Nơi ăn mừng, nơi đổ máu
AFP cho biết ít nhất 59 người thiệt mạng chưa kể 2.700 người khác bị thương khi trúng đạn thật, hơi ga từ lực lượng an ninh Israel. Trong số trên gồm 1 em bé dính khí ga, 8 thiếu niên khác dưới 16 tuổi.
 |
| Bạo lực bùng phát ở dải Gaza trong ngày Mỹ khai trương đại sứ quán ở Jerusalem |
Bạo lực bùng phát khi hàng chục nghìn người Palestine tập trung ở biên giới dải Gaza để phản đối việc Mỹ chuyển đại sứ quán từ Tel Aviv về thành phố Jerusalem hôm 14/5, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công nhận đây là thủ đô của Israel. Ông Trump vắng mặt tại buổi lễ này, nhưng cử con gái và cũng là Cố vấn Nhà Trắng, Ivanka Trump cùng chồng Jared Kushner tham dự.
Cần nhắc lại một chút, người Palestine luôn coi Đông Jerusalem là thủ đô của nhà nước tương lai. Trong khi đó, Israel coi toàn bộ Jerusalem, gồm phần phía đông được nước này chiếm đóng từ sau cuộc chiến Trung Đông 1967 là “thủ đô không thể chia cắt”. Việc sáp nhập Jerusalem của Israel chưa từng được quốc tế công nhận. Hầu hết các quốc gia trên thế giới đều chung quan điểm, việc phân chia Jerusalem, nơi có cả cộng đồng người Hồi giáo, Do thái và Thiên chúa giáo phải thông qua đàm phán hoà bình.
Các nước, gồm Mỹ, vì vậy đều đặt sứ quán tại Tel Aviv. Theo 1 đạo luật được Quốc hội Mỹ thông qua năm 1995, Đại sứ quán Mỹ tại Jerusalem phải chuyển tới Jerusalem. Tuy nhiên cứ 6 tháng 1 lần, các đời Tổng thống Mỹ từ đó tới nay đều ký một sắc lệnh để trì hoãn. Đến tháng 12/2017, Tổng thống Donald Trump đã quyết định công nhận Jerusalem là thủ đô Israel, dẫn tới quyết định dời Đại sứ quán tới nơi này. Kết cục của nó chính là cảnh máu đổ của người Palestine mới đây. Quân đội Israel ước tính đã có khoảng 40.000 người Palestine tham gia biểu tình ở dải Gaza.
Thế giới lên án
Liên Hợp Quốc và nhiều quốc gia, trong đó có Pháp, Anh, Thổ Nhĩ Kỳ đã đồng loạt lên án quyết định của Mỹ. TTK Liên Hợp Quốc Antonio Guterres bày tỏ quan ngại đặc biệt đối với tình trạng bạo lực xảy ra ở hàng rào ngăn cách giữa Gaza và Israel. Ông Guterres kêu gọi an ninh Israel kiềm chế việc bắn đạn thật, cũng như tổ chức Hamas và chỉ huy các nhóm biểu tình phải ngăn chặn hành vi bạo lực. Theo ông Guterres, lựa chọn thích hợp nhất là mô hình 2 nhà nước, giúp người Israel và Palestine chung sống hoà bình bên cạnh nhau với một thủ đô riêng ở Jerusalem. Đây là phương án được khởi động từ năm 2014 nhưng chưa thành công.
 |
| Cố vấn Nhà Trắng Ivanka Trump giới thiệu Đại sứ quán Mỹ ở Jerusalem (trái) và cảnh bạo lực ở dải Gaza (phải) |
Bộ Ngoại giao Pháp ra thông báo phản đối quyết định dời đại sứ quán tới Jerusalem của Mỹ, đồng thời chỉ trích đây là sự vi phạm luật pháp quốc tế, cụ thể là các nghị quyết của Hội đồng Bảo an và Đại hội đồng Liên Hợp Quốc. Saudi Arabia lên án hành động vũ trang của Israel, trong khi Thổ Nhĩ Kỳ cáo buộc đây là hành động “thảm sát”. Ankara đã triệu hồi các đại sứ ở Tel Aviv và Washington về nước.
Theo AFP, Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas hôm qua đã thông báo quốc tang 3 ngày để tưởng nhớ các nạn nhân thiệt mạng. Palestine cũng kêu gọi cồng động quốc tế hành động ngay để ngăn chặn “cuộc thảm sát kinh hoàng do lực lượng chiếm đóng Israel gây ra với những người dân anh hùng của chúng tôi”.
Thủ tướng Benjamin Netanyahy tuyên bố, Israel chỉ thực hiện hành động tự vệ, đồng thời cáo buộc tổ chức vũ trang Hamas phải chịu trách nhiệm cho tình trạng bạo lực ở dải Gaza. Đây cũng là quan điểm của Nhà Trắng về vụ việc. Theo AFP, Mỹ đã phủ quyết một tuyên bố của Hội đồng Bảo an, có thể dẫn tới một cuộc điều tra độc lập những gì xảy ra ở dải Gaza.
Theo thống kê, đã có ít nhất 130 người Palestine thiệt mạng kể từ ngày 30/3 tới nay, hầu hết do đạn của lính bắn tỉa Israel. Hôm qua, Mỹ đã tăng cường an ninh tại các đại sứ quán ở Trung Đông.
