Nhà tù tự do nhất thế giới

Không song sắt, không tường ngục, cũng chẳng có những quản giáo được vũ trang. Tọa lạc trên một hòn đảo nhỏ của đất nước Na Uy xinh đẹp là nhà tù Bastoy - chuyên giam giữ những tên tội phạm thuộc loại lì lợm nhất đất nước. Ấy vậy mà chính sách cải tạo của nhà tù này lại nhấn mạnh vào sự tự giác của mỗi phạm nhân, đó thực là một đặc ân lớn cho những ai đang thụ án nơi đây.

Nơi gieo lại những giấc mơ đẹp

Tự do vẫy chào ngay từ phía bên kia bờ biển, nơi mà về đêm cuộc sống bận rộn vẫn lấp lánh ánh đèn. Một chuyến đi hai dặm bằng tàu, chưa tới mười phút đồng hồ sẽ đưa bạn tới Bastoy- nhà tù tự do nhất thế giới. Chỉ có một khẩu súng ở Bastoy - trên bức tượng đồng trước văn phòng của giám đốc nhà tù.

Giám đốc nhà tù, Arne Nilsen là một người đàn ông mảnh khảnh ở ngưỡng tuổi 60. Ông không mấy khi diện quân phục bởi chẳng muốn phơi bày cái quyền hành được trao. Vị giám đốc nhà tù này muốn đối xử với những phạm nhân được gửi tới đây một cách hòa bình, ông muốn họ cùng chung sống như những thành viên trong một ngôi làng, tự trồng lấy khoai tây và bón phân cho bắp cải. Nilsen muốn các tù nhân và quản giáo hãy tôn trọng lẫn nhau. Điều ông không muốn là có những chiếc camera như trong siêu thị, song sắt và những bức tường của trại giam.

Tù nhân được gửi tới Bastoy gồm nhiều loại, từ trộm cắp vặt cho tới lừa đảo, giết người, buôn ma túy - Nilsen cho biết. Một vài phạm nhân ở đây phải trải qua toàn bộ quãng thời gian thụ án của mình trên đảo. Những án nặng như giết người chỉ được gửi tới Bastoy sau khi đã thụ án tối thiểu hai phần ba khung hình của mình ở một nơi nào khác. Hiện có khoảng 116 phạm nhân tại Bastoy, rượu và gây lộn đều bị cấm, phạm nhân nào vi phạm lập tức sẽ bị đuổi khỏi đảo.

Bến phà vào đảo hoạt động theo một lịch trình đều đặn. Tù nhân hoàn toàn có thể bơi vào bờ, thậm chí vào mùa đông, nước biển nơi đây còn thường xuyên bị đóng băng. Nhưng tới nay vẫn chưa có tù nhân nào vượt ngục và họ vẫn ở lại đây, khi việc điểm danh được thực hiện bốn lần một ngày.

Phạm nhân Jorgen Eilersen đã từng là một tay buôn ma túy, cao to lực lưỡng. Hồi còn chưa vướng vào vòng lao lý ngay cả khi đi ngủ gã cũng luôn giữ vũ khí bên mình. Eilersen coi những tên du côn như người thân của gã. Phạm nhân này từng buôn ma túy, hút heroin, đua xe, xài thuốc lắc và thường xuyên “bay” ở các vũ trường. Giờ đây ở tuổi 41, gã đã tiêu tốn một phần ba cuộc đời của mình trong tù tội.

Nhưng Eilertsen đang có một giấc mơ đẹp, đầy hứa hẹn, đủ sức xoa dịu đi phần nào những mặc cảm tội lỗi trong quá khứ. Gã có một cô bạn gái khá xinh, người vẫn thường ghé thăm gã ba lần một tuần. Một con người trong sáng và không giống bất cứ một ai trong cái quá khứ đục ngầu của gã. Cô gái thường mang đến cho gã sô - cô -la. Cả hai đã đồng ý sẽ có với nhau bốn mặt con sau khi Eilersen mãn hạn tù.

Eilertsen thường gặp bạn gái của mình trong buồng số 6- nơi tòa nhà dành riêng cho những người đến thăm. Một căn phòng không có gì đặc biệt, chỉ rộng vài mét vuông, vừa đủ cho một chiếc ghế dài, một tấm đệm phủ ni lông và một hộp giấy ăn.

Không may mắn như Eilertsen, Raymond Olssen - một phạm nhân khác, không có một cô bạn gái nào tới thăm nom. Gã trai này năm nay mới 28 tuổi, một tên du côn, trộm cắp vặt với khuôn mặt non choẹt. Olsen mới được gửi tới để thụ án tại đảo. Phạm nhân này mong muốn sau khi mãn hạn tù sẽ mở cho riêng mình một cửa hàng thực phẩm và một hiệu giặt là. Olssen chưa biết mình sẽ điều hành nó thế nào, nhưng gã có thể nhìn người khác làm và học theo.

Giúp tù nhân có lối thoát

Công việc của Eilertsen trên đảo là xây dựng những căn nhà gỗ. Công việc đó khiến phạm nhân này luôn bận rộn, đến mức hiếm khi có thời gian suy nghĩ về lý do hắn có mặt nơi đây. Gã hiểu cái cảm giác ngày được trả tự do, đứng trước cổng trại với một va li quần áo và dăm ba thứ lặt vặt. Lần trước khi được thả tự do, Eilertsen đã xin vào làm việc tại một tổng đài điện thoại. Nhưng rồi mọi chuyện cũng chẳng được lâu. Gã sớm bỏ việc và lại phải sống nhờ vào trợ cấp xã hội.

Cuộc sống cùng quẫn sớm biến gã thành công cụ cho những mưu toan bẩn thỉu. Khi lần nữa sa lưới pháp luật, phạm nhân này bị bắt quả tang đang vận chuyển 1 kg thuốc phiện. “Thật chẳng tự hào gì về việc đó”- Eilertsen nói trong khi đang quai búa lên mái nhà. Phạm nhân này cho biết, giờ đây sẽ là tốt hơn nếu tập trung để chuẩn bị cho cuộc sống sau khi được mãn hạn tù. Eilertsen đã học được nghề mộc ở Bastoy và hiện đã có thể tự xây được những căn nhà nho nhỏ. Bây giờ gã đã ngủ ngon hơn hằng đêm. (Còn nữa)