Một đoạn kè bị sạt lở nặng, tấm lót không còn, chỉ còn đất. Ảnh: Tuấn Anh.
Tan nát kè chống sạt lở
Thôn Đông Sông (thị trấn Đăk Glei, huyện Đăk Glei, tỉnh Kon Tum) là địa bàn có con sông dữ, thường xuyên cuốn bay đất, hoa màu của dân. Người dân mong muốn được xây kè để bảo vệ tài sản.
Mong muốn thành hiện thực, Dự án Kè chống sạt lở bờ sông Pô Cô (đoạn qua thôn Đông Sông) đã được phê duyệt đầu tư, có chiều dài 1,9km, tổng mức đầu tư hơn 93 tỷ đồng, do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Kon Tum làm chủ đầu tư. Nguồn vốn dự án từ ngân sách Trung ương hỗ trợ xây dựng công trình chống sạt lở đê, phòng chống lụt bão cấp bách.
Bắt đầu triển khai từ 2009, đến năm 2013 thì dự án phải tạm ngừng vì thiếu vốn. Thời điểm tạm ngừng, các hạng mục thi công chưa hoàn thành, đang dở dang, giá trị xây lắp của hạng mục đã xây dựng chỉ đạt 25,2 tỷ đồng.
Đến 6 năm sau, dự án tiếp tục được bố trí hơn 11,8 tỷ đồng để đầu tư các hạng mục cần thiết còn lại nhằm phát huy hiệu quả, đồng thời đưa vào bàn giao, sử dụng. Chủ đầu tư đã lựa chọn nhà thầu thi công và thời hạn thực hiện hợp đồng thi công là đến tháng 12/2021. Theo đại diện chủ đầu tư, khi bố trí tiếp 11,8 tỷ đồng, các nhà thầu đã tổ chức thi công. Việc thi công cũng hoàn thành vào cuối năm 2021, đảm bảo đúng tiến độ như hợp đồng ký kết với chủ đầu tư.
Phần bị hỏng, tấm lót nằm nghiêng ngả. Ảnh: Tuấn Anh.
Tuy nhiên, khi ghi nhận thực tế dự án, chúng tôi thấy kè làm khá đơn giản. Đập kè xây dựng bằng đập đất, mái kè được ốp bằng tấm lót. Một đoạn kè dài khoảng 60m bị sạt lở nghiêm trọng phần mái. Các tấm lót mái đã bị đổ sập. Một số vị trí mái bị hỏng, phần nền rất yếu. Tấm lót mái khi bị cuốn bay, đã được tập kết thành bãi. Nhìn tổng quan, bờ kè bị hư hỏng, trông tan hoang. Nhiều đoạn không hư khác thì cỏ mọc phủ kín cả mái.
Chưa nghiệm thu, bàn giao đã hỏng
Ông Trần Ngọc Tuấn, Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Kon Tum cho biết, đã nắm được thông tin đoạn kè bị hư hỏng. Vị trí hư hỏng do Công ty TNHH Tuấn Dũng (TP Kon Tum, tỉnh Kon Tum) thi công. Theo đó, vào cuối năm 2021, dự án đã thi công xong. Trong lúc chờ nghiệm thu, bàn giao thì vào tháng 10/2022, một trận bão lũ đã diễn ra và làm kè bị hư hỏng với giá trị thiệt hại là 1 tỷ đồng. Dự án chưa nghiệm thu, bàn giao nên trách nhiệm sửa chữa thuộc về nhà thầu.
“Chủ đầu tư đã yêu cầu nhà thầu sửa chữa. Công ty TNHH Tuấn Dũng cũng là doanh nghiệp lớn mạnh. Họ khắc phục bằng việc đào chỗ sạt lở rồi đắp, tấm lát trôi thì nhặt và lát lại. Công ty này sẽ bỏ ra 1 tỷ đồng để sửa, cố gắng một tháng là khắc phục xong hư hỏng”, ông Tuấn nói.
Tấm lót kè được thu gom chất đống. Ảnh: Tuấn Anh.
Cũng theo ông Tuấn, gói thầu thi công xong vào cuối năm 2021, tuy nhiên đến nay, chủ đầu tư chưa thể nghiệm thu, bàn giao. Lý do có nhiều, trong đó có việc UBND tỉnh Kon Tum chưa có văn bản phân cấp đơn vị quản lý nên chủ đầu tư không biết bàn giao dự án cho ai. Ngoài ra là do UBND huyện Đăk Glei đổ đất ra kè.
Trả lời về việc tại sao khi phát hiện hư hỏng dự án, chủ đầu tư không yêu cầu khắc phục mà sau 7 tháng mới yêu cầu sửa chữa, ông Trần Ngọc Tuấn lý giải, khi phát hiện hư hỏng do bão, chủ đầu tư đã có văn bản gửi ngành chức năng xin hỗ trợ khắc phục. Nhà thầu ỷ lại sẽ xin được kinh phí khắc phục do thiên tai. Tuy nhiên, cuối cùng không được duyệt hỗ trợ. Vì thế, nhà thầu phải tự bỏ tiền sửa.
Cần kiểm định chất lượng công trình
Nếu như chủ đầu tư nói lý do kè hư vì bão thì một kỹ sư xây dựng đang làm công tác quản lý các công trình liên quan đến các dự án thủy lợi lại cho rằng không thể nói kè bị sạt lở hoàn toàn do bão. Theo lý giải của kỹ sư này, đối với kè chống sạt lở, khi thiết kế, đơn vị liên quan đã tính toán đến yếu tố ảnh hưởng bão lũ theo từng cấp độ, từng giai đoạn cụ thể. Vì thế, không thể cứ bão vào là hư hỏng. Vị kỹ sư này kiến nghị, để phát huy hiệu quả dự án, cần kiểm định chất lượng công trình để xác định nguyên nhân hư hỏng và đưa ra giải pháp khắc phục. Khi đánh giá đúng nguyên nhân thì mới giải quyết được triệt để việc sạt lở.
