Chổi rồng "đốt" hơn 100 tỷ nhưng vẫn vô phương cứu chữa

Ông Cao Văn Kính, ấp 2, xã Tân Hưng (Cái Bè, Tiền Giang) canh tác 3.000 m2 nhãn tiêu da bò 15 năm tuổi, nói: Từ khi bệnh chổi rồng lây lan trên diện rộng thì gia đình càng lúc trở nên túng khó. Ba năm qua số tiền bỏ ra mua thuốc phun trị bệnh chổi rồng, bán trái thu lại không đủ vốn đầu tư.

Phương pháp phòng, chống đã được Viện Cây ăn quả miền Nam, Trung tâm BVTV phía Nam khuyến cáo nếu nhà vườn áp dụng sẽ đạt kết quả khoảng 80% năng suất nhưng lại kéo giá thành cao hơn giá bán.

Ông Nguyễn Thanh Sang, ở cù lao Long Hồ, Vĩnh Long, than vãn: Năm 2013, nhãn cho năng suất khoảng 30 tấn/ha/vụ, nhưng năm nay giảm chỉ còn 15 tấn/ha. Dịch chổi rồng tấn công không thể phòng, chống nổi. Dịch hại mỗi ngày một tăng. Nguy hại hơn là bệnh chổi rồng đã bắt đầu lây nhiễm sang cây chôm chôm.

Ông Nguyễn Văn Dũng, cán bộ nông nghiệp xã Bình Hòa Phước (Long Hồ, Vĩnh Long), cho biết: Từ cuối năm 2013 đến nay, nông dân trong xã đã đốn khoảng 50% trong số 504 ha nhãn chuyển sang trồng chôm chôm Java và Thái.

Có người chọn phương án trồng xen chôm chôm dưới gốc nhãn chổi rồng. Giải pháp này là hết sức nguy hiểm vì khoảng 2 năm trở lại đây chổi rồng từ nhãn đã lây nhiễm sang chôm chôm với tốc độ khá nhanh. Việc phòng, chống bệnh chổi rồng trên nhãn thời gian qua không mang lại kết quả.

Ông Phạm Văn Thành, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Cái Bè, Tiền Giang, nói: Trước khi chưa có dịch bệnh chổi rồng, diện tích nhãn tiêu da bò của huyện đã được nhà vườn trồng hơn 2.800 ha. Đến năm 2013, dịch bệnh bùng phát mạnh, huyện Cái Bè được tỉnh chi gần 19 tỷ đồng để hỗ trợ nhà vườn phòng, chống bệnh chổi rồng.

Dịch chổi rồng bùng phát mạnh

Sau một năm thực hiện dịch chổi rồng không hết, tiền thì hết thế là nhà vườn chọn giải pháp đốn hạ hơn 1.500 ha nhãn để chuyển sang trồng chanh, xoài, ổi... Hiệu quả phòng, chống bệnh chổi rồng chưa cao là do quy trình mà các cơ quan BVTV đưa ra rất khó thực hiện. Nhà vườn mỗi người một ý, không đồng loạt vì thiếu nhân công cắt cành, tạo tán...

Chi phí đầu tư thực hiện đúng 6 bước theo quy trình phòng, chống bệnh chổi rồng thì quá cao nên bà con không mặn mà áp dụng. Phòng, chống không được dân buộc phải đốn nhãn trồng cây ăn trái khác. Với đà này cây nhãn tiêu da bò dần bị xóa xổ ở ĐBSCL.

Chi cục BVTV tỉnh Tiền Giang cho biết: Qua 3 năm phòng chống bệnh chổi rồng tốn hơn 43,3 tỷ đồng tiền hỗ chợ nhà vườn nhưng vẫn không giữ nổi diện tích nhãn. Từ 8.580 ha năm 2011 thì nay giảm còn 5.460 ha (giảm 3.120 ha). Diện tích còn lại vẫn đang tái nhiễm bệnh ở mức 10-75%.

Ở Vĩnh Long, ngân sách nhà nước cũng đã chi hơn 55,3 tỷ đồng để hỗ trợ cho khoảng 40.000 hộ dân dập dịch chổi rồng nhưng kết quả đến nay vẫn có hơn 1.400 ha nhãn tiêu da bò bị đốn hạ. Toàn tỉnh hiện còn trên 7.400 ha nhãn và đang tái nhiễm bệnh chổi rồng, trong đó có 3.000 ha bị bệnh nặng với tỷ lệ trên 70%.

Nhà vườn chi rất nhiều tiền mua thuốc BVTV phòng chống dịch nhưng vẫn bó tay

Ông Lê Hồng Hiệp, Trưởng ban nhân nhân dân ấp Bình Thuận 1, xã Hòa Ninh (Long Hồ, Vĩnh Long) cho biết, 3 năm qua bệnh chổi rồng đã cướp đi nguồn thu nhập của gia đình ông rất lớn. Bệnh hại nặng không có thuốc phòng ngừa và trị nên ông chọn phương án đốn bỏ vườn nhãn 10 năm tuổi để trồng chôm chôm.

Tuy nhiên, từ đầu mùa vụ chôm chôm đến nay vườn nào ra hoa cũng bị bệnh chổi rồng như vậy thì không thể đổ lỗi nhà vườn không quan tâm đến việc chăm sóc, tạo tán và ứng dụng các biện pháp phòng ngừa.

Bà con đã ứng dụng đủ các quy trình kỹ thuật từ lúc mới bắt đầu làm cơi đọt thứ nhất, cơi đọt thứ 2, đến lúc cây ra hoa nhưng vẫn không sao tránh khỏi. Vườn chôm chôm Thái bị nhiễm bệnh nặng hơn cây chôm chôm Java. Với những nhà vườn sử dụng phương pháp đậy gốc cũng bị bệnh chổi rồng như không đậy gốc.