Các nhà nghiên cứu tại phòng thí nghiệm của Athenex ở Hồng Kông, nghiên cứu về paclitaxel, công thức dạng thuốc uống của thuốc hóa trị liệu, giúp các tác nhân hóa trị liệu được hấp thụ vào máu. Ảnh: SCMP.
Theo truyền thống, hóa trị được sử dụng để thu nhỏ khối u hoặc tiêu diệt bất kỳ tế bào ung thư nào còn sót lại trong cơ thể sau phẫu thuật, với các loại thuốc hóa trị mạnh được tiêm trực tiếp vào máu của bệnh nhân.
Tuy nhiên, người ta cũng biết rằng dùng thuốc theo cách này rất độc hại cho cơ thể, bị rụng tóc, nôn mửa thường xuyên, lở miệng và các tác dụng phụ khác.
Athenex, một công ty toàn cầu được niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán Nasdaq của Mỹ, có chi nhánh nghiên cứu và phát triển (R & D) tại Hồng Kông, đã phát triển một loại thuốc hóa trị liệu có thể uống.
Kết quả trong các nghiên cứu lâm sàng đã cho thấy phiên bản uống của thuốc có khả năng cải thiện hiệu quả điều trị và cũng làm giảm tác dụng độc hại liên quan đến việc thay thế thuốc tiêm tĩnh mạch.
Ung thư là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ hai trên toàn thế giới. Tính riêng trong năm 2018, toàn cầu có khoảng 9,6 triệu ca tử vong liên quan tới ung thư
Randoll Sze, Giám đốc tài chính của Athenex, cho biết độc tính gây ra bởi hóa trị liệu có thể tồn tại trong một thời gian dài trước khi nó có thể bị gan phá hủy và đào thải ra khỏi cơ thể.
Trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể bị bệnh thần kinh ngoại biên, bị tê hoặc đau rát ở bàn chân và bàn tay, có thể không hồi phục ngay cả khi ngừng điều trị.
Tác dụng phụ nghiêm trọng như vậy có thể dẫn đến giảm liều trong tương lai, hoặc các chu kỳ điều trị tiếp theo bị trì hoãn, hoặc thậm chí ngưng sử dụng, điều này sẽ có tác động đến việc điều trị ung thư hiệu quả cho bệnh nhân.
Thuốc uống đã được phát triển thông qua sự phát triển của một thực thể hóa học mới có tên encequidar - chất ức chế P-glycoprotein (P-gp) giúp cải thiện sự hấp thụ qua đường miệng của các tác nhân hóa trị - và một quá trình được gọi là công thức, bao gồm kết hợp các hóa chất khác nhau, bao gồm các thành phần dược phẩm hoạt động.
Ông Sze nói rằng nếu không có encequidar và công thức thuốc, tốc độ hấp thu của thuốc uống sẽ là tối thiểu vì một khi paclitaxel đến đường tiêu hóa, cơ thể có một cơ chế, cụ thể là ức chế P-gp, thải ra dưới dạng độc tố.
Ông Randoll Sze - Giám đốc tài chính của Athenex. Ảnh: SCMP.
Đội ngũ nghiên cứu ở Hồng Kông của Athenex nghiên cứu về công thức đã kết hợp thuốc hóa trị liệu với encequidar để ức chế bơm P-gp khỏi thải độc tố trong quá trình điều trị, cho phép các tác nhân hóa trị liệu được hấp thụ vào máu.
Khi thuốc nằm trong hệ thống cơ thể của bệnh nhân, sau đó nó có thể nhắm mục tiêu các tế bào ung thư và có khả năng làm giảm kích thước của các khối u.
Uống encequidar và uống paclitaxel ba ngày một tuần cho phép thuốc tồn tại trong cơ thể trong một thời gian dài hơn trong phạm vi điều trị, có nghĩa là nó có khả năng cải thiện hiệu quả so với paclitaxel tiêm tĩnh mạch và tránh một số tác dụng độc hại liên quan đến việc thay thế tiêm truyền.
Trong khi Athenex đang tạo ra một mô hình mới trong điều trị ung thư, một công ty khác của Công viên Khoa học và Công nghệ Hồng Kông, Bio-Cancer Treatment International (BCT), đang nghiên cứu một loại thuốc mới để điều trị khối u.
Tiến sĩ Paul Cheng, đồng sáng lập và Giám đốc điều hành của BCT, nói rằng từ cuối những năm 1970, người ta đã biết rằng có thể tiêu diệt một số bệnh ung thư trong trong phòng thí nghiệm bằng cách loại bỏ axit amin có tên arginine, tức sử dụng enzyme làm suy giảm arginine.
Trong khi dinh dưỡng quan trọng đối với một đứa trẻ đang phát triển, arginine chỉ là một axit amin bán thiết yếu hoặc có điều kiện cần thiết ở hầu hết mọi người.
