Nhà hát opera và cầu cảng Sydney dưới màn pháo hoa rực rỡ mừng năm mới. Ảnh: AFP.
Trong lịch Gregory, hệ thống lịch được sử dụng rộng rãi nhất hiện nay, ngày đầu tiên của tháng Giêng thường được coi là ngày lễ quốc gia trên toàn cầu. Tuy nhiên, ở một số quốc gia như Trung Quốc, Việt Nam ngày đầu năm được tổ chức theo lịch riêng - Tết Nguyên đán.
Lễ đón giao thừa
Những nền văn hóa khác nhau sẽ có lễ kỷ niệm ngày đầu năm mới rất khác nhau. Một số nơi trên thế giới có những truyền thống cụ thể gắn liền với ngày này.
Các lễ kỷ niệm như tiệc tùng, hòa nhạc, diễu hành, lễ nhà thờ, bữa ăn gia đình... được tổ chức như một phần của Ngày đầu năm mới và nhiều người bắt đầu ăn mừng vào ngày hôm trước (vào đêm giao thừa) và kéo dài quá nửa đêm sang ngày đầu năm.
Mọi người ăn mặc sặc sỡ và tham gia các hoạt động vui nhộn như khiêu vũ, ca hát, chơi trò chơi và tham dự các bữa tiệc. Câu lạc bộ đêm, rạp chiếu phim, khu nghỉ dưỡng, nhà hàng và công viên giải trí chật kín người ở mọi lứa tuổi vào thời khắc giao thừa. Mọi người chào và chúc nhau 'Năm mới hạnh phúc', và trao đổi tin nhắn, thiệp chúc mừng và quà tặng là một phần của lễ kỷ niệm 'Năm mới'.
Các sự kiện văn hóa hoặc tôn giáo được tổ chức trong thời gian này, và mọi người đến thăm các nơi thờ cúng vào ngày đầu tiên của năm mới.
Lịch sử "ăn mừng năm mới"
Các nền văn minh trên khắp thế giới đã ăn mừng vào đầu mỗi năm mới trong nhiều thập kỷ. Thành phố Babylon ở vùng Lưỡng Hà cổ đại là nơi tổ chức lễ đón năm mới đầu tiên cách đây khoảng 4.000 năm. Ngày đầu năm mới được coi là có nguồn gốc từ Rome.
Vua La Mã Numa Pompilius, trong thời gian trị vì của ông (khoảng 715–673 trước công nguyên), đã sửa đổi lịch cộng hòa La Mã để tháng Giêng thay thế tháng Ba là tháng đầu tiên. Vào năm 46 trước Công nguyên, Julius Caesar đưa ra nhiều thay đổi hơn, mặc dù lịch Julius vẫn giữ ngày 1/1 làm ngày đầu tiên của năm.
Ở một số nền văn hóa, ngày đầu năm mới trùng với Lễ Truyền Tin (Annunciation). Ở Anh, Lễ Truyền tin vào ngày 25/3, là ngày đầu tiên của năm mới cho đến khi lịch Gregory được thông qua vào năm 1752.
Lịch Gregory là là loại lịch mà ngày tháng trong đó chỉ ra vị trí của Trái Đất trong chuyển động của nó xung quanh Mặt Trời.
Người ta cũng tin rằng truyền thống trao đổi quà tặng vào ngày đầu năm mới bắt nguồn từ thế kỷ thứ 7. Theo thời gian, các quốc gia không theo đạo Thiên chúa cũng bắt đầu sử dụng lịch Gregory.
Trung Quốc (năm 1912) là một ví dụ đáng chú ý, mặc dù nước này tiếp tục tổ chức Tết Nguyên đán theo âm lịch.
Trên thực tế, nhiều quốc gia theo lịch Gregory cũng có lịch truyền thống hoặc lịch tôn giáo khác. Một số quốc gia không bao giờ áp dụng lịch Gregory và do đó bắt đầu năm vào những ngày khác với ngày 1/1. Chẳng hạn, Ethiopia kỷ niệm Năm mới (được gọi là Enkutatash) vào tháng 9.
Nước nào đón năm mới đầu tiên?
Mặc dù lịch Gregory được công nhận trên toàn cầu, nhiều quốc gia vẫn tuân theo các lịch trình khác nhau. Vì vậy, một số nền văn hóa quan sát năm mới vào một ngày khác! Nghe có vẻ kỳ lạ, nhưng có một số cuộc tranh luận về việc đâu là quốc gia đầu tiên ăn mừng năm mới.
Ấn Độ: Mặc dù ngày đầu tháng Giêng vẫn được tổ chức chúc mừng ở nước này, nhưng lễ mừng năm mới ở Ấn Độ thực sự có nhiều ngày khác nhau. Rongali Bihu là ngày lễ năm mới phổ biến nhất: Nó được tổ chức vào giữa tháng 4, vào ngày đầu tiên trong lịch của người Hindu. Nhưng ngày lễ mừng năm mới cụ thể thay đổi theo từng vùng.
