Chuyện những người bắt mạch ông giời

Trạm Khí tượng hơn 100 năm tuổi

Trạm Khí tượng Phù Liễn tại núi Phù Liễn (Kiến An, Hải Phòng) được xây dựng từ năm 1902, cao 116m so với mặt nước biển, cách trung tâm thành phố 8km. Trạm được xây dựng sớm nhất Đông Dương theo kiến trúc của Pháp. Đây cũng là nơi khởi nguồn của ngành khí tượng thủy văn Việt Nam.

Trạm Khí tượng Phù Liễn là thành viên đầu tiên của Việt Nam tham gia Câu lạc bộ Trạm khí tượng hoạt động trên 100 năm của Tổ chức Khí tượng thế giới

Trạm Khí tượng Phù Liễn trực thuộc Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Đông Bắc, chịu trách nhiệm “đong đếm” nắng mưa 6 tỉnh. Nhiệm vụ hàng ngày của Trạm là đo quan trắc, thu thập số liệu khí tượng trên bề mặt đất (nhiệt độ, độ ẩm, áp suất khí quyển, mưa, gió, lượng mây...) và nhiều yếu tố, thành phần trong môi trường (độ pH trong nước mưa, cacbonic, oxy, năng lượng bức xạ mặt trời xuống mặt đất). Trung tâm khí tượng sẽ tổng hợp thông tin từ tất cả các trạm và kết hợp hình ảnh rada, hình ảnh vệ tinh đưa về phòng phân tích dự báo để có thể làm nên một bản tin dự báo thời tiết hoàn chỉnh.

Nguyễn Ngọc Minh, Trạm trưởng Trạm Khí tượng Phù Liễn, cho biết đơn vị có rất nhiều thiết bị tự động, chỉ vỏn vẹn 5 nhân viên trực theo ca (8 tiếng/ca) làm việc 24/24, lấy số liệu để chuyển về Trung tâm. “Tuy tuổi đời của Trạm Phù Liễn đã lâu nhưng các thiết bị tại Trạm vẫn thường xuyên được cải tiến, nâng cấp để có thể đo đạc các số liệu một cách chính xác nhất”, anh Minh nói.

Môi trường làm việc của nhân viên nơi đây hoàn toàn là ở ngoài trời

Trước mỗi mùa mưa bão Trạm đều có những công tác chuẩn bị rất kĩ lưỡng về máy móc. Chúng tôi đã kiểm tra kĩ lại những máy đo và chuẩn bị thiết bị dự phòng. Trong điều kiện thời tiết xấu thì sự cố hay hỏng hóc có thể xảy ra bất kì lúc nào và ngay lập tức sẽ phải có thiết bị thay thế kịp thời.”

Nằm trong khuôn viên kiến trúc cổ hơn 100 năm tuổi của Trạm là những thiết bị máy móc hiện đại. Sự tĩnh lặng nơi đây gợi cho người đến tham quan một cảm giác yên bình nhưng cũng đan xen những cảm xúc man mác buồn của sự cô đơn.

Giữa một không gian rộng và in đậm dấu ấn của thời gian là thấp thoáng hình bóng những nhân viên Trạm Phù Liễn vẫn đang cặm cụi với những con số trên các thiết bị đo lường. Những con người không bao giờ xuất hiện trên các bản tin thời tiết, song họ không quản nắng mưa, thu thập những thông tin quý giá cho người dân.
 

Gian khó và hiểm nguy

Lúc tôi đến với Trạm, anh Minh đang cần mẫn bên bàn làm việc, tổng hợp những số liệu, giấy tờ để làm báo cáo tháng gửi về Trung tâm, công việc mà một Trạm trưởng phải đảm nhiệm mỗi cuối tháng. Anh chia sẻ những câu chuyện thú vị về công việc bắt mạch ông giời của mình và anh em nhân viên.

Trạm trưởng Minh đã công tác tại Phù Liễn được 17 năm. Gia đình anh có truyền thống làm trong ngành thủy văn nên anh đã được định hướng nghề nghiệp từ rất sớm. Thời gian trôi qua, người Trạm trưởng đã trở nên gắn bó với cái nghề trông ngóng mây gió, trời đất lúc nào không hay.

Một số thiết bị của Trạm Khí tượng Phù Liễn

Về công việc hàng ngày, với những hôm ngày thời tiết tốt, cứ mỗi 3 tiếng thì nhân viên của Trạm lại ra ngoài sân nơi đặt những thiết bị để đo quan trắc một lần. Còn những hôm thời tiết xấu và khó lường thì mật độ lại phải dày hơn, cứ 30 phút đến 1 tiếng nhân viên trực Trạm lại phải ra lấy những số liệu để gửi về Trung tâm kịp thời.

Những ngày mưa gió bão bùng hay những đêm đông lạnh giá, khi mới 4 giờ, 5 giờ sáng, thời điểm mà mọi người vẫn đang chìm sâu trong giấc ngủ với chăn ấm đệm êm thì nhân viên của Trạm vẫn phải vùng ra ngoài trời đối mặt với cái lạnh giá khắc nghiệt của mùa đông miền Bắc và từng con gió buốt cứa lên da mặt để có thể đo nhiệt độ và những chỉ số khác.

Từ những thông tin quý giá mà họ thu thập được thì việc thông báo cho học sinh nghỉ học do nhiệt độ ngoài trời quá thấp mới có thể kịp thời đến với các bậc phụ huynh.

Vì Trạm Khí tượng được đặt ở nơi cao và quang đãng nên môi trường làm việc của những nhân viên có phần nguy hiểm. Những hôm bão về, nhìn ngoài trời chả có gì khác ngoài mây giông và sấm sét quện vào nhau, lóe sáng cả một vùng.

Anh Minh kể lại hôm trời giông giật bão lớn, vừa từ ngoài sân đo địa trắc và thu thập số liệu, khi mới bước vào trong nhà để chuyển thông tin về Trung tâm, ngay tức thì một tia sét đánh xuống sân trạm, tảng đá xanh bị đánh trúng vỡ toang làm đôi.

PGS.TS Trần Hồng Thái đại diện Tổ chức Khí tượng Thế giới trao Bằng chứng nhận cho Đài KTTV khu vực Đông Bắc

“Tuy đứng trong nhà nhưng điện tích quá mạnh đã làm tôi bị tê điếng người, lông tay dựng thẳng đứng lên. Lúc đó bản thân cảm thấy run sợ vô cùng vì nếu không may vẫn ở ngoài sân thì rất có thể cơ thể tôi đã tan thành tro bụi”, anh Minh nói.

Liếc nhìn ra ngoài sân, nơi mà tia sét năm nào giáng xuống, trong mắt người đàn ông trung niên có chút gì đó khó tả, như thể câu chuyện mới chỉ diễn ra ngày hôm qua vậy.