫn nguồn tin từ sở nội vụ Vũ Hán, cho biết.
Các bức ảnh chụp hàng dài người đứng xếp hàng bên ngoài các nhà tang lễ lan truyền trên mạng xã hội Trung Quốc, phản ánh thảm kịch nhiều gia đình tại Vũ Hán phải trải qua. Tình trạng này chỉ được một số kênh truyền thông đưa tin.
Zhang cũng mong muốn được chôn cất cho cha, từng công tác tại đại học Vũ Hán trước khi nghỉ hưu. Trường liên lạc với Zhang và thông báo anh không thể nhận tro cốt cha nếu không đi cùng một nhân viên của trường hoặc chính quyền khu phố. Zhang thấy khó chịu với ý nghĩ có người lạ mặt xen vào những giờ phút cuối cùng của anh và tro cốt cha.
“Lo hậu sự cho cha, dù là nhận hay chôn cất tro cốt, là điều tôi muốn tự làm bởi đây hoàn toàn là chuyện riêng tư. Những người đó không phải gia đình tôi”, Zhang nói. Anh từ chối yêu cầu phải có người đi cùng và không nhận tro cốt cha. Nhiều người khác cũng gặp tình cảnh tương tự như Zhang. Họ chia sẻ trên mạng xã hội, tạo ra làn sóng phẫn nộ.
Chính quyền Vũ Hán không phản hồi đề nghị bình luận về quy định trên.
Một người đàn ông cầm theo di ảnh người thân ở bên ngoài nghĩa trang Biandanshan, Vũ Hán. Ảnh: Getty Images.
Chôn cất trong thầm lặng
Peng Yating, 34 tuổi, vội vàng đến nghĩa trang Biandanshan ở Vũ Hán ngay khi tia nắng đầu tiên xuất hiện ngày 28/3.
Mùa xuân hàng năm, Peng cùng mẹ thường tới thăm mộ tổ tiên chôn cất tại đây nhân dịp lễ Thanh minh và lau dọn mộ. Năm nay, cô đến nghĩa trang vì lý do khác: chọn vị trí chôn cất mẹ. Bà qua đời tại bệnh viện cuối tháng 1, khi virus Corona hoành hành tại Vũ Hán. Dù đến trước 6h30, Peng vẫn phải xếp sau hàng dài người đang chờ sẵn. Số thứ tự của Peng là 71.
“Có thể là đang sáng tinh mơ, nghĩa trang hôm nay thật yên ắng. Nhiều gia đình có mặt nhưng không ồn ào, than khóc hay tỏ vẻ bất mãn. Họ chỉ đứng im lặng, theo hàng lối, chờ đến khi được gọi theo số thứ tự”, Peng viết trên Weibo. “Người chết không thể nói nhưng người sống cũng không muốn nói gì”.
Cách đó hơn 1.000 km, tại Thâm Quyến, Zhang đã trở về nhà ngày 9/4 sau khi được kiểm tra axit nucleic. Mọi người dân trở về từ Vũ Hán đều phải tới bệnh viện xét nghiệm virus Corona lần nữa, theo yêu cầu của nhiều chính quyền địa phương.
Ngồi trong căn hộ của mình, Zhang không thể ngừng nghĩ về cha và tự trách bản thân vì đã đưa ông về Vũ Hán.
Lúc đó, nhà chức trách Vũ Hán và các chuyên gia y tế nhấn mạnh “không có bằng chứng rõ ràng về việc lây nhiễm từ người sang người” và virus Corona “có thể được phòng ngừa, kiểm soát”. Zhang đang chờ chính quyền Vũ Hán có lời xin lỗi chính thức.
“Những người không công bố thông tin kịp thời nên bị trừng phạt”, anh nói.
