Tuần lễ hỗn loạn
Ngày 1/10, AFP đưa tin chính quyền Madrid đã huy động một lực lượng lớn cảnh sát tới Catalonia nhằm ngăn chặn cuộc bỏ phiếu trưng cầu dân ý (TCDY) về độc lập của xứ này diễn ra.
 |
| Phong trào đòi độc lập ở Catalonia đang khiến cả châu Âu phải lo lắng |
Xô xát đã xảy ra nhiều nơi khi cảnh sát bao vây những người bỏ phiếu ở khu vực các hòm phiếu trên khắp Catalonia. Báo cáo ban đầu biết đã có ít nhất 38 người bị thương trong các cuộc đụng độ. Trước đó là một đêm căng thẳng khi hàng nghìn người xuống đường tuần hành phản đối chính quyền Madrid, đòi tổ chức TCDY. Truyền hình xứ Catalonia đã phát đi hình ảnh các đám đông ở khắp vùng quê, thị trấn hô hào đòi độc lập.
Trước đó chỉ trong ngày Thứ Bảy 30/10, Bộ Nội Vụ Tây Ban Nha cho biết cảnh sát đã đóng cửa hầu hết trong số 2.315 điểm bỏ phiếu khắp Catalonia. Một loạt những người đứng đầu phong trào đòi ly khai đã bị bắt giữ. Mặc dù vậy tại nhiều nơi, việc này không thực hiện được do việc chống đối quyết liệt của người dân. Nguồn tin địa phương cho biết, việc bỏ phiếu sẽ được thực hiện ở cả các trung tâm y tế hoặc khu dưỡng lão.
Theo AFP, bất chấp quyết tâm của một bộ phận đông đảo người dân Catalonia, chính quyền Madrid chắc chắn sẽ không công nhận kết quả cuộc TCDY, vốn bị xem là bất hợp pháp. Với dân số 7,5 triệu người, Catalonia vốn vẫn đang được khá nhiều đặc quyền như có quốc hội riêng, độc lập tương đối về chính trị, văn hoá.
Catalonia bao gồm cả thành phố Barcelona, đóng góp tới 20% vào GDP của Tây Ban Nha. Chỉ riêng chuyện này đã khiến chính quyền Madrid khó lòng “nhả” vùng này, chưa kể các vấn đề khác về địa-chính trị-xã hội. Trên thực tế, tại Tây Ban Nha đang tồn tại một khu vực trị là xứ Basque.
Từ thời nhà độc tài Franco, nơi này đã quyết liệt đòi ly khai. Trong lịch sử, xứ Basque đã xuất hiện nhiều phong trào vũ trang đòi độc lập, lớn mạnh nhất phải kể tới tổ chức vũ trang ETA, làm hơn 800 người thiệt mạng trong 50 năm. Chỉ tới năm 2011, ETA mới tuyên bố chấm dứt các hoạt động bạo lực. Tây Ban Nha chấp nhận cho xứ Basque quyền tự trị, gồm việc tự chịu trách nhiệm về nguồn thu thuế, và chỉ phải đóng một phần nhỏ cho chính quyền trung ương. Tuy nhiên, Basque nhỏ hơn nhiều so với Catalonia, và Tây Ban Nha cũng chưa bao giờ chấp nhận ý tưởng cho vùng này độc lập.
Sự lo lắng của châu Âu
Có nhiều lý do để châu Âu lo lắng trước diễn biến ở Catalonia, bất chấp việc Hội đồng châu Âu từ sớm đã khẳng định sẽ không can thiệp để đảm bảo Hiến pháp Tây Ban Nha được tôn trọng.
Theo DW, Catalonia không phải khu vực duy nhất ở châu Âu đang âm ỉ tư tưởng ly khai, đòi độc lập. Nếu một cuộc TCDY được tổ chức ở Catalonia thành công, dẫn tới tách khỏi Tây Ban Nha, thì đây có thể sẽ là nguồn cảm hứng cho nhiều vùng khác đòi ly khai, đẩy châu Âu vào bất ổn. Đó có thể là xứ Scotland ở Anh, Padania hay South Tyrol tại Ý, Corsica tại Pháp…Với Scotland, ý tưởng đưa nơi này độc lập với Anh xuất hiện ngay sau sự kiện Brexit năm 2016, vốn gây chấn động cả châu Âu và thế giới. Scotland đã là một phần của Vương quốc Anh trong khoảng 300 năm, và việc vùng này độc lập rõ ràng là một viễn cảnh tồi đối với chính quyền London.
 |
| Nhà sáng lập WikiLeaks, Julian Assange trong cuộc hội thoại trực tuyến ở bên ngoài trường đại học Barcelona hôm 26/9. Assange ủng hộ cuộc TCDY ở Catalonia |
Điều khiến châu Âu lo lắng hơn cả, là đằng sau phong trào đòi độc lập ở Catalonia, đã có những dấu hiệu cho thấy bàn tay của Nga. Đại sứ Nga tại Tây Ban Nha, Yuri Korchagin trong bài phỏng vấn đăng trên Sputnik mới đây đã bác bỏ hoàn toàn sự liên quan của Nga tới cuộc TCDY ở Catalonia. “Nga chẳng có lợi ích nào trong việc này”, ông Korchagin tuyên bố.
Tuy nhiên theo Politico, an ninh châu Âu đã đưa ra nhiều cảnh báo về việc Moscow đang can dự ngày càng nhiều vào các sự kiện ở châu Âu, sau khi quan hệ giữa đôi bên căng thẳng vì vụ sáp nhập bán đảo Crimea (Ukaine). Nguồn tin an ninh cho biết hệ thống mạng lưới internet có sự bảo trợ của Nga không ngừng đưa các tin tức giả, tuyên truyền tác động tới các cuộc bầu cử ở Đức, Pháp. Một quan chức cấp cao Tây Ban Nha giấu tên nói với Politico, Madrid đã phát hiện những bằng chứng Nga nhúng tay vào cuộc TCDY ở Catalonia.
Dễ nhận thấy là cùng với các bài tuyên truyền trên internet, báo Nga đã đưa tin khá nhiều về những cáo buộc tham nhũng nhằm vào chính quyền trung ương Tây Ban Nha. Châu Âu càng tin vào điều này hơn khi vừa qua, Julian Assange, được cho có mối quan hệ với Moscow, cũng công khai lên tiếng ủng hộ cuộc TCDY ở Catalonia. Những tuyên bố của ông Assange rất nhanh chóng được báo Nga lấy lại, lan toả đi khắp nơi.
