Bình Thuận tổ chức lại sản xuất thanh long

Sản xuất thanh long chưa bền vững

Sau dịch Covid-19, sản xuất thanh long trên địa bàn tỉnh Bình Thuận bộc lộ rõ những tồn tại và hạn chế, đây cũng là một trong những yếu tố làm diện tích thanh long liên tục giảm.

Theo Sở NN-PTNT Bình Thuận, qua rà soát, toàn tỉnh hiện chỉ còn khoảng 26.900ha thanh long, giảm hơn 3.000ha so với trước năm 2019, sản lượng hơn 600.000 tấn/năm.

Theo ông Phan Văn Tấn, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Bình Thuận, dù thanh long Bình Thuận hiện đã được xuất khẩu chính ngạch qua 20 thị trường (Trung Quốc, Hồng Kông, Đài Loan, Philippines, Hàn Quốc, Singapore, Thái Lan, Malaysia, Myanmar, Indonesia, Quatar, Ấn Độ, Các Tiểu Vương quốc Ả rập Thống nhất - UAE), các nước châu Âu (Đức, Hà Lan, Nga, Tây Ban Nha), châu Mỹ (Canada, Mỹ) và châu Đại Dương (Úc, New Zealand), tuy nhiên thị trường xuất khẩu chính vẫn là Trung Quốc. Sản lượng thanh long xuất khẩu sang Trung Quốc theo hình thức biên mậu chiếm tỷ trọng rất lớn.

Hơn nữa, sản xuất thanh long của bà con còn manh mún, chưa có sự gắn kết chặt chẽ giữa sản xuất với thị trường tiêu thụ. Việc mở rộng thị trường xuất khẩu chính ngạch vẫn còn hạn chế, xuất khẩu chính ngạch chiếm tỷ lệ thấp.

Chất lượng sản phẩm chưa đồng đều, phần lớn chưa đáp ứng được các điều kiện như tiêu chuẩn GlobalGAP, LocalGAP, hữu cơ… để xuất khẩu sang các thị trường có giá trị cao.

Thời gian qua, các hợp tác xã sản xuất, tiêu thụ thanh long đã từng bước tìm kiếm được thị trường, giải quyết được một phần đầu ra cho trái thanh long. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hợp tác xã khó khăn do thiếu vốn để đầu tư sản xuất kinh doanh, số lượng thành viên ít, quy mô sản xuất nhỏ nên việc thực hiện các khâu dịch vụ còn hạn chế, không đủ năng lực để trực tiếp xuất khẩu.

Tổ chức lại sản xuất

Trước thực trang trên, theo ông Phan Văn Tấn, ngành nông nghiệp Bình Thuận sẽ tổ chức lại khâu sản xuất thanh long. Trong đó hình thành các vùng sản xuất thanh long theo thị trường xuất khẩu có chứng nhận hoặc cấp mã số vùng trồng. Đồng thời tổ chức liên kết giữa vùng sản xuất tập trung với các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu thanh long.

Sở NN-PTNT Bình Thuận cũng sẽ chỉ đạo các đơn vị thuộc Sở phối hợp với các địa phương tăng cường công tác vận động, tuyên truyền đến người dân về ý nghĩa và tầm quan trọng của việc sản xuất thanh long theo tiêu chuẩn GAP cũng như triển khai đồng bộ từ khâu sản xuất đến cơ sở đóng gói, sơ chế, bảo quản để chủ động phục vụ xuất khẩu. Đồng thời đẩy mạnh phát triển sản xuất thanh long theo hướng GlobalGAP, thanh long hữu cơ và các tiêu chuẩn tương đương để mở rộng xuất khẩu sang các thị trường khó tính, có giá trị cao, đặc biệt là châu Âu, Nhật Bản, Úc, Hoa Kỳ…

“Chúng tôi đã chỉ đạo cơ quan chuyên môn tuyên truyền và xây dựng các mô hình áp dụng đồng bộ các quy trình sản xuất thanh long tiên tiến, an toàn, ứng dụng kỹ thuật vào sản xuất như hệ thống tưới tiết kiệm nước, đèn Led chong điện và tăng cường sử phân bón hữu cơ, thuốc BVTV sinh học thân thiện với môi trường”, ông Tấn chia sẻ.

Song song đó, thực hiện kêu gọi các nhà đầu tư có kinh nghiệm, năng lực tham gia đầu tư các nhà máy chế biến sản phẩm sản phẩm thanh long. Đa dạng hóa sản phẩm chế biến thanh long nhằm giải tỏa sức ép tiêu thụ trái tươi, tăng cường thực hiện Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) đối với sản phẩm thanh long.

Đặc biệt, vận động, phát triển mạnh các mô hình liên kết, hợp tác sản xuất thanh long theo chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu thụ theo Nghị định 98/2018/NĐ-CP ngày 5/7/2018 của Chính phủ về chính sách khuyến khích hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp.

Vừa qua, Sở NN-PTNT Bình Thuận đã tham mưu UBND tỉnh này ban hành đề án phát triển bền vững cây thanh long đến năm 2030. Theo đó, đến năm 2030, diện tích cây thanh long toàn tỉnh ổn định khoảng 25.000ha, năng suất bình quân đạt 22 tấn/ha, sản lượng đạt 550.000 tấn/năm. Tỷ lệ giá trị sản phẩm được sản xuất dưới các hình thức hợp tác, liên kết đạt khoảng 70%.

Tỷ lệ diện tích cây thanh long áp dụng quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (VietGAP và tương đương) đạt khoảng 70 - 75% so với tổng diện tích. Tỷ lệ diện tích cây thanh long áp dụng quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt GlobalGAP đạt khoảng 10% so với tổng diện tích. Tỷ lệ diện tích cây thanh long áp dụng quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp hướng hữu cơ (organic) khoảng 5% so với tổng diện tích.

Ngoài ra, ngành nông nghiệp Bình Thuận cũng sẽ tổ chức sản xuất, bố trí diện tích thanh long rải vụ hợp lý nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường, tránh tình trạng khủng hoảng thừa cục bộ.

Cùng với đó, lựa chọn, đưa các giống thanh long mới, rõ nguồn gốc, chống chịu sâu bệnh tốt, thích ứng với biến đổi khí hậu vào sản xuất. Đẩy mạnh công tác chuyển giao tiến bộ kỹ thuật và nhân rộng các mô hình chuyển đổi cây trồng tại các vùng thanh long già cỗi, kém hiệu quả.