Quốc yến của mỗi nước thường cố gắng thể hiện những tinh hoa ẩm thực của nước mình và cũng là phương tiện ngoại giao, ẩn chứa các thông điệp.
Ở Trung Quốc, quốc yến chỉ do hoặc Chủ tịch nước, hoặc Thủ tướng tổ chức. Đối với người Trung Quốc, thức ăn không chỉ đơn giản là thứ đáp ứng nhu cầu cơ bản của con người, mà từ lâu được coi là công cụ ngoại giao, Nhật báo Trung Quốc cho hay.
Chuẩn bị 6 tháng cho một bữa tiệc
Trong nhiều năm, hầu hết các phương tiện truyền thông khi tường thuật các lần quốc yến chỉ giới thiệu khách mà “quên” nói về thực đơn.
Nhưng vừa rồi, hãng tin Tân Hoa xã đã tiết lộ những món ăn Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dùng để tiếp các nguyên thủ tham dự một sự kiện được tổ chức tại Thượng Hải, trong đó có tổng thống Nga Vladimir Putin và lãnh đạo một số nước khác.
Tiệc được tổ chức tại một khách sạn 5 sao. Các đầu bếp đã phải chuẩn bị từ hơn 6 tháng trước đó với mục tiêu giới thiệu tinh hoa ẩm thực của vùng phía nam sông Dương Tử, đầu bếp trưởng Su Dexing nói với Nhật báo Thượng Hải.
Thực đơn, lấy chủ đề là “Con đường tơ lụa”, gồm dạ dày cá hầm với nấm, món tôm tẩm ướp hai lần, thịt bò om, sò điệp xào, cá bơn nấu nước tương, mướp nấu đậu… Đi kèm là sáu loại rượu khai vị, trái cây và các món tráng miệng.
Trước hôm diễn ra quốc yến một ngày, Su và tám đầu bếp khác đã phải nấu thử hai lần. “Chín đầu bếp phải chuẩn bị hơn 10 món ăn phục vụ 330 thực khách. Chúng tôi bị áp lực chưa từng thấy”, Su nói.
Lần này, quốc yến loại bỏ hai món vi cá mập và bào ngư, vốn thường có trong thực đơn quốc yến của Trung Quốc.
“Nghe qua, có thể thấy các món ăn lần này tương đối “bình dân”, giống như bữa hằng ngày. Nhưng cái cầu kỳ của quốc yến nằm ở phương pháp chế biến món ăn”, Su nói.
Đầu bếp, đầu tiên phải chọn nguyên liệu thượng hạng, rau phải thật tươi và không dùng thuốc trừ sâu. Các đầu bếp đã dùng đủ loại phương pháp nấu chín thức ăn, từ hầm, om, luộc, rán, hấp, nướng… Có những món, nghe đơn giản nhưng yêu cầu rất cao.
“Ví dụ món mướp xào. Đây là loại rau sau khi xào sẽ chuyển qua màu xám đen, khá xấu. Vì thế chúng tôi phải ngâm chúng vào nước muối trong vòng 10 phút và sau đó rửa kỹ trước khi xào để khi món ăn được đem ra, nó vẫn giữ được màu xanh tươi”, đầu bếp Su nói.
Để phù hợp với khẩu vị của khách nước ngoài, các đầu bếp Trung Quốc dù nấu món Hoa nhưng vẫn có thể dùng gia vị kiểu phương Tây như tiêu đen, rượu brandy…
Thời gian cho lên món ăn cũng là một trong những yếu tố quan trọng nhất.
“Quốc yến diễn ra đúng 1 giờ 15 phút và đầu bếp không thể để chậm một phút nào bởi ngay sau khi kết thúc tiệc, khách sẽ tới nhà hát. Đầu bếp phải phục vụ các món ăn mỗi khi một màn ca nhạc phục vụ thực khách kết thúc. Do vậy, nhà bếp phải chính xác đến từng giây”, đầu bếp Su nói. Các món ăn không được đưa lên quá sớm vì thức ăn sẽ nguội đi, ảnh hưởng đến chất lượng.
Vịt quay Bắc Kinh là món ăn nổi tiếng, có từ thời phong kiến và nay được xem là món ăn quốc gia của Trung Quốc
Phương tiện ngoại giao
Quốc yến đóng vai trò quan trọng trong các hoạt động ngoại giao của bất kỳ quốc gia nào. Năm 1949, sau khi thành lập nước cộng hòa nhân dân Trung Hoa, Chính phủ Trung Quốc tổ chức quốc yến đầu tiên, chiêu đãi 600 đại biểu trong và ngoài nước. Thủ tướng Chu Ân Lai chính là người lên thực đơn.
Hơn 40 năm trước, Tổng thống Mỹ Richard Nixon đã có chuyến viếng thăm lịch sử tới Trung Quốc, lúc đó khá cô lập với thế giới. Thủ tướng Trung Quốc Chu Ân Lai đã tổ chức quốc yến tại Đại lễ đường Nhân dân Bắc Kinh.
Chủ tịch Trung Quốc Mao Trạch Đông tự mình yêu cầu ba món ăn để đãi Tổng thống Nixon và phu nhân vào tiệc trưa. Trong tiệc tối, là tiệc chính, Thủ tướng Chu mang tới rượu Mao Đài ông dự trữ trong hơn 30 năm.
Theo báo New York Times, trước khi Nixon tới Bắc Kinh, phía Trung Quốc không biết người Mỹ thích ăn gì nên họ đưa ra cả những món ăn rất phổ thông như thịt lợn rô-ti, xúc xích Trung Quốc, vốn chẳng mấy khi có mặt trong quốc yến.
Một phiên dịch tiếng Trung của đoàn Mỹ kể lại: “Có hai món tôm cho dù tôm không phải món ăn Bắc Kinh đặc trưng. Lý do là phía Trung Quốc nghe nói người Mỹ thích tôm”.
Nhưng bên cạnh đó, cũng có những món “sơn hào hải vị” như súp vi cá mập, nấm đen mù tạt, cá phi-lê dầm sốt rượu vang…
Các bức ảnh cho thấy Tổng thống Nixon thành thạo sử dụng đũa nhưng tỏ ra bối rối trước một số món ăn, ví dụ món mề vịt rán, trong bữa tiệc toàn các món vịt do Thủ tướng Chu chiêu đãi.
Một điểm thú vị nữa: phía Trung Quốc đã mang Mao Đài, là một loại rượu mạnh và khó uống nếu là lần đầu.
Một trợ lý cố vấn an ninh quốc gia Kissinger, người đi tiền trạm và nếm thử Mao Đài đã rất lo ngại loại rượu này có thể khiến Tổng thống Nixon “lâm nguy”. Ông ta đã điện về Washington nói “tổng thống không nên vì bất cứ lý do gì uống rượu đó đáp lễ tại quốc yến của họ”.
Nhưng tại buổi quốc yến của phía Trung Quốc, Tổng thống Mỹ đã “đấu tay đôi” với Thủ tướng Trung Quốc. Ông Chu hết bao nhiêu, ông Nixon cũng cạn bấy nhiêu.
