Sớm quy hoạch vùng nuôi chim yến
Thời gian gần đây, Nghị định thư yêu cầu kiểm dịch, kiểm tra và vệ sinh thú y đối với sản phẩm tổ yến xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc nhận được sự quan tâm rất lớn từ phía các doanh nghiệp, người dân nuôi yến.
Để xuất khẩu tổ yến sang Trung Quốc thuận lợi, cần quy hoạch vùng nuôi chim yến, bảo đảm tuân thủ các quy định của pháp luật về chăn nuôi. Ảnh: TL.
Bà Trần Thị Thu Phương, Cục Thú y (Bộ NN-PTNT) thông tin: Nghị định thư thư yêu cầu kiểm dịch, kiểm tra và vệ sinh thú y đối với sản phẩm tổ yến xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc bao gồm 16 điều về các quy định đối với nhà nuôi chim yến, doanh nghiệp chế biến tổ yến, doanh nghiệp xuất khẩu; yêu cầu đối với bao bì, ghi nhãn, kiểm dịch, kiểm tra, giám sát dịch bệnh và an toàn thực phẩm (ATTP).
Nghị định thư có hiệu lực từ ngày 9/11/2022 và kéo dài 5 năm (tự động gia hạn mỗi 5 năm tiếp theo nếu không có vi phạm và đề nghị chấm dứt của một trong hai bên).
Theo bà Phương, trong thời gian tới, để xuất khẩu tổ yến sang Trung Quốc thuận lợi, UBND các tỉnh, thành phố cần quy hoạch vùng nuôi chim yến, bảo đảm tuân thủ các quy định của pháp luật về chăn nuôi, phù hợp với tập tính hoạt động của chim yến; rà soát và cấp mã số cho các nhà nuôi chim yến hiện có tại địa phương, bảo đảm phù hợp với quy định hiện hành; lập danh sách các cơ sở đáp ứng yêu cầu gửi Bộ NN-PTNT (do Cục Thú y phụ trách) để được hỗ trợ, hướng dẫn tổ chức sản xuất phục vụ xuất khẩu.
Bên cạnh đó, tổ chức giám sát, lấy mẫu xét nghiệm bệnh cúm gia cầm, Newcastle trên đàn gia cầm và trên đàn chim yến tại địa phương; phối hợp với Cục Thú y tổ chức lấy mẫu giám sát tại các nhà yến thuộc chuỗi xuất khẩu; xây dựng hệ thống quản lý thông tin, cơ sở dữ liệu về dịch bệnh, kết quả giám sát các bệnh cúm gia cầm, Newcastle tại địa phương.
Đối với các doanh nghiệp kinh doanh và chế biến tổ yến: Chủ động rà soát, đầu tư nâng cấp các điều kiện của chuỗi cơ sở sản xuất, chế biến, bảo đảm đáp ứng yêu cầu xuất khẩu; xây dựng hệ thống quản lý thông tin, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, bảo đảm có thể truy xuất từ nhà nuôi chim yến đến sản phẩm xuất khẩu.
Các doanh nghiệp xuất khẩu phải xây dựng hệ thống quản lý thông tin, truy xuất nguồn gốc sản phẩm tổ yến. Ảnh: TL.
Đồng thời, tiến hành đăng ký nhà yến với cơ quan có thẩm quyền tại địa phương để có mã số nhà yến; có văn bản gửi Cục Thú y đề nghị hướng dẫn, hỗ trợ kèm theo danh sách các nhà nuôi chim yến cung cấp tổ yến nguyên liệu cho doanh nghiệp; phối hợp để tổ chức giám sát, lấy mẫu xét nghiệm các bệnh, các chỉ tiêu an toàn thực phẩm theo quy định của Việt Nam và Trung Quốc; chuẩn bị hồ sơ, thông tin, dữ liệu để đăng ký doanh nghiệp xuất khẩu theo yêu cầu của Trung Quốc và hướng dẫn của Cục Thú y…
Xây dựng cơ sở dữ liệu ngành yến, lựa chọn mã quản lý nuôi yến
Ông Đỗ Văn Hoan, Phó Trưởng phòng Giống Vật nuôi (Cục Chăn nuôi) cho hay: Để hỗ trợ và phát triển ngành nuôi yến của Việt Nam, hướng đến việc đáp ứng những yêu cầu của các thị trường nhập khẩu, Bộ NN-PTNT đã giao cho Cục Chăn nuôi xây dựng dữ liệu quốc gia về số lượng nhà nuôi chim yến, sản lượng tổ yến sát với thực tế, có độ chính xác cao để phục vụ công tác quản lý, xuất khẩu. Đồng thời, chia sẻ thông tin, dữ liệu liên quan với Cục Thú y để cung cấp theo yêu cầu của nước nhập khẩu.
