Theo bà Phan Yến Ly, Giám đốc Công ty Tư vấn, Truyền thông và Sự kiện Cánh Cam, từ khi du lịch bắt đầu phát triển, từ thập niên 90, ngành lữ hành đã tiếp cận du lịch nông nghiệp một cách thụ động, vì chính khách hàng, nhất là du khách quốc tế yêu cầu các công ty du lịch xây dựng cho họ sản phẩm du lịch nông nghiệp mà họ thấy hấp dẫn như tát nước, cày bừa, cấy lúa.
Cũng chính du khách là người tìm ra được giá trị của sản phẩm du lịch nông nghiệp, không chỉ là các trải nghiệm bổ ích họ đã được thử qua mà còn là sự tìm hiểu thú vị về người nông dân Việt Nam và cuộc sống thôn dã thường nhật.
Nhưng do không được đầu tư và khai thác đúng mức, sản phẩm đó trở thành độc đáo nhưng lại manh mún, nhỏ lẻ, lúc có, lúc không… và bị pha trộn hay mờ nhạt trong loại hình du lịch tham quan và sinh thái.
Còn hiện tại, loại hình du lịch nông nghiệp, nông thôn Việt Nam đang phát triển nhưng lại chưa đi đúng hướng và thiếu bền vững. Có những vấn đề nổi cộm cần tháo gỡ như những vướng mắc pháp lý khi làm du lịch trên đất nông nghiệp.
Hay việc thay đổi tư duy của các chủ thể tham gia xây dựng và triển khai các hoạt động du lịch nông nghiệp, nông thôn phục vụ du khách, sao cho nông dân, hợp tác xã, trang trại muốn làm du lịch ngay cả khi nông, lâm, thủy sản được tiêu thụ tốt, khi kinh tế nông nghiệp thành công và các doanh nghiệp lữ hành chung tay, đồng hành cùng các điểm đến nông thôn làm du lịch.
Ngoài ra, có một vấn đề nổi cộm là các sản phẩm du lịch nông nghiệp, nông thôn đang có sự sao chép, na ná giống nhau khắp các vùng miền gây ra sự cạnh tranh không tốt giữa các địa phương với nhau.
Bà Phan Yến Ly cho rằng, với thế mạnh sẵn có về nông nghiệp và với sự hỗ trợ của Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, Việt Nam hoàn toàn có thể có ít nhất 63 sản phẩm du lịch nông nghiệp, nông thôn đặc trưng của từng địa phương.
Cụ thể, ở Đồng bằng Bắc bộ, nơi phát triển rực rỡ nhất và lâu đời nhất của nền văn minh lúa nước Việt Nam, có thể tập trung khai thác các tour làng nghề, nghề trồng lúa nước, văn hóa làng quê, đời sống nông dân.
Khu vực trung du và miền núi Bắc bộ có thể tạo điểm nhấn với nông nghiệp vùng cao: Lúa nương, ruộng bậc thang, cuộc sống của đồng bào dân tộc ít người.
Khu vực Duyên hải miền Trung, phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn có thể tập trung vào khai thác đời sống ngư dân, diêm dân … Ở Tây Nguyên, định hướng phát triển các tour trang trại cà phê, hoa lan …
Miền Đông Nam bộ vẫn còn khá nhiều nghề in đậm dấu ấn lưu dân khai hoang mở đất, lập nên làng xã như: Nấu rượu, làm bánh tráng, làm muối, làm bún, làm gốm, làm lu… Nhiều hộ dân làm những nghề trên hiện vẫn duy trì lối sản xuất thủ công. Đây là yếu tố quan trọng để thu hút khách du lịch.
Trong bối cảnh các tỉnh, thành phố ở Đông Nam bộ đang tập trung phát triển nông nghiệp công nghệ cao, thì có thể khai thác sản phẩm du lịch nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp tuần hoàn.
Còn ở miền Tây Nam bộ (Đồng bằng sông Cửu Long), nhờ thiên nhiên ưu đãi tạo nên những đặc điểm văn hóa miệt vườn vô cùng độc đáo, là tiềm năng phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn khu vực này.
Thực tế cho thấy đã có những mô hình du lịch nông nghiệp, nông thôn thành công khi tận dụng, khai thác nguyên vật liệu địa phương, món ăn độc đáo, văn hóa truyền thống của địa phương … để tạo ra sản phẩm du lịch đặc trưng.
Ông Dương Minh Bình, Giám đốc CBT Travel, chia sẻ, trong thời gian qua, công ty đã hỗ trợ người dân ở nhiều địa phương cải tạo, nâng cấp nhà, khuôn viên thành những điểm lưu trú đạt chuẩn.
Quá trình cải tạo sử dụng toàn bộ nguyên, vật liệu tại chỗ, qua đó tiết kiệm được chi phí đầu tư và thân thiện với môi trường. Bên cạnh đó là nâng cao chất lượng dịch vụ, thái độ phục vụ, lồng ghéo những yếu tố bảo tồn văn hóa bản địa...
Nhờ vậy, các mô hình này đã thu hút lượng lớn khách tới lưu trú, trải nghiệm và mang lại nguồn thu nhập tốt cho người dân địa phương.