Phó tổng Thanh tra Chính phủ Nguyễn Văn Thanh vừa ký Thông báo kết luận thanh tra về quản lý đầu tư xây dựng tại một số dự án phát triển nhà ở, khu đô thị quản lý, sử dụng quỹ đất, quỹ nhà để lại từ các dự án đầu tư phát triển khu nhà ở, khu đô thị theo quyết định của UBND TP Hà Nội giai đoạn 2002-2014. Kết luận thanh tra đã được Phó Thủ tướng thường trực Trương Hòa Bình đồng ý.
Quá trình thanh tra đã phát hiện hàng loạt sai phạm tại các dự án, gây thất thu ngân sách hàng nghìn tỷ đồng.
Có dấu hiệu cơ chế xin - cho
Trong quá trình thanh tra về quản lý xây dựng tại một số dự án, Thanh tra Chính phủ (TTCP) cho biết, Hà Nội đã để xảy ra các sai phạm ở các giai đoạn đầu tư, sai phạm về quy hoạch xây dựng, tài chính, sai phạm về sử dụng nguồn lực đất đai, thiếu tinh thần trách nhiệm, buông lỏng quản lý trong thời gian dài…
 |
| Dự án Thành phố Giao lưu chưa ký hợp đồng thuê đất và chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính nhưng đã xây nhà để bán |
TTCP chỉ chọn mẫu 38/204 dự án nhưng đã phát hiện hàng loạt sai phạm. Trách nhiệm thuộc Thường trực UBND TP Hà Nội, các Sở Quy hoạch Kiến trúc, Sở TN-MT, Sở Xây dựng, Sở Tài chính, Sở KH-ĐT, Văn phòng đăng ký đất đai, Cục Thuế và chủ đầu tư…
Về công tác quản lý về đầu tư xây dựng; quản lý sử dụng đất đai và quản lý quỹ đất ở, quỹ nhà ở để lại từ các dự án đầu tư phát triển khu nhà ở, quỹ nhà ở, công tác lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch xây dựng còn nhiều hạn chế, chất lượng quy hoạch yếu, mang tính tự phát… Tình trạng này khá phổ biến ở các dự án. Hậu quả là các dự án sau đầu tư đã góp phần phá vỡ quy hoạch chung, tạo cơ chế xin cho, ảnh hưởng đến trật tự kỷ cương, quyền lợi của Nhà nước. Chủ đầu tư được hưởng lợi vì không phải thực hiện nghĩa vụ nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất do những điều chỉnh quy hoạch có lợi cho chủ đầu tư, gây thất thu ngân sách.
Cụ thể, tại 9 dự án TTCP kiểm tra, số tiền thất thu ngân sách là 205.950,23 triệu đồng.
Việc thực hiện các nghĩa vụ tài chính về đất đai, việc tính toán và phê duyệt giá thu tiền sử dụng đất đối với các dự án, liên ngành Hà Nội đã trình UBND TP đã đưa vào một số khoản chi phí không đúng theo quy định của pháp luật như: Chi phí dự phòng, thuế VAT, chi phí GPMB, lãi tiền vay ngân hàng… để giảm trừ, dẫn đến chủ đầu tư được hưởng lợi, trong khi ngân sách nhà nước bị thất thu (ước khoảng trên 6.000 tỷ đồng).
Có dự án áp sai mức giá quy định trong bảng giá đất ban hành hàng năm do xác định không đúng vị trí với số tiền 12.492,04 triệu đồng. Một số dự án chủ đầu tư tự điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng nhưng không thực hiện nghĩa vụ đối với diện tích thay đổi.
Thậm chí có dự án đã được giao đất trong thời gian dài nhưng chưa nộp tiền sử dụng đất mà vẫn bán căn hộ cho khách hàng như Lô đất CT2 thuộc dự án KĐT mới Kim Văn – Kim Lũ do Vinaconex2 làm chủ đầu tư với số tiền sử dụng đất là 733.053 triệu đồng…
Quá trình thanh tra đã phát hiện số tiền sai phạm tài chính là 1.562.714,48 triệu đồng. Trong đó, số tiền 12.492,04 triệu đồng sai phạm từ việc xác định tiền sử dụng đất của dự án không đúng với vị trí quy định tại bảng giá đất.
Ví dụ các dự án Khu nhà ở số 628 Hoàng Hoa Thám do Tổng công ty Viglacera làm chủ đầu tư. Số tiền sử dụng đất chưa nộp tại lô đất CT2 thuộc Khu đô thị Kim Văn – Kim Lũ tạm tính 733.053 triệu đồng. Số tiền 611.219,21 triệu đồng do việc xác định các nghĩa vụ tài chính của chủ đầu tư phải thực hiện theo quy định chưa đúng, chưa đủ và chưa nộp. Số tiền 205.950,23 triệu đồng do các chủ đầu tư dự án điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng nhưng không thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với phần diện tích tăng thêm.
Việc lạm dụng chủ trương xây dựng nhà ở xã hội để chủ đầu tư hưởng lợi dẫn đến tình trạng đối tượng được mua nhà và sử dụng rất ít.
