Lãng phí tại các khu công nghiệp, cụm công nghiệp

Làm đường, kéo điện, rà bom mìn rồi… để đó

Người dân bức xúc phản ánh, các khu công nghiệp, cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh Kon Tum dù được đầu tư hạ tầng nhưng không được sử dụng, gây lãng phí lớn ngân sách, đất đai.

Cụm công nghiệp Đăk La (huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum) được thành lập từ hơn 10 năm trước, diện tích quy hoạch 50ha. Năm 2022, Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh đã bàn giao cụm công nghiệp Đăk La cho UBND huyện Đăk Hà quản lý. Đến nay, cụm công nghiệp có 7 doanh nghiệp thuê đất với diện tích lấp đầy khoảng 37,7%. Cụm công nghiệp đã được đầu tư hệ thống đường giao thông, cổng chào, công trình xử lý nước thải tập trung. Ghi nhận thực tế cho thấy, bên trong cụm công nghiệp vô cùng vắng lặng, không thấy người đến làm việc, giao dịch. Đất cụm công nghiệp bỏ trống còn nhiều, cỏ, cây um tùm…

Làm việc với phóng viên, đại diện Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Đăk Hà (đơn vị được UBND huyện Đăk Hà phân công theo dõi, quản lý) cho biết, từ lúc tiếp nhận đến nay, đơn vị không thu được nguồn thu nào từ các doanh nghiệp đang hoạt động tại cụm công nghiệp. Trong khi đó, Ban này lại “còng lưng” gánh thêm chi phí vận hành hoạt động công trình xử lý nước thải tập trung cụm công nghiệp Đăk La.

Công trình xử lý nước thải tập trung cụm công nghiệp Đăk La được đầu tư năm 2021, kinh phí 20,4 tỷ đồng, quy mô 500m3/ngày đêm. Từ khi công trình xử lý nước thải vận hành, chỉ có 1/7 doanh nghiệp đang hoạt động sử dụng hệ thống xử lý nước thải. Tuy nhiên, lượng nước thải quá ít, không đủ tính tiền, nên đơn vị không thu được tiền xử lý nước thải của doanh nghiệp trên. Cũng bởi lẽ đó nên đồng hồ đo lượng nước thải của công trình cũng không được lắp đặt mà phải cất vào kho.

“Hệ thống xử lý nước thải đầu tư không hiệu quả, chi phí vận hành lại tốn kém. Hiện một tháng, nếu hệ thống xử lý nước thải hoạt động, ban phải mất từ 17 đến 22 triệu đồng chi phí vận hành. Để giải quyết khó khăn, Ban đã kiến nghị xin kinh phí để vận hành nhưng chưa được giải quyết”, đại diện Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Đăk Hà cho biết thêm.

Được biết, đối với hệ thống xử lý nước thải cụm công nghiệp Đăk La, Đoàn giám sát Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh Kon Tum đã đề nghị UBND tỉnh đánh giá lại hiệu quả đầu tư, làm rõ trách nhiệm đơn vị liên quan.

Tại huyện Kon Plông, Cụm công nghiệp nơi đây dù đã được đầu tư hạ tầng nhưng lại không được sử dụng, thậm chí chuyển hẳn sang quy hoạch ở nơi khác. Tuy nhiên, không ít người dân, thậm chí cả cán bộ nơi đây không biết Cụm công nghiệp Kon Plông đặt ở vị trí nào. Chỉ đến khi hỏi lãnh đạo UBND huyện Kon Plông thì mới được biết, Cụm công nghiệp nằm sau lưng bệnh viện (thị trấn Măng Đen). Theo chỉ dẫn, phóng viên tìm đến và thấy hiện trạng đất Cụm công nghiệp là rừng thông trồng. Bên trong đã đầu tư đường bê tông, đường dây điện. Theo dấu tích cho thấy, số hạ tầng đường, điện xây dựng đã lâu. Dù đầu tư hạ tầng nhưng không thấy biển hiệu của Cụm công nghiệp.

Theo báo cáo của Đoàn giám sát Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh Kon Tum, Cụm công nghiệp huyện Kon Plông đã được đầu tư đường, hệ thống điện, nước, rà phá bom mìn với tổng kinh phí hơn 4,1 tỷ đồng, tuy nhiên chưa hoạt động, làm lãng phí ngân sách.

Ông Lê Đức Tín, Phó Chủ tịch UBND huyện Kon Plông cho biết, vị trí cụm công nghiệp nói trên thuộc quy hoạch cũ. Huyện đang điều chỉnh quy hoạch và sẽ đưa cụm công nghiệp xây dựng ở xã Măng Cành và xã Hiếu.