Tuy nhiên, enzyme làm suy giảm arginine, arginase, có thời gian bán hủy chỉ trong vài phút - thời gian cần thiết để nồng độ của nó trong cơ thể giảm đi một nửa. Nó có nghĩa là cho đến bây giờ sử dụng nó để loại bỏ tất cả arginine sẽ là không thể .
BCT đã tìm ra cách kết hợp enzyme với polyethylen glycol, một tá dược không hoạt động - như chất ổn định - được sử dụng trong nhiều sản phẩm dược phẩm, để kéo dài thời gian bán hủy của nó. Phát hiện đó đã sinh ra loại thuốc mới của công ty, BCT-100.
Cái gọi là ung thư tự dưỡng (auxotrophic cancer) - những dạng cần một chất dinh dưỡng bổ sung để phát triển - chẳng hạn như bệnh bạch cầu dòng tủy, khối u ác tính và ung thư tuyến tiền liệt, dựa vào arginine để tăng trưởng.
"Vì cơ thể không thể tự tạo ra arginine khi bị căng thẳng, nếu bị loại bỏ, các khối u này sẽ chết. Đây giống như gót chân Achilles của nhóm bệnh ung thư này", ông Cheng nói.
Trong giai đoạn I thử nghiệm thuốc của BCT ở Mỹ, một bệnh nhân bị khối u ác tính đã thuyên giảm hoàn toàn, với tất cả các khối u biến mất và vẫn không bị ung thư trong gần ba năm.
“Chúng tôi cũng thấy một số bệnh ung thư tuyến tiền liệt đã phản ứng về sự co rút nhỏ rất ổn định trong một thời gian dài”, ông Cheng cho biết.
Tiến sĩ Paul Cheng, đồng sáng lập và Giám đốc điều hành của BCT.
Phân tích tạm thời của một thử nghiệm pha II ở Anh cũng cho thấy rằng sử dụng BCT-100 kết hợp với thuốc hóa trị liệu, cytarabine, có hiệu quả trong điều trị người già mắc bệnh bạch cầu tủy cấp tính. Enzyme làm suy giảm arginine nhắm vào khối u trong trường hợp đầu tiên, với cytarabine làm tăng tác động của nó.
Phương pháp điều trị ít xâm lấn hơn nhiều so với hóa trị và chỉ có tác dụng phụ rất nhẹ, như phát ban cục bộ hoặc đau dạ dày nhẹ và không có độc tính chính được tìm thấy ở gần 200 bệnh nhân.
Bệnh nhân cũng cho thấy không có tác động tiêu cực từ việc không có arginine trong cơ thể trong hơn hai năm, làm giảm bớt nỗi sợ rằng sự vắng mặt của axit amin có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch của họ.
Bên cạnh việc điều trị ung thư, BCT đã phát hiện ra rằng sử dụng BCT-100 để loại bỏ arginine khỏi tế bào T, tạo thành một phần của hệ thống miễn dịch của cơ thể, có khả năng giúp điều trị các bệnh tự miễn, như viêm khớp dạng thấp và bệnh đa xơ cứng.
Một ưu điểm khác của thuốc uống paclitaxel của BCT-100 và Athenex trong đại dịch hiện nay là dùng các loại thuốc này tại nhà có thể làm giảm nguy cơ bệnh nhân ung thư bị nhiễm Covid-19 vì họ không cần phải đến bệnh viện để điều trị khi hệ thống miễn dịch của họ bị xâm phạm.
"Tôi cảm thấy [paclitaxel] là một công cụ thay đổi trò chơi trong điều trị ung thư vì nó hiệu quả hơn [trong] cạnh tranh với bệnh ung thư và nó tốt hơn đối với bệnh nhân", bác sĩ Manson Fok, giám đốc hội đồng quản trị tại Athenex, nói.
“Nó mang lại cho họ một cuộc sống chất lượng tốt đẹp hơn. Họ không cần phải bị bệnh và họ không cần phải nhập viện”.
Trong một thử nghiệm lâm sàng giai đoạn III gần đây về paclitaxel đường uống, bệnh nhân dùng nó trong khi bị ung thư vú di căn - một dạng ung thư phổ biến ở phụ nữ trên toàn thế giới - cho thấy phản ứng tốt hơn và tỷ lệ sống sót cao hơn so với những người được điều trị bằng paclitaxel tiêm tĩnh mạch.
Athenex sẽ sớm nộp Đơn đăng ký thuốc mới cho Cục quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ để phê duyệt điều trị ung thư vú di căn và họ hy vọng thuốc uống sẽ có sẵn cho bệnh nhân trong vòng 12 tháng.
Cả Athenex và BCT đều tin rằng có trụ sở tại Công viên Khoa học, cũng như tại Hồng Kông, mang lại lợi ích đáng kể cho các công ty của họ.
