Tổng thống Mỹ Joe Biden và người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelenskyy. Ảnh: Reuters
Theo đó nhà lãnh đạo Mỹ cam kết Washington và các đồng minh sẽ hành động “quyết đoán” nếu quân đội Nga tiến sâu vào quốc gia Đông Âu.
Lời kêu gọi của ông Joe Biden và Tổng thống Volodymyr Zelenskyy được đưa ra trong bối cảnh Mỹ và các đồng minh phương Tây đang ráo riết chuẩn bị cho một loạt các cuộc thảo luận cả song và đa phương, nhằm giảm leo thang một cuộc khủng hoảng mà Moscow cho rằng có thể làm rạn nứt quan hệ với Washington.
“Tổng thống Biden đã nói rõ rằng Mỹ, các đồng minh và đối tác của họ sẽ đáp trả một cách dứt khoát nếu Nga tiếp tục tấn công Ukraine”, Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki cho biết trong một tuyên bố ngay sau cuộc điện đàm của hai nhà lãnh đạo.
Bà Psaki cho biết, ông Biden đã nhấn mạnh cam kết của mình với nguyên tắc sẽ không đàm phán về chính sách ảnh hưởng đến châu Âu mà không có ý kiến của các đồng minh. Đồng thời úp mở khả năng sẽ giáng đòn trừng phạt kinh tế vào Nga, nếu nước này có động thái đối với Ukraine.
Trước đó, Điện Kremlin đã tuyên bố rằng bất kỳ sự mở rộng nào của NATO đều phải loại trừ Ukraine và các nước thuộc khối Liên Xô cũ. Moscow cũng yêu cầu khối liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương phải loại bỏ vũ khí tấn công khỏi các nước trong khu vực.
Nhà Trắng đã bác bỏ các yêu cầu của Nga đối với NATO là không thể. Một nguyên tắc quan trọng của liên minh NATO là tư cách thành viên được mở cho bất kỳ quốc gia nào đủ điều kiện. Và không có “kẻ ngoài cuộc” nào có quyền phủ quyết thành viên. Mặc dù có rất ít triển vọng rằng Ukraine sẽ sớm được mời tham gia vào liên minh, nhưng Mỹ và các đồng minh của họ sẽ không loại trừ điều đó.
Tổng thống Ukraine Zelenskyy cho biết trong một bài đăng trên Twitter sau lời kêu gọi hôm Chủ nhật rằng các chủ đề "gìn giữ hòa bình ở châu Âu, ngăn chặn leo thang hơn nữa, cải cách, phi tập trung hóa đều đã được thảo luận."
Mỹ đến nay đã đạt được rất ít tiến bộ trong nỗ lực thuyết phục Tổng thống Nga Vladimir Putin giảm bớt căng thẳng. Các quan chức cấp cao của Mỹ và Nga dự kiến sẽ gặp nhau vào hai ngày 9-10 tháng 1 tại Geneva để thảo luận về tình hình.
Các cuộc đàm phán này dự kiến sẽ diễn ra sau các cuộc họp tại Hội đồng NATO-Nga và Tổ chức An ninh và Hợp tác ở châu Âu (OSCE).
Vào hôm thứ Năm tuần trước, ông Biden cũng đã có cuộc nói chuyện với người đồng cấp Nga Putin gần một giờ đồng hồ. Trao đổi với các phóng viên vào ngày hôm sau, ông Biden cho biết đã cảnh báo ông Putin rằng nền kinh tế của ông sẽ phải trả một "cái giá đắt" nếu Nga, quốc gia đã đưa khoảng 100.000 quân đến gần biên giới, thực hiện thêm các động thái chống lại Ukraine.
"Tôi sẽ không đàm phán ở đây, nhưng chúng tôi đã nói rõ rằng ông ấy không thể - tôi nhấn mạnh là không thể - di chuyển về Ukraine", ông Biden nói hôm thứ Sáu.
Nhà lãnh đạo Mỹ nói rằng ông đã nói với người đồng cấp Nga rằng, điều quan trọng là người Nga phải thực hiện các bước đi trước để xoa dịu cuộc khủng hoảng.
Cố vấn đối ngoại của Putin, khi mô tả cuộc trò chuyện giữa các tổng thống vào tuần trước, cho biết việc theo đuổi các lệnh trừng phạt của ông Biden “có thể dẫn đến sự rạn nứt hoàn toàn trong quan hệ giữa các nước và quan hệ Nga-phương Tây sẽ bị tổn hại nghiêm trọng”.
Các nguồn tin tình báo của Mỹ cho biết, Nga đã chuẩn bị sẵn sàng cho một cuộc xâm lược tiềm ẩn vào đầu năm 2022. Nhưng các quan chức Nhà Trắng cho biết vẫn chưa rõ liệu ông Putin đã đưa ra quyết định tiếp tục hành động quân sự hay chưa.
Tuy nhiên, ông Biden cho biết ông vẫn hy vọng vào các cuộc đàm phán sắp tới. Các quan chức Nhà Trắng cho biết họ sẽ tham vấn chặt chẽ với các đồng minh phương Tây. "Tôi luôn mong đợi các cuộc đàm phán sẽ đạt được tiến triển", ông Biden nói hôm thứ Sáu.
Năm 2014, quân đội Nga tiến vào bán đảo Crimea và đánh chiếm lãnh thổ từ Ukraine. Việc Nga sáp nhập Crimea được coi là một trong những thời khắc đen tối đối với cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama trên chính trường quốc tế.
Trước đó, mối quan hệ Mỹ-Nga đã từng bị tổn hại nặng nề vào thời kỳ hậu chính quyền Tổng thống George W. Bush sau cuộc xâm lược của Nga vào năm 2008 đối với nước láng giềng Gruzia, sau khi Tổng thống Gruzia Mikheil Saakashvili ra lệnh cho quân đội tiến vào khu vực ly khai Nam Ossetia.
Hạ nghị sĩ Adam Schiff, Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện, hôm Chủ nhật cho biết ông lo sợ rằng nhà lãnh đạo Nga Putin đang có ý định xâm lược Ukraine và “không có gì khác ngoài một mức trừng phạt mà Nga chưa từng được thấy sẽ ngăn cản ông ta”.
“Nga cần hiểu rằng chúng ta đoàn kết với nhau trong vấn đề này. Tôi nghĩ rằng cần một biện pháp răn đe mạnh mẽ để giúp họ hiểu rằng cái giá của hành động xâm lược, điều đó sẽ khiến (NATO) xích lại gần Nga hơn", ông Schiff nói trên đài CBS.