Ai Cập: Ở Ai Cập, lễ đón năm mới thay đổi theo mặt trăng. Nhưng, không giống như các quốc gia khác tính theo lịch của Mặt Trăng, ở đây các lễ hội không bắt đầu cho đến khi nhìn thấy trăng lưỡi liềm!
Campuchia: Một quốc gia khác ăn mừng năm mới vào tháng 4, Campuchia có kỳ nghỉ dài 3 ngày được tính vào cuối mùa thu hoạch của họ. Campuchia theo cùng lịch âm với Ấn Độ, trong đó Năm Mới bắt đầu khi mặt trời đi vào cung Bạch Dương.
Israel: Ngày lễ Rosh Hashana của người Do Thái mang đến năm mới vào đầu mùa thu, cũng như Tết Hồi giáo (thường vào cuối tháng 9). Nhiều người Cơ đốc Chính thống giáo ở Israel ăn mừng Năm mới vào ngày đầu tiên của tháng 9.
Bali: Nhiều nền văn hóa Đông Á sử dụng lịch âm để xác định ngày đầu năm mới. Nhưng một số vùng của Indonesia sử dụng Lịch Saka đặc biệt, đặt ngày lễ vào một ngày khác với hệ thống âm lịch của Trung Quốc. Đó thường là một ngày nghỉ ngơi hơn là ngày ăn mừng.
Đối với các quốc gia khác và ngay cả Việt Nam, chúng ta mừng năm mới rất vui tươi và rộn rã bằng những tiếng cười, tiếng pháo, là tiệc tùng vui chơi, hội hè; nhưng ở Bali, ngày đầu năm mới lại là ngày của sự bình yên, tĩnh lặng. Người dân trên đảo không làm gì cả, kể cả bật đèn
Samoa: Có 39 múi giờ trên thế giới. Dựa trên Đường đổi ngày Quốc tế, các đảo Samoa và Kiribati là những nơi đầu tiên trên Trái đất đón năm mới theo lịch Gregory vào ngày 1/1.
Còn quốc gia nào là quốc gia cuối cùng ăn mừng năm mới? Về mặt lý thuyết, đây không phải là một quốc gia, vì đó là các lãnh thổ của Hoa Kỳ gồm Đảo Baker và Đảo Howland - hai nơi trú ẩn của động vật hoang dã không có người, nằm giữa Hawaii và Úc.
Quyết tâm trong "năm mới"
Mọi người đã thực hiện các quyết định của năm mới trong hàng nghìn năm theo nghĩa đen, có từ thời cổ đại của người Lưỡng Hà.
Vào tuần trăng đầu tiên sau tiết Xuân phân (cuối tháng Ba), người Babylon - nền văn minh cổ đại nổi tiếng vùng Lưỡng Hà - sẽ tiến hành lễ đón năm mới kéo dài 12 ngày (Ảnh minh họa).
Truyền thống này là một phần của Lễ hội Akitu - Lễ hội Năm mới kéo dài 12 ngày (được tổ chức vào tháng 3), trong đó các công dân của Babylon sẽ tuyên thệ với vị vua đang trị vì hoặc trung thành với một vị vua mới. Người La Mã cũng có truyền thống tương tự, cũng vào tháng Ba, cống hiến hết mình cho Hoàng đế.
Vào giữa những năm 1700, Giáo hội Giám lý đã sử dụng Năm mới để khuyến khích các thành viên của mình thể hiện lại các cam kết của họ với Đức Chúa Trời.
Ngày nay, hầu hết các cam kết không phải là lời thề với vương quốc hay truyền thống tôn giáo. Thay vào đó, họ thường cam kết thực hiện một số nỗ lực để cải thiện bản thân. Thật không may, các nghiên cứu cho thấy rằng - trong khi gần một nửa dân số Hoa Kỳ hàng năm đưa ra các cam kết - thì chưa đến 10% trong số đó được thực hiện.
Các cam kết thường thấy trong năm mới
Tập thể dục nhiều hơn / Lấy lại vóc dáng
Giảm cân
Có tổ chức
Học một kỹ năng hoặc sở thích mới
Hãy sống trọn vẹn từng phút giây
Tiết kiệm nhiều tiền hơn / tiêu ít tiền hơn
Từ bỏ hút thuốc
Dành nhiều thời gian hơn cho gia đình và bạn bè
Uống rượu ít hơn
Ăn nhiều hơn ở nhà
Xỉa răng
Ít nhìn vào điện thoại di động hơn
Giảm căng thẳng
Ngủ nhiều hơn
Đi du lịch nhiều hơn
