Liên kết đồng bào dân tộc thiểu số sản xuất nấm an toàn

Tận dụng lợi thế ở địa phương

Lục Bình là một xã của huyện miền núi Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn, có dân cư chủ yếu là người đồng bào dân tộc thiểu số, đời sống kinh tế của bà con 100% dựa vào sản xuất nông, lâm nghiệp. Chỉ vài năm trở về trước, việc đổi mới sản xuất tại địa phương gặp nhiều khó khăn, do bà con hạn chế trong tiếp cận với khoa học kỹ thuật. Đó là lý do mà người dân Lục Bình vẫn duy trì tập quán canh tác cũ là sản xuất tự cung tự cấp.

Tuy nhiên, xã Lục Bình có nhiều lợi thế để phát triển, như diện tích sản xuất nông, lâm nghiệp rộng lớn, lực lượng lao động tại địa phương dồi dào do ít đi ra ngoài làm ăn. Thêm nữa là điều kiện khí hậu, thổ những phù hợp với nhiều loại cây trồng có giá trị cao. Chị Lường Thị Giang, một người sinh sống tại địa phương đã nhận thấy đây tiềm năng lớn và quyết tâm phát huy thế mạnh tại chỗ, tận dụng tối đa nguồn phế phụ phẩm từ nông nghiệp (rơm, rạ, mùn cưa, lõi ngô,…) để làm ra sản phẩm có giá trị cao.

Chị Giang nhận thấy sản xuất các loại nấm ăn, nấm dược liệu là phù hợp và đã lựa chọn là hướng đi của mình. Từ năm 2016, chị đã tự nghiên cứu, tìm hiểu và đi thăm quan học tập các mô hình trồng nấm tiêu biểu tại các tỉnh có thế mạnh trồng nấm (Hưng Yên, Hải Phòng, Nam Định, Thái Bình, TP. Hà Nội). Chị Giang cũng chủ động liên hệ trực tiếp với Trung tâm nấm thuộc Viện di truyền Nông nghiệp Việt Nam, học tập và nhận chuyển giao công nghệ nuôi trồng nấm.

Năm 2016, chị Giang đã bắt tay thực hiện dự án trông nấm ăn của mình với khởi điểm là 3.000 bịch phôi nấm Hoàng Đế. Năm 2017, do nhu cầu thị trường, chị chuyển sang nuôi trồng nấm rơm và đã gặt hái được những thành công trong lĩnh vực này.

Tuy nhiên, nhận thấy việc sản xuất theo mô hình cá thể sẽ khó mở rộng được quy mô sản xuất, vì thế đến tháng 1/2018, chị Giang đã liên kết với 10 thành viên là người dân ở thôn Nà Nghịu, xã Lục Bình thành lập HTX Dịch vụ nông nghiệp Hợp Giang. Sản phẩm chủ lực của HTX là trồng nấm ăn, nấm dược liệu thương phẩm, mang tính chất hàng hóa để cung cấp ra thị trường, trước mắt là ở Bắc Kạn và hướng tới mở rộng ra nhiều tỉnh, thành phố khác.

Gặt hái thành công

Tháng 5/2018, HTX Dịch vụ nông nghiệp Hợp Giang bắt đầu sản xuất nấm rơm, với quy mô diện tích nhà xưởng là 700m2, khởi đầu có 8 lao động thường xuyên. Tháng 7/2018, HTX mở rộng nhà xưởng lên 1.500 m2 và đầu tư trang thiết bị máy móc sản xuất nấm Sò, Mộc nhĩ, Linh Chi…. Đến nay quy mô mặt bằng sản xuất của HTX khoảng 6.000m2, trong đó gồm khu nhà điều hành 640m2, khu vực nhà sản xuất 5.360m2 và có 16 lao động làm việc thường xuyên (trong đó có 3 trình độ Đại học, 2 Cao đẳng và 11 lao động phổ thông, lao động thời vụ).

Sản phẩm chính của HTX hiên tại gồm, nấm sò tươi, nấm mộc nhĩ nguyên tai, mộc nhĩ thái sợi, nấm linh chi khô (nguyên tai, thái lát), trà linh sâm, giò nấm, nấm rơm tươi, nấm hương tươi (hoặc khô),... Ngoài ra HTX đang tiếp tục nghiên cứu thêm các dòng sản phẩm chế biến từ nấm, dự kiến như: Nấm chiên giòn ăn liền, ruốc nấm, viên mọc nấm, cao linh chi,… trở thành đơn vị có số sản phẩm OCOP 3 sao nhiều nhất tỉnh Bắc Kạn (10 sản phẩm). Doanh thu của HTX cũng liên tục tăng theo thời gian, cụ thể: năm 2018 đạt 900 triệu đồng; năm 2019 đạt 1,3 tỷ đồng; năm 2020 hơn 1,5 tỷ đồng; năm 2021đã lên đến 2,5 tỷ đồng.

Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Hợp Giang chia sẻ: Năm 2020 và năm 2021, do ảnh hưởng của dịch covid-19 nên đã dẫn tới thị trường truyền thống bị co hẹp lại, nhưng đó lại trở thành cơ hội để hợp tác xã thay đổi cách thức tiếp cận với thị trường. Việc đẩy mạnh thương mại điện tử đã giúp cho các khách hàng trên cả nước biết đến sản phẩm của Hợp Giang.