Lục Khu là vùng cao ở huyện Hà Quảng gồm 7 xã: Cải Viên, Hồng Sỹ, Lũng Nặm, Thượng Thôn, Mã Ba, Tổng Cọt, Nội Thôn. Do ở trên cao, nên vùng Lục Khu không có sông suối chảy qua.
Đi dọc lên các xã vùng cao Lục Khu những ngày sát Tết Tân Sửu, có thể thấy rõ được tình trạng ruộng đồng khô khốc, cây cối héo úa vì thiếu nước trầm trọng thời gian qua. Đến những cây chịu hạn tốt như ngô cũng không chịu được thời tiết lạnh giá, khô hạn nhiều tháng qua tại đây.
Từ nhiều năm nay, hàng trăm hộ dân quanh khu vực trung tâm xã Thượng Thôn chỉ trông chờ vào nước sinh hoạt tại hồ vải địa. Tuy nhiên, năm nay do hạn hán kéo dài, lượng nước trong hồ chỉ còn khoảng 1m, nhìn thấy cả đáy hồ. Từ nước ăn uống, tắm giặt, chăn nuôi gia súc, gia cầm đến nước sử dụng cho các công trình cũng lấy từ hồ này nên nguy cơ hết nước sinh hoạt đã cận kề.
Vừa đi chở được mấy can nước về để sử dụng sinh hoạt cho gia đình, ông Sầm Văn Sằn, xóm Nặm Giạt, xã Thượng Thôn tâm sự: Gia đình tôi có 3 cái bể lu và 1 bể vuông, mỗi bể chứa được hơn 1 khối nước. Nếu sử dụng tiết kiệm, chỉ dùng cho ăn uống, mỗi bể sẽ sử dụng được gần một tuần. Nhưng gần hai tháng nay, tất cả các bể của gia đình đã cạn nước, phải đi lấy nước ở hồ vải địa. Nước sử dụng xong phải tận dụng lại để cho gia súc uống.
Xóm Lũng Ngần, xã Hồng Sỹ có gần 100 hộ dân tộc Mông, đa số là hộ nghèo. Nhiều năm qua, người dân trong xóm thường xuyên thiếu nước sinh hoạt vào mùa khô. Năm 2020, xóm được huyện Hà Quảng đầu tư xây bể nước tập trung hơn 100 khối, lấy nước nguồn dẫn về để góp phần hạn chế thiếu nước sinh hoạt.
Chị Lý Thị Xía, xóm Lũng Ngần đang giặt quần áo cạnh bể nước tập trung chia sẻ: Có bể nước tập trung người dân trong xóm rất phấn khởi. Nhưng từ 3 - 4 tháng nay không có mưa lớn nên nước nguồn dẫn về ít, các vòi nước không chảy, phải dùng máy bơm để hút nước từ đáy bể ra sử dụng. Gia đình tôi có cả trẻ nhỏ nhưng cũng phải 2 - 3 ngày mới tắm giặt để tiết kiệm nước sinh hoạt trong những ngày sắp Tết. 1- 2 tuần tới nếu không có mưa sẽ phải đi xa nhà 5 - 6 km để lấy nước sinh hoạt.
Ông Hoàng Văn Cương, Chủ tịch UBND xã Hồng Sỹ thông tin: Cả xã có 3 hồ vải địa, 2 bể nước tập trung loại 100 khối, còn lại chỉ là các loại bể lu, bể vuông nhỏ từ 1 - 3 khối ở các hộ gia đình. Tình trạng thiếu mưa kéo dài nhiều tháng qua đang ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống sinh hoạt, sản xuất của người dân.
Các loại rau, cây trồng do thiếu nước nên chậm phát triển, thậm chí bị khô héo. Không có nước người dân cũng khó khăn trong việc cày đất rẫy, đất ruộng để trồng ngô vụ mới. Nếu tình trạng thiếu nước tiếp tục kéo dài xã sẽ có ý kiến lên huyện để xin được hỗ trợ người dân nước sinh hoạt.
Trao đổi về câu chuyện thiếu nước sinh hoạt dịp Tết Tân Sửu đang đến gần, ông Triệu Đình Dũng, Phó Chủ tịch UBND huyện Hà Quảng cho biết: Đã 4 - 5 năm gần đây mới lại có đợt hạn hán kéo dài như năm nay. Những năm qua, huyện đã sử dụng nhiều nguồn để đầu tư xây dựng hồ vải địa, bể nước tập trung cho các địa phương, nên người dân Lục Khu đã cơ bản không còn tình trạng thiếu nước sinh hoạt kéo dài.
Hiện tại, ông Dũng cho biết, huyện đã cử cán bộ đi các xã vùng cao Lục Khu kiểm tra tình hình nước sinh hoạt. Nếu tình trạng vẫn khô hạn, thiếu mưa kéo dài mà thiếu nước ăn, huyện sẽ chở téc nước tận nơi hỗ trợ nước sinh hoạt cho người dân yên tâm vui xuân, đón Tết Nguyên đán trong những ngày tới.