Không như mọi năm, vào những ngày cận Tết năm nay, nhiều nhà vườn trồng thanh long ở các tỉnh Tiền Giang, Long An đang trở nên điêu đứng khi thanh long trái vụ treo đầy vườn nhưng tiêu thụ rất chậm.
Đìu hiu thị trường thanh long
Về vùng trồng chuyên canh thanh long ở các xã Quơn Long, Long Bình Điền, Đăng Hưng Phước… huyện Chợ Gạo (Tiền Giang) và xã Long Trì, Dương Xuân Hội, huyện Châu Thành (Long An), thời điểm này nhiều khu vườn thanh long chín đỏ rực, đang vào độ thu hoạch. Vậy nhưng chúng tôi chứng kiến cảnh bán mua không diễn ra tấp nập như những năm trước, nhất là vào lúc cận Tết như hiện nay.
Chủ vườn Trần Văn Minh, có 1.000 m2 đất trồng thanh long ở xã Quơn Long, huyện Chợ Gạo lo lắng: “Mọi năm vào thời điểm này, giá thanh long bán tại vườn dao động ở mức 15.000- 16.000đ/kg, càng gần Tết giá càng cao. Vậy mà năm nay, giá thanh long mùa nghịch cũng chỉ có 6.000đ/kg, thậm chí có lúc giá tụt chỉ còn 4.000- 5.000đ/kg (loại 1) nhưng mong đỏ mắt vẫn chẳng có mấy người mua. Cứ đà này, chắc bà con mất Tết!?”. Theo ông Minh, chi phí sản xuất một ký thanh long vào mùa nghịch lên đến hơn 5.000đ/kg, nếu bán với giá này nhà vườn sẽ bị lỗ trắng tay. Nông dân Nguyễn Ngọc Tần, ấp An Thụy, xã Mỹ Tịnh An (Chợ Gạo) cũng than vãn: “Năm nay khi vừa bước vào mùa xông đèn, giá thanh long tăng vọt tới 10.000 đ/kg (các năm trước chỉ 5.000-6.000 đ/kg) khiến bà con nhà vườn nhắm chắc mùa thanh long Tết sẽ cho thu nhập bộn. Vậy mà chỉ sau nửa tháng giá thanh long bỗng tụt dốc xuống còn 3.500 đ/kg, thậm chí có lúc lái vào tận vườn trả giá chỉ 3.000 đ/kg, vậy là bị mừng hụt!”. Chủ nhiệm HTX thanh long Chợ Gạo cho biết, đợt này có nhiều nhà vườn “căn” xông thanh long để bán mùa Tết, nhưng thực tế sản lượng chỉ đạt khoảng 50% so với năm trước do thời tiết không thuận lợi và nhiều vườn thanh long đã quá già tuổi cho nên hiệu quả đạt không cao.
Tại vùng trồng thanh long huyện Châu Thành (Long An), có khoảng gần 1.500 ha đất trồng thanh long, nhiều nhà vườn cũng đang bước vào đợt “căn” xông đèn thanh long mùa Tết. Tuy nhiên, do hiện giá thanh long trái vụ thấp khiến bà con nhà vườn cũng… run! Bà Nguyễn Thị Lệ, chủ vườn thanh long ở Long Trì tâm sự: “Mấy ngày qua, chạy tìm mối bán thanh long muốn đỏ con mắt nhưng khi lái vào xem vườn trả giá bèo quá không đủ trả nợ tiền điện, phân, thuốc dưỡng cây nói gì ăn Tết”.
ÔNG NGUYỄN VĂN KỲ - TỔNG THƯ KÝ HIỆP HỘI RAU QUẢ VN (VINAFRUIT): Lần đầu tiên thanh long mùa nghịch bán dịp Tết bị rớt giá thê thảm, nguyên nhân do thị trường xuất khẩu “đóng băng”. Đặc biệt năm nay, nhà vườn xử lý thanh long nghịch vụ quá nhiều, lại trúng đợt Trung Quốc được mùa hoa quả nên các mặt hàng trái cây của VN khi xuất khẩu sang thị trường này đều bị dội chợ. Để giữ được thị trường xuất khẩu rau quả luôn ổn định, giá cao, các DN và nhà vườn cần phải tích cực đầu tư triển khai sản xuất áp dụng VietGAP mới có được sản phẩm an toàn cho xuất khẩu.
Ông Nguyễn Văn Thinh - Phó phòng NN-PTNT Chợ Gạo cho biết, toàn huyện Chợ Gạo hiện có khoảng 2.000 ha thanh long, sản lượng hàng năm hơn 40.000 tấn, năm nay có gần 1.000 ha thanh long được nhà vườn xử lý nghịch vụ để bán dịp Noel và Tết. Nhiều nhà vườn đang cố gắng neo trái thanh long trên cây để chờ đến những ngày cận Tết, hy vọng giá sẽ nhích lên.
Bị thị trường ngoại ép giá?
Theo các nhà xuất khẩu, giá thấp chủ yếu do diễn tiến từ thị trường Trung Quốc chi phối tác động mạnh đến giá thanh long xuất khẩu cũng như tiêu thụ thị trường nội địa. Nhất là trong tháng 11 vừa qua, giá thanh long rớt mạnh nhất trong vòng nhiều năm qua, chỉ còn 3.000-4.000/kg. Hiện giá thanh long đang nhích dần lên khoảng 7.000-7.500 đ/kg, nhưng nhiều nhà vườn than mức giá này vẫn chưa ổn định và lời ít hơn so với mùa xông đèn mọi năm. Ông Trần Hữu Danh - GĐ Cty TNHH Long Việt (Tiền Giang) khẳng định, sở dĩ có tình trạng trên là do thị trường Trung Quốc ép giá. Thương lái Trung Quốc viện lý do thời tiết xấu, không vận chuyển được nên ngưng mua thanh long, hàng thanh long từ Việt Nam vận chuyển sang bị dồn ứ kéo dài ngày tại cửa khẩu Tân Thanh, Lạng Sơn. Do nhiều DN không chịu nổi chi phí vận chuyển, bảo quản nên đành đổ bỏ đi hàng chục tấn, hoặc phải bán với giá rẻ bèo, chưa đến 4.000 đồng/kg. Trong khi thanh long trái vụ phải bán được giá từ 6.000 đồng/kg trở lên mới có lời.
Theo ông Vũ Vệ Yên - Tổng thư ký Hiệp hội thanh long Bình Thuận thì thị trường Trung Quốc hiện chiếm đến 70% lượng tiêu thụ thanh long Bình Thuận nhưng xuất khẩu sang thị trường này vẫn chủ yếu qua đường tiểu ngạch nên ẩn chứa rất nhiều rủi ro cho DN. “Để thay đổi cách thức mua bán kiểu hàng chợ hiện nay của thương nhân hai nước là rất khó, vì thế Hiệp hội đã đề xuất thành lập một kênh thông tin trực thuộc Sở Công thương tỉnh Bình Thuận, chuyên cập nhật những biến động của thị trường Trung Quốc báo sớm cho DN trong nước để chủ động hơn trong việc xuất khẩu hàng hóa, nhằm tránh những rủi ro…”, ông Yên cho biết.