Tóm lại, việc tổ chức thực hiện của Hà Nội đã để xảy ra nhiều sai phạm, dấu hiệu cơ chế xin – cho. Việc sử dụng nguồn lực đã không tuân thủ quy định pháp luật, giải quyết tùy tiện, quỹ đất nộp thiếu 168.013,2m2, quỹ nhà nộp thiếu 6.626,9m2 và số tiền nộp thiếu 388.620,9 triệu đồng… Việc quản lý và sử dụng quỹ nhà ở, quỹ đất ở để lại từ các dự án phát triển nhà ở, khu đô thị của TP Hà Nội có nhiều vi phạm. Kết quả thanh tra tại các dự án, khi xác định các nghĩa vụ của chủ đầu tư phải thực hiện theo quy định, nhưng TP Hà Nội tính chưa đúng dẫn đến chủ đầu tư chưa thực hiện các nghĩa vụ với tổng số tiền lên tới 611.219,21 triệu đồng.
Tạo điều kiện chủ đầu tư hợp thức hóa sai phạm
Ngoài việc để xảy ra các sai phạm tồn tại, TP Hà Nội còn tạo điều kiện cho chủ đầu tư hợp thức hóa các sai phạm tại các dự án.
 |
| 18 căn hộ tại FLC Landmark Tower không phù hợp quy hoạch xây dựng, không đúng giấy phép xây dựng và sử dụng không đúng mục đích |
Tại nhiều dự án , UBND TP Hà Nội và các sở, ngành liên quan đã để các chủ đầu tư dự án tự tung tự tác, điều chỉnh quy hoạch và không nộp tiền sử dụng đất theo quy định.
UBND TP Hà Nội cũng có quyết định giao cho Công ty CP Hữu Nghị Fortika diện tích 5.048m2 đất tại CN1 thuộc Khu phố mới Trung Yên từ năm 2004 nhưng đến thời điểm thanh tra vẫn chưa thực hiện, gây lãng phí nguồn lực đất đai của Nhà nước và vi phạm Luật Đất đai.
Đối với dự án Thành phố Giao lưu do Công ty CP Đầu tư xây dựng Quốc tế Vigeba làm chủ đầu tư, diện tích khoảng 170.759m2 nhưng TP và chủ đầu tư chưa ký hợp đồng thuê đất và chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính nhưng đã xây nhà để bán. Tương tự, dự án khu nhà ở và công trình công cộng tại Cổ Nhuế 2 do Công ty TNHH MTV kinh doanh nhà Hà Nội (Handi Resco) làm chủ đầu tư, doanh nghiệp này đã đầu tư xây dựng và bán nhà khi chưa có quyết định giao đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất, vi phạm quy định của pháp luật về đất đai và xây dựng.
Tổng công ty Viễn thông Quân đội dùng vốn của DNNN để góp đầu tư kinh doanh tại dự án CT2, sau khi thoái vốn đã lỗ 40.638 triệu đồng. Ngày 27/4/2017, Bộ Quốc phòng giải trình bổ sung về khoản lợi nhuận sau thuế số tiền 38.440 triệu đồng nhưng chưa cung cấp hồ sơ, tài liệu liên quan…
Chuyển cơ quan điều tra nếu có dấu hiệu phạm tội
Từ những sai phạm đã nêu trong Kết luận Thanh tra, TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Chủ tịch UBND TP Hà Nội có biện pháp khắc phục, chấn chỉnh những tồn tại, khuyết điểm, vi phạm đã nêu. Rà soát, kiểm tra lại các dự án để khắc phục và xử lý các sai phạm theo thẩm quyền. Tính tiền sử dụng đất bổ sung tại các dự án FLC Landmark Tower, dự án Khu đô thị Xa La, Dự án khu nhà ở và công trình công cộng Cổ Nhuế 2, Dự án Thành phố Giao lưu… Đôn đốc và thu hồi khoản nợ đọng tiền chênh lệch quỹ nhà 50% và tiền quỹ đất 20% với tổng số tiền 30.484,64 triệu đồng. Sở Tài chính thực hiện xử lý số tiền 2.955.358,53 triệu đồng theo đúng quy định của Luật Ngân sách. Dừng việc thực hiện một số quyết định, văn bản giao đất, giao chủ đầu tư đối với các dự án chưa triển khai đầu tư làm nhà ở xã hội, nhà ở cán bộ nhân viên cơ quan, nhà ở kinh doanh do chưa có cơ chế, chính sách cụ theerquy định về đầu tư xây dựng nhà ở xã hội… Chủ động rà soát việc xác định tiền sử dụng đất phải nộp ngân sách cho toàn bộ các dự án trong thành phố, báo cáo kết quả Thanh tra Chính phủ trong quý III/2017.
TTCP cũng kiến nghị Thủ tướng giao Chủ tịch UBND TP Hà Nội kiểm tra, xem xét, xử lý và thu hồi về ngân sách Thành phố số tiền 509.616,64 triệu đồng. Thu hồi số tiền 1.053.079,84 triệu đồng vào tài khoản tạm giữ của Thanh tra Chính phủ. UBND TP Hà Nội cũng phải tổ chức kiểm điểm trách nhiệm của tập thể, cá nhân qua các thời kỳ để xẩy ra các sai phạm. Nếu có dấu hiệu cấu thành tội phạm, yêu cầu chuyển cơ quan điều tra xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật…
| Quá trình thanh tra, TTCP phát hiện, Sở TN-MT Hà Nội đã cấp giấy CNQSDĐ, quyền sở hữu nhà ở tại một số dự án không đủ điều kiện theo quy định như: Chủ đầu tư chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính, điều kiện giao dịch dân sự chưa đảm bảo. Ví dụ các dự án KĐTM Dịch Vọng do Cty CP phát triển đô thị Từ Liêm làm chủ đầu tư; Dự án Kim Văn Kim Lũ của Vinaconex2 hợp tác với Doanh nghiệp tư nhân xây dựng số 1 tỉnh Điện Biên làm chủ đầu tư… |
