Công ty Cổ phần Phân lân nung chảy Lào Cai khai thác quặng nhưng gây bất ổn tình hình an ninh trật tự ở địa phương. Ảnh: H.Đ
Nắn suối khai thác quặng gây thiệt hại cho dân
Công ty Cổ phần Phân lân nung chảy Lào Cai khai thác quặng apatít tại khai trường 32 và Làng Cáng 2 tự ý nắn dòng chảy của suối nên khi mưa lũ xảy ra đã làm vỡ bờ, tràn ao, trôi cá của 5 hộ chăn nuôi thuỷ sản trên địa bàn thôn Đoàn Kết, xã Tả Phời (thành phố Lào Cai).
Bà Phạm Thị Giang - thôn Đoàn Kết, xã Tả Phời kể, ngày 13/6/2021 và 15/7/2021 có mưa lớn, nước cuồn cuộn từ con đường dọc suối Công ty Cổ phần Phân lân nung chảy Lào Cai mở đường cho ô tô khai thác chở quặng đổ ập vào các ao cá. Khiến toàn bộ khu vực nuôi thuỷ của những hộ dân này trở một phần của lòng suối. Do không chịu nổi áp lực nước, bờ rào, ao cá bị xé tạc và dòng nước cuốn trôi toàn bộ cá mà người dân nuôi lâu nay. Vừa kể, bà Giang vừa cho xem clip ghi lại toàn bộ sự việc kinh hoàng trên khi họ chỉ biết đứng nhìn bất lực.
"Công ty Cổ phần Phân lân nung chảy Lào Cai khai thác khoáng sản, nắn suối nên khi mưa lũ về, nước đổ dồn phá vỡ ao của nhà chúng tôi. Sự việc xảy ra từ đó đến nay, sau đó công ty cùng chính quyền xã thoả thuận với dân thống kê thiệt hại nhưng chỉ đền bù bằng tiền số cá bị cuốn trôi.
Chúng tôi chỉ mong muốn được đảm bảo quyền lợi, tài sản của mình và khôi phục lại ao để sản xuất, làm kinh tế vì chúng tôi không có công ăn việc làm. Tôi năm nay hơn 50 tuổi, đi làm không ai thuê, có mỗi cái ao để thả cá kiếm thu nhập nhưng ao giờ cũng là một phần của suối", bà Giang bức xúc.
Diện tích ao của gia đình bà Giang lên tới 620m2, hiện trạng tất cả bờ xung quanh, kè đá bị sạt lở.
Ghi nhận tại khu vực này, toàn bộ đất đá khu vực suối đã bị cày sới, đắp đống, tạo ra dòng chảy mới cho con suối giáp thôn Đoàn Kết, xã Tả Phời. Và với thời tiết diễn biến bất thường, nhất là hiện nay đang mùa mưa lũ thì không gì có thể đảm bảo an toàn cho tài sản của người dân.
"Chúng tôi yêu cầu Công ty Cổ phần Phân lân nung chảy Lào Cai đến khôi phục lại ao để người dân thả cá, rào lại bờ rào và lấy lại đường nước cho gia đình chúng tôi canh tác, làm ăn kinh tế. Một ao của gia đình tôi hiện còn giữ được một ít cá nhưng đến nay hơn 70 ngày không có nước để thả vào ao. Ao còn lại thì thành một dòng suối không còn nhận ra", bà Hoàng Thị Giang Thanh một trong 5 hộ dân ý kiến.
Nổ mìn nứt nhà dân
UBND xã Tả Phời cũng có những biên bản yêu cầu công ty thực hiện khắc phục ngay việc đắp bờ, kè lại bờ ao, dẫn lại đường nước để nhân dân chăn nuôi phát triển kinh tế. Đồng thời nhấn mạnh nguyên nhân, Công ty Cổ phần Phân lân nung chảy Lào Cai trong quá trình sản xuất, khai thác đã tự ý nắn dòng chảy của suối không thông báo cho các hộ dân đang thực hiện chăn nuôi sản xuất trên diện tích của gia đình họ, giáp ranh giới khai thác của công ty.
Thế nhưng, sau sự việc kể trên, mọi thứ vẫn giẫm chân tại chỗ. Các cuộc họp để tìm phương án giải quyết cho các bên đến thời điểm này đều bất thành.
Khi bức xúc dồn nén đến đỉnh điểm, người dân đã chặn đường xe quặng của Công ty Cổ phần Phân lân nung chảy Lào Cai.
"Chúng tôi ngăn không cho xe của Công ty Cổ phần Phân lân nung chảy Lào Cai khai thác để giải quyết quyền lợi cho người dân thì họ lại mượn đường thao trường do Ban Chỉ huy quân sự thành phố Lào Cai quản lý để di chuyển vào khu vực khai thác. Tuy nhiên, khu vực này đang được trưng dụng làm cơ sở cách ly tập trung", bà Thanh nói và cung cấp toàn bộ clip cho phóng viên.
Qua clip cho thấy, xe khai trường dán logo VTV đi vào khu vực thao trường, bên ngoài có "biển báo cơ sở cách ly tập trung không nhiệm miễn vào" mà không vấp phải sự ngăn cản nào của lực lượng chức năng tại đây. Trong khi đó, dịch bệnh Covid-19 đang diễn biến hết sức phức tạp nên tỉnh Lào Cai chỉ đạo hết sức quyết liệt.
Clip nước cuồn cuộn cuốn trôi cá, bờ ao của những hộ dân.
Cũng theo người dân phản ánh, khi Công ty Cổ phần Phân lân nung chảy Lào Cai khai thác quặng, bắt đầu nổ mìn khiến những hộ dân hết sức lo lắng và đã kiến nghị lên công ty cho cán bộ đến kiểm tra hiện trạng trước khi thực hiện. Không nằm ngoài dự đoán, khi công ty nổ mìn đã gây nứt trần, bể nước trên nóc nhà dân. Công ty đã xử lý bằng cách xây trụ đỡ, mua téc nước mới khôi phục cho hộ dân. Tuy nhiên, từ những việc làm trên cho thấy việc cẩu thả trong khai thác của công ty này...
Cũng theo người dân có sự mập mờ trong thu hồi diện tích đất để phục vụ khai thác quặng.
"Công ty Cổ phần Phân lân nung chảy Lào Cai tự đứng ra thoả thuận với những hộ dân về việc thu hồi đất phục vụ việc khai thác quặng, nhưng ngoài bảng áp giá đền bù, thống kê tài sản thì chúng tôi chưa bao giờ thấy thông báo thu hồi đất của chính quyền. Khi thống kê tài sản, đo đạc cũng không có đại diện chính quyền xã cùng vào làm việc", một hộ dân cho biết.
Liên quan vấn đề khắc phục hậu quả nắn suối gây vỡ nhiều ao thuỷ sản, theo ông Trần Văn Hưng - Chủ tịch UBND xã Tả Phời, những hộ có đất nằm trong quy hoạch đang trong quá trình thực hiện thống kê, rà soát nhưng có một phần bị ảnh hưởng do lụt bão. Do đó, sẽ thống kê luôn tài sản cây cối hoa màu báo cáo thành phố xin chủ trương và tiến hành thu hồi đền bù kết hợp xử lý lụt bão...
