“Cần phá bỏ tính bảo thủ, tập quán tự canh tác kết hợp phương pháp đào tạo “cầm tay chỉ việc” thì người dân vùng chuyên canh mới tiếp thu được nhiều kỹ thuật mới, cho năng suất cao” - cách dạy nghề trên đã được Thứ trưởng Bộ LĐTB-XH Nguyễn Ngọc Phi nhấn mạnh.
Ông Phi kết luận như vậy tại hội nghị tổng kết mô hình đào tạo nghề cho lao động nông thôn vùng chuyên canh trồng cây thuốc lá giai đoạn 2009 –2011 do TCty Thuốc lá VN và Tổng cục Dạy nghề (Bộ LĐ- TB- XH) tổ chức mới đây.
Ông Phi nhận định tiếp, ngành thuốc lá Việt Nam hiện cần trên 70.000 tấn nguyên liệu. Trong vòng 3 năm, TCty Thuốc lá VN phối hợp với Tổng cục Dạy nghề mở 65 lớp học cho 1.930 người. Trong đó các đối tượng chủ yếu là đồng bào dân tộc chiếm 60%. Bà con đã biết áp dụng tiến bộ KHKT vào quá trình trồng cây thuốc lá, năng suất tăng từ 1,7 lên 2 tấn/ha với thu nhập bình quân 50 triệu đồng/ha, 100% sản phẩm đạt tiêu chuẩn và tiêu thụ tốt. Thế nhưng niên vụ 2009-2010, toàn ngành chỉ thu mua được 68.796 tấn nguyên liệu, vẫn còn hụt so với nhu cầu.
Có nhiều ý kiến của nhà quản lý cho rằng, nguyên nhân bởi hiện nay phần lớn các lớp học tổ chức theo quy mô từng xã, tại các vùng núi, vùng cao, học viên là người dân tộc đi lại khó khăn nên chưa thu hút được nhiều bà con.
Là người nông dân gắn bó với cây thuốc lá từ lúc đỏ hỏn, đi theo bố mẹ trồng thuốc lá đến nay đã có gia đình riêng, anh Đặng Đình Nguyên, nông dân xã Tân Thịnh (Lạng Giang, Bắc Giang) cho biết: “Chương trình đào tạo nghề tại địa phương đã giúp gia đình tôi cũng như nhiều hộ dân khác hiểu biết về cây thuốc lá và áp dụng những kiến thức đã học vào việc gieo trồng, chăm sóc, thu hái, sấy thuốc lá. Do vậy mà năng suất tăng rõ rệt từ 65kg thuốc khô/sào lên 80kg thuốc khô/sào. Thu nhập của gia đình tôi tăng thêm 4,2 triệu đồng/sào”.
Thế nhưng, anh Nguyên băn khoăn bởi từ trước đến nay, việc gieo trồng cây thuốc lá chủ yếu bằng kinh nghiệm “cha truyền con nối” là chính nên năng suất còn thấp. Thậm chí cả chất lượng và dư lượng thuốc bảo vệ thực vật cần như thế nào để cho an toàn, anh cũng chưa được truyền dẫn. Anh mong muốn có thêm nhiều lớp tập huấn về kỹ thuật, quy trình chọn đất, gieo giống, trồng, bón phân kiểu “cầm tay chỉ việc” để có thể biết được các loại sâu bệnh, phòng trừ chúng mà không phải sử dụng nhiều thuốc trừ sâu như trước đây.
Đại diện TCty Thuốc lá VN cũng khẳng định, những hạn chế trên kết hợp với trình độ văn hóa hạn chế, tính bảo thủ, làm theo thói quen là nguyên nhân khiến người nông dân khó vận dụng kiến thức mới. Tuy nhiên, bên cạnh đó, còn rất nhiều nguyên nhân khác như công tác dạy nghề triển khai chưa đồng bộ, kinh phí đào tạo thấp, lực lượng giảng viên đã qua đào tạo cho chương trình còn mỏng. Như tại Cao Bằng, giảng viên còn chưa nghe và nói được tiếng địa phương khiến cho việc đào tạo học viên bị hạn chế rất nhiều.
Tại hội nghị, Thứ trưởng Bùi Ngọc Phi nhấn mạnh, những bất cập trên phải được giải quyết trong thời gian tới. Ông Phi cũng cho hay, trong giai đoạn 2011- 2015, Bộ LĐ - TB- XH đặt mục tiêu, tại vùng chuyên canh trồng cây thuốc lá, mỗi hộ nông dân sẽ có ít nhất 1 người được đào tạo nghề. Theo đó, chương trình dự kiến sẽ tổ chức khoảng 200 lớp, 30 học viên/lớp là các đối tượng chính sách và các đối tượng khác.