Đất sử dụng tại khu công nghiệp đạt thấp

Tại Kon Tum, các khu công nghiệp cũng chưa thực sự thu hút được doanh nghiệp. Theo kết quả giám sát của Đoàn giám sát Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh Kon Tum, Khu công nghiệp Đăk Tô (huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum) có khoảng 100ha đất chưa thu hút đầu tư, gây lãng phí về nguồn lực đất đai…

Trong khi đó, vào tháng 10/2022, ông Lê Ngọc Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh Kon Tum đã ký kết luận thanh tra việc chấp hành pháp luật về lĩnh vực đất đai của các tổ chức được thuê đất tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh.

Kết luận cho thấy, tại các khu công nghiệp Hoà Bình, Sao Mai, Khu II (thuộc Khu Kinh tế cửa khẩu Quốc tế Bờ Y), tỷ lệ đưa đất vào sử dụng đạt thấp.

Theo đó, tổng diện tích đất quy hoạch để xây dựng nhà máy, xí nghiệp ở 3 khu công nghiệp trên là 132ha, nhưng chỉ cho thuê được hơn 59ha, chiếm khoảng 44,55%. Trong số đó, Khu công nghiệp Sao Mai chỉ cho thuê được hơn 6ha/66ha đất quy hoạch xây dựng nhà máy, xí nghiệp, chiếm 9,08%.

Ngoài ra, hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp thuê đất kém hiệu quả. Trong tổng số 32 dự án của 28 doanh nghiệp tại 3 khu công nghiệp trên, đến thời điểm thanh tra, có 20/32 dự án không hoạt động, ngừng hoạt động, chiếm tỷ lệ 62,5%. Trong đó, có 6 doanh nghiệp tại Khu II gần như không có công nhân, không hoạt động sản xuất kinh doanh, đóng cửa…

Tìm giải pháp khắc phục

Trước những khuyết điểm của các khu công nghiệp, mới đây UBND tỉnh Kon Tum đã có những giải pháp khắc phục.

Cụ thể, để khắc phục tình trạng tỷ lệ đưa đất vào sử dụng tại các khu công nghiệp còn thấp, UBND tỉnh yêu cầu đẩy nhanh tiến độ bồi thường, giải phóng mặt bằng tại Khu công nghiệp Sao Mai. Trên cơ sở đó, công khai quỹ đất và kêu gọi thu hút đầu tư.

Ngoài ra, UBND tỉnh yêu cầu điều chỉnh quy hoạch chi tiết Khu công nghiệp Hoà Bình nhằm đa dạng hoá các ngành nghề sản xuất công nghiệp để thuận lợi kêu gọi, thu hút đầu tư, nâng cao hiệu quả sử dụng quỹ đất.

Đồng thời, UBND tỉnh cũng yêu cầu thanh tra, kiểm tra và xử lý đối với các trường hợp thuê đất nhưng không đưa đất vào sử dụng, hoặc chậm tiến độ so với tiến độ sử dụng đất đã giao kết trong hợp đồng thuê.

Để khắc phục tình trạng sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp tại khu công nghiệp còn kém hiệu quả, UBND tỉnh đã giao Ban Quản lý khu kinh tế phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn các doanh nghiệp tiếp cận các chính sách ưu đãi về đầu tư, tài chính, tín dụng. Ngoài ra, UBND tỉnh còn yêu cầu các đơn vị được giao nói trên rà soát, cắt giảm thủ tục hành chính, xây dựng môi trường đầu tư thuận lợi. Bên cạnh đó, cần tập trung tháo gỡ các khó khăn vướng mắc, đẩy nhanh việc giải quyết các thủ tục hành chính để đôn đốc các chủ đầu tư dự án khẩn trương thực hiện đầu tư, đưa đất vào sử dụng.

Theo Báo cáo của Đoàn giám sát Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh Kon Tum, có 4 cụm công nghiệp chưa được đầu tư hạ tầng kỹ thuật như: Hoà Bình, Đăk Ruồng, Đắk Sút, Sa Thầy. Trong khi đó, hạ tầng tại các cụm công nghiệp xuống cấp nhưng công tác duy tu, bảo dưỡng chưa được thực hiện thường xuyên. Điều này xảy ra ở các cụm công nghiệp ở TP. Kon Tum, Đắk La, làng nghề thị trấn Đăk Hà. Có 6/8 cụm công nghiệp đang hoạt động chưa được đầu tư hệ thống xử lý nước thải. Làng nghề thị trấn Đăk Hà được đầu tư hệ thống xử lý nước thải khu giết mổ tập trung nhưng đã xuống cấp, hoạt động không hiệu quả, xả thải trực tiếp ra môi trường…