 |
| Tổng thống Nga Putin (phải) và Tổng thống Venezuela Maduro tại Điện Kremlin năm 2018. Ảnh: Reuters. |
Tổng thống Nga Putin coi việc giúp đỡ những chính quyền bị phương Tây gây sức ép là trụ cột chính sách đối ngoại. Khi Mỹ thúc giục Tổng thống Syria Bashar al-Assad rời ghế và hậu thuẫn cho phiến quân chống chính phủ, Nga đã điều động lực lượng đến Syria để kết hợp với Iran hỗ trợ Assad.
Venezuela đang lâm vào hoàn cảnh tương tự. Mỹ ngày 23/1 công nhận thủ lĩnh đối lập Juan Guaido là tổng thống lâm thời và gọi Nicolas Maduro là tổng thống bất hợp pháp. Washington đã áp lệnh trừng phạt với tập đoàn dầu nhà nước Venezuela để chặn nguồn thu cho chính quyền Maduro. Trump nói rằng ông cân nhắc tất cả phương án đối với Venezuela, ám chỉ rằng Mỹ không loại trừ khả năng can thiệp quân sự. Nga chỉ trích các động thái của Mỹ và đứng về phía Maduro.
Tuy nhiên, có sự khác biệt giữa Venezuela và Syria. Họ cách xa Nga hàng nghìn km và không có đồng minh mạnh mẽ trong khu vực như Iran để được hỗ trợ bởi lực lượng mặt đất. Nền kinh tế Nga đang đình trệ nên Điện Kremlin không có khả năng tài chính và công chúng trong nước cũng khó có thể ủng hộ một cuộc phiêu lưu tốn kém ở nước ngoài, theo NYTimes.
Tuy nhiên, câu hỏi "Nga nên làm gì?" được đặt ra hàng ngày trên mặt báo và truyền hình Nga.
Các dấu hiệu hiện nay cho thấy Điện Kremlin sẽ không can thiệp trực tiếp. Moskva nhiều lần đề nghị đứng ra làm bên hòa giải tranh chấp. "Chúng tôi và các thành viên có trách nhiệm khác của cộng đồng quốc tế sẽ làm tất cả những gì có thể để hỗ trợ chính phủ hợp pháp", Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov nói.
Vladimir Zhirinovsky, người theo chủ nghĩa dân tộc cứng rắn, đề nghị Nga điều một hạm đội đến hậu thuẫn Maduro. Về bản chất, động thái này sẽ giống như lặp lại khủng hoảng tên lửa Cuba năm 1962, khi Mỹ và Liên Xô ở bên bờ vực chiến tranh hạt nhân xoay quanh việc Liên Xô triển khai tên lửa ở Cuba. Trong những năm gần đây, Rosneft, công ty dầu mỏ nhà nước Nga, đã nắm giữ cổ phần đáng kể trong ngành công nghiệp dầu Venezuela và Điện Kremlin đã bán nợ vũ khí cho Caracas. Tháng 12/2018, Nga điều hai oanh tạc cơ đến Venezuela để thể hiện sự ủng hộ với Maduro.
Tuy nhiên, Dmitri S. Peskov, phát ngôn viên của tổng thống Nga, bác bỏ thông tin rằng Moskva đang can thiệp bằng những cách thức bí mật, như cung cấp nhân viên quân sự tư nhân để bảo vệ Maduro và tài sản quan trọng của chính phủ.
Các nhà phân tích khác cho rằng phương án này là không cần thiết vì quân đội Venezuela vẫn đứng về Maduro. Các quan chức Nga nhiều lần nói rằng họ không nhận được đề nghị xin hỗ trợ từ Caracas.
Giới chuyên gia đánh giá kịch bản Syria khó có thể lặp lại. Ngoài các yếu tố khoảng cách địa lý và chi phí, có một số lý do khiến Nga không dễ can thiệp vào tình hình Venezuela.
Tại Syria, Nga có thể chiến đấu từ xa, triển khai lực lượng không quân hoặc phóng tên lửa hành trình từ biển Caspi. Trong khi đó, Iran cung cấp lực lượng mặt đất cần thiết để đánh bại phiến quân chống chính phủ.
Các nhà bình luận Nga nhấn mạnh căng thẳng Venezuela chưa đến mức bùng phát chiến tranh và các oanh tạc cơ không thể giúp xử lý người biểu tình. Họ nhấn mạnh rằng Điện Kremlin sẽ không triển khai binh lính để đụng độ với người biểu tình trên đường phố ở Caracas hoặc các thành phố khác.
Ở Trung Đông, Syria có những người bạn như Iran. Nhưng ở Mỹ Latin, ngoài Cuba và Nicaragua, không một chính phủ nào ủng hộ Maduro. Do đó, bất kỳ sự can thiệp nào của Nga đều có nguy cơ khiến quan hệ của họ với các nước khác trong khu vực này xấu đi, chưa kể đến việc kích động thêm nhiều lệnh trừng phạt từ Mỹ.
Ngay cả những người cứng rắn ở Nga cũng cho rằng Mỹ sẽ có phản ứng gay gắt với bất cứ ai can thiệp quá công khai vào "sân sau" của họ.
Nhà phân tích chính sách đối ngoại Vladimir Frolov một cuộc đối đầu kéo dài mà không có giải pháp sẽ chứng minh điều Nga ủng hộ. "Điều đó sẽ chứng minh sự thất bại của 'chiến lược thay đổi chính quyền bất hợp pháp' của Mỹ và sự thành công của Nga khi ủng hộ quyền lực hợp pháp", ông viết.
