Bánh ít đi, bánh quy lại
Reuters hôm qua cho biết, các nhà đàm phán EU và Nhật Bản đang gặp nhau tại Tokyo nhằm hướng tới một thoả thuận chung sớm được ra đời. Mục tiêu của đôi bên là chống lại chủ nghĩa bảo hộ toàn cầu, đồng thời buộc Mỹ “phải nghĩ 2 lần” đối với các chính sách thương mại của nước này trong tương lai.
 |
| Trưởng đoàn đàm phán FTA của EU, Raffaele Mauro Petriccione (trái) với Trưởng đàm phán Nhật Bản Yoichi Suzuki tại Tokyo. |
Sau khi lên nắm quyền, Tổng thống Donald Trump đã tuyên bố rút khỏi TPP, đòi xem xét lại Hiệp định thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA). Các bước đi của ông Trump không khỏi khiến EU và Nhật Bản lo ngại về sự gia tăng chủ nghĩa bảo hộ từ Mỹ.
Theo tính toán, FTA có thể khiến tăng kim ngạch xuất khẩu của EU sang Nhật Bản lên tới 32,7%. Ở chiều ngược lại, kim ngạch xuất khẩu Nhật Bản sang EU cũng tăng 23,5%. Đây là “mối lợi” đôi bên khó có thể bỏ qua. Theo thống kê, tổng giá trị thương mại song phương Nhật Bản-EU trong năm 2016 trị giá 144 tỉ USD, trong khi giá trị thương mại song phương của Nhật Bản với Trung Quốc và Mỹ lần lượt là 262 tỉ USD và 192 tỉ USD, cũng trong năm 2016. Một số nhà phân tích kinh tế châu Âu tin rằng, thoả thuận thương mại tự do với Nhật Bản có thể tác động lớn hơn tới tăng trưởng GDP của khối so với TTIP, Hiệp định Đối tác Thương mại và Đầu tư xuyên Thái Bình Dương, EU đang đàm phán với Mỹ.
Theo Reuters, ở lần đàm phán lần này, Nhật Bản đang muốn EU giảm dần mức thuế suất 10% đối với sản phẩm ô tô hành khách của nước này trong 5-10 năm, giảm mức thuế suất 4% đối với các loại ô tô khác. Thêm vào đấy, Tokyo cũng đang tìm cách thúc đẩy ngành bơ sữa trong nước, vốn đang bị sụt giảm. Bộ trưởng Nông nghiệp Nhật Bản Yuji Yamamoto cho hay, Nhật Bản đang lên kế hoạch đẩy mạnh tăng trưởng của lĩnh vực sản xuất này. Đổi lại, EU cũng yêu cầu Tokyo cắt giảm mức thuế suất 15% áp lên mặt hàng rượu, và 30% đối với mặt hàng pho-mát.
Buộc Mỹ phải nghĩ lại?
Từ tháng 7/2012, Uỷ ban châu Âu (EC) đã đề xuất Hội đồng châu Âu khởi động việc đàm phán FTA với Nhật Bản và được chấp thuận 5 tháng sau đó. Năm 2013, Nhật Bản và EU bắt đầu có các cuộc tiếp xúc đầu tiên. Nhưng suốt thời gian sau đó, đôi bên không đạt được sự nhất trí do còn tồn tại nhiều bất đồng.
Tuy nhiên, tình thế hiện đã đổi khác với việc Mỹ quyết định rút khỏi TPP dưới thời Tổng thống Donald Trump. Quyết định của ông Trump khiến EU và Nhật Bản buộc phải có cách tiếp cận khác trong quá trình đàm phán giữa đôi bên. Reuters hôm qua dẫn lời người phụ trách Thương mại EU, bà Cecillia Malmstrom, EU và Nhật Bản có thể ký các thoả thuận lâm thời ngay trong tuần tới. Cùng với nhau, Nhật Bản và EU đang chiếm 1/3 GDP toàn cầu. Một nguồn tin khác trong cuộc đàm phán khẳng định với Reuters, thoả thuận giữa EU-Nhật Bản sẽ “gửi thông điệp mạnh mẽ tới Mỹ, rằng tự do thương mại là rất quan trọng”.
Chuyên gia cao cấp Junichi Sugawara thuộc Viện nghiên cứu Mizuho (Tokyo), FTA giữa EU và Nhật Bản sẽ đặt các doanh nghiệp Mỹ vào thế bất lợi ở thị trường Nhật Bản. Lý do bởi khi đó họ sẽ phải cạnh tranh với các doanh nghiệp EU ở cùng lĩnh vực kinh doanh. Tokyo vì vậy có thể sử dụng FTA với EU để thuyết phục Mỹ phải nghĩ lại về TPP.
| Ngày 27/6, Thủ tướng Đức Angela Merkel cho biết EU rất hoan nghênh Mỹ tái khởi động đàm phán Hiệp định Đối tác Thương mại và Đầu tư xuyên Đại Tây Dương (TTIP) với châu Âu. Trước đó, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross khẳng định, Mỹ sẵn sàng đàm phán về thoả thuận thương mại tự do với EU. Bà Merkel khẳng định, đầu tư của Đức vào Mỹ đã tạo nên nhiều việc làm cho lao động Mỹ. |
