Cây lạc là cây trồng truyền thống từ bao đời nay của người dân vùng cao huyện Hà Quảng. Trước đây, người dân trồng diện tích còn nhỏ lẻ, chưa áp dụng kỹ thuật vào trồng, chăm sóc nên cây lạc phát triển kém, sản lượng thấp. Năm 2006, cấp ủy, chính quyền huyện Hà Quảng phối hợp với một số doanh nghiệp tập trung tuyên truyền vận động nhân dân các xã vùng Lục Khu chuyển đổi diện tích một số cây trồng địa phương năng suất thấp sang trồng thử giống lạc L14, L23.
Cán bộ kỹ thuật nông nghiệp Hà Quảng hướng dẫn nông dân chăm sóc lạc. Ảnh: Toán Nguyễn.
Qua kết quả trồng thử nghiệm, cây lạc giống mới chịu hạn tốt, phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng địa phương, năng suất, sản lượng cao hơn lạc giống địa phương. Từ đó đến nay, cây lạc hàng hóa đã được bà con các xã vùng cao tập trung phát triển và coi đây là cây chủ lực giảm nghèo bền vững.
Anh Nông Thế Tài, xóm Tổng Cáng, xã Thượng Thôn chia sẻ: Gia đình tôi trước đây chỉ trồng vài chục mét vuông đất để lấy củ lạc làm thức ăn hàng ngày. Từ năm 2015, được Công ty TNHH Nông lâm nghiệp Hà Quảng ứng trước giống lạc L14, phân bón, gia đình mở rộng diện tích trồng trên 1 ha, mỗi năm thu hoạch hơn 4 tấn lạc, thu gần 40 triệu đồng, gấp 2 - 3 lần trồng ngô, lúa.
Ông Hoàng Văn Thắm, Chủ tịch UBND xã Thượng Thôn phấn khởi nói: Lạc L14, L23 là giống phù hợp với đặc điểm khí hậu, đất đai của địa phương, năng suất cao gấp đôi so với lạc giống địa phương. Năm 2020, toàn xã trồng hơn 60 ha lạc, trong đó, diện tích lạc hàng hóa gần 40 ha, năng suất trung bình đạt hơn 20 tạ/ha, sản lượng đạt hơn 100 tấn. Tập trung nhiều nhất ở các xóm: Tổng Cáng, Lũng Mủm, Thượng Sơn… Từ việc đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi mũi nhọn theo hướng sản xuất hàng hóa, cuộc sống nhân dân từng bước được cải thiện, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội địa phương phát triển, giảm nghèo bền vững và xây dựng nông thôn mới.
Công ty TNHH Nông lâm nghiệp Hà Quảng bao tiêu sản phẩm lạc cho người dân. Ảnh: Toán Nguyễn.
Xóm vùng cao Nà Nghiềng, xã Sóc Hà nhiều năm nay tập trung phát triển trồng cây lạc hàng hóa để giảm nghèo. Từ vài ha, hiện nay xóm có gần 40 ha lạc hàng hóa. Hộ ít trồng vài nghìn m2, hộ nhiều trồng khoảng 1 ha, thu nhập trung bình từ 20 - 40 triệu đồng/hộ.
Anh Triệu Văn Mạnh, dân tộc Dao, xóm Nà Nghiềng, xã Sóc Hà tâm sự: Gia đình tôi trồng lạc gần chục năm nay. Mới đầu chỉ trồng hơn 4.000 m2, hiện nay mỗi năm trồng hơn 1 ha lạc hàng hóa. Với giá bán ổn định từ 10 - 12 nghìn đồng/kg, mỗi năm gia đình tôi thu hơn 30 triệu đồng. Trồng lạc không khó, chỉ cần chú ý áp dụng kỹ thuật đã được tập huấn, bón phân đúng thời điểm cây lạc sẽ phát triển tốt. Nhờ trồng lạc, gia đình không còn cảnh thiếu ăn, cuộc sống dần nâng lên.
Từ diện tích nhỏ lẻ, manh mún, cây lạc đã trở thành cây trồng chủ lực trong xóa đói, giảm ngèo ở huyện Hà Quảng. Năm 2020, toàn huyện trồng gần 1.000 ha lạc, trong đó, riêng vùng cao Lục Khu trồng hơn 650 ha, tổng sản lượng đạt hơn 1.600 tấn. Năm nay, giá lạc trắng L14 được thu với giá 11 - 13 nghìn đồng/kg; lạc đỏ địa phương 15 - 17 nghìn đồng/kg.
Ông Lưu Trọng Hính, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng cho biết: Người dân thấy hiệu quả từ cây lạc, đặc biệt là lạc hàng hóa nên những năm gần đây đã chuyển nhiều diện tích cây trồng một vụ kém hiệu quả sang trồng hai vụ lạc để nâng cao thu nhập. Từ trồng lạc, nhiều hộ dân có thu nhập vài chục triệu đồng/năm.
Người dân xóm Nà Nghiềng, xã Sóc Hà, huyện Hà Quảng thu hoạch lạc. Ảnh: Toán Nguyễn.
Trong vài năm trở lại đây, nhiều doanh nghiệp đứng chân trên địa bàn đã đồng hành cùng với nông dân, hỗ trợ về giống, vật tư, chuyển giao khoa học kỹ thuật và bao tiêu toàn bộ sản phẩm cho người nông dân. Sản phẩm lạc Cao Bằng tiêu thụ chính tại các tỉnh miền Trung, được đánh giá cao về chất lượng. Nhu cầu thu mua lạc của các doanh nghiệp còn rất lớn, do đó, thời gian tới, huyện tiếp tục vận động các địa phương mở rộng diện tích trồng lạc, đem lại thu nhập ổn định cho người dân, góp phần xóa đói giảm nghèo ở nhiều địa phương, đặc biệt là các xã vùng cao Lục Khu của huyện Hà Quảng.