Hệ thống sẽ cập nhật dữ liệu liên tục, qua đó, hình thành kênh giao tiếp hai chiều giữa doanh nghiệp sản xuất và cơ quan quản lý Nhà nước. Các doanh nghiệp thông qua hệ thống cũng dễ dàng tiếp cận được các thông tin, quy định mới…
Là doanh nghiệp tham gia chuỗi quy trình từ thu mua tổ yến, chế biến và làm thương mại, bà Lưu Thị Yến Thanh, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn nông sản Thịnh Vượng cho rằng cần phải chọn một mã tiêu biểu phục vụ quản lý cấp mã nuôi yến.
Bởi lẽ, hiện nay, nhiều doanh nghiệp vẫn đang hiểu là quản lý bằng hai mã, một mã theo mã định danh quản lý của hệ thống Nhà nước, một mã theo quản lý chuyên ngành. Cục Hải quan Trung Quốc sẽ dùng mã nào để phối hợp, hợp tác quản lý với phía Việt Nam?
Theo bà Thanh, doanh nghiệp sản xuất ra sản phẩm phục vụ nhu cầu trong nước hay xuất khẩu đều hướng tới đạt được những tiêu chuẩn cao nhất. Tuy nhiên, hiện tại có hai cơ quan thực hiện kiểm tra, thẩm định nhà nuôi yến là Chi cục Thú y tỉnh và Cục Thú y (Bộ NN-PTNT).
Việc cấp mã cho nhà nuôi yến và truy xuất nguồn gốc nên tập trung về một cơ quan chịu trách nhiệm. Ảnh: TL.
Trong đó, Chi cục Thú y tỉnh kiểm tra doanh nghiệp sản xuất cho sản phẩm nội địa và Cục Thú y thẩm tra nhà nuôi yến sản xuất phục vụ xuất khẩu. Do đó, bà Thanh đề xuất, việc cấp mã cho nhà nuôi yến và truy xuất nguồn gốc nên tập trung về một cơ quan chịu trách nhiệm. Từ đó, giúp rút gọn quy trình thẩm tra, thẩm định cũng như tránh chồng chéo trong công tác này.
Tất cả nhà yến đều có thể cấp mã định danh quốc gia
Ông Nguyễn Văn Trọng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Trang trại và Doanh nghiệp nông nghiệp Việt Nam (nguyên Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi) cho rằng: Quản lý chim yến hoàn toàn khác với gia súc, gia cầm (quản lý chim yến là quản lý người nuôi và sản phẩm). Việc quản lý chim yến đã được quy định trong Luật Chăn nuôi, do đó, muốn quản lý, xuất khẩu được sản phẩm từ yến hiệu quả thì tất cả các đơn vị phải tuân thủ Luật Chăn nuôi.
Theo ông Trọng, trong quy định của pháp luật không có vùng cấm nuôi yến, chỉ có vùng được phép nuôi yến sau khi Hội đồng Nhân dân tỉnh phê duyệt Nghị quyết do UBND tỉnh trình, Sở NN-PTNT đề xuất.
Vùng nuôi chim yến phải bảo đảm phù hợp tập tính hoạt động của chim yến, phù hợp điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương và không gây ảnh hưởng đến đời sống của cư dân tại khu vực nuôi chim yến (theo Nghị định 13/2020/NĐ-CP, ngày 21 tháng 1 năm 2020)
Đối với những vùng nuôi mới, sau khi luật có hiệu lực thì vùng nuôi chim yến mới được phép xây dựng. Tất cả nhà yến hiện tại ở trong thành phố, khu dân cư vẫn được phép tồn tại.
Theo thống kê, hiện tại có tới 95% nhà yến đang tồn tại trong các thành phố, khu dân cư. Ảnh: TL.
"Theo thống kê, có tới 95% nhà yến đang tồn tại trong các thành phố, khu dân cư. Đơn cử như tỉnh Kiên Giang, có hơn 3.000 nhà yến thì có hơn 1.000 nhà yến nằm kiên cố trong thành phố, có những nhà yến trị giá hơn 20 tỷ đồng thì việc giải phóng, bồi thường là không khả thi.
Bên cạnh đó, theo quy định đối với cơ sở nuôi chim yến, trường hợp nhà yến đã hoạt động trước ngày Nghị định 13/2020/NĐ-CP có hiệu lực thi hành nhưng không đáp ứng được các yêu cầu phải giữ nguyên trạng, không được cơi nới; không được phép sử dụng loa phóng âm thanh... Như vậy, tất cả nhà yến đều có thể được cấp mã định danh quốc gia”, ông Trọng phân tích.
Ông Nguyễn Văn Trọng cho rằng, hiện nay, công tác truy xuất nguồn gốc sản phẩm đã được xã hội hóa, do đó, các doanh nghiệp phải chủ động khai báo với chính quyền địa phương. Sau đó, phải có trách nhiệm khai báo, báo cáo với Cục Thú y để giám sát dịch bệnh, an toàn thực phẩm, đăng ký với phía Trung Quốc... Đồng thời, các doanh nghiệp phải chủ động cập nhật phần mềm quản lý theo chuỗi, tạo thuận lợi cho việc truy xuất được quá trình nuôi, sơ chế, chế biến của doanh nghiệp mình. Từ đó, mới giúp hoạt động xuất khẩu tổ yến diễn ra thuận lợi.
