Doanh nghiệp nhà nước phải bổ sung điều kiện trước cổ phần hóa
Ngày 20/12/2024 Bộ NN-PTNT (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) có Công văn số 9746/BNN-TC về việc bổ sung, hoàn thiện và trình phương án điều chỉnh sắp xếp, đổi mới với các Công ty TNHH MTV nông, lâm nghiệp của tỉnh Nghệ An, bao gồm: 1/5 Nghệ An; Xuân Thành; An Ngãi.
Quá trình sắp xếp, đổi mới tại một số công ty nông, lâm nghiệp ở Nghệ An không thuận lợi. Ảnh: Việt Khánh.
Trước đó, Bộ NN-PTNT đã tổ chức họp thẩm định phương án điều chỉnh sắp xếp, đổi mới các doanh nghiệp trên theo đề nghị của UBND tỉnh Nghệ An. Để có căn cứ trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Bộ NN-PTNT đề nghị tỉnh Nghệ An hoàn thiện, bổ sung hàng loạt nội dung theo ý kiến góp ý của các thành viên Hội đồng thẩm định.
Trước tiên, bổ sung quá trình triển khai thực hiện phương án sắp xếp, đổi mới công ty nông, lâm nghiệp của tỉnh theo Văn bản số 321/TTg-ĐMDN ngày 2/3/2016 và 901/TTg-ĐMDN ngày 27/6/2017; bổ sung nêu rõ nguyên nhân, lý do chậm thực hiện sắp xếp, đổi mới Công ty 1/5, An Ngãi, Xuân Thành; nêu nguyên nhân cần thiết để điều chỉnh phương án, sắp xếp, đổi mới, lý do không chuyển thành công ty TNHH 2TV trở lên; so sánh, đánh giá việc điều chỉnh mô hình từ thành lập công ty TNHH 2 TV trở lên sang cổ phần hóa (CPH).
Không thể "lên chuyên" đồng nghĩa với tài nguyên đất đai chẳng thể khai phá hết. Ảnh: Ngọc Linh.
Bổ sung dự kiến mức vốn điều lệ khi thực hiện CPH các công ty nêu trên, nơi Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ; bổ sung phương thức giao khoán, hình thức khoán do ai đầu tư, quản lý như thế nào? phương án dự kiến xử lý các hợp đồng khoán khi chuyển sang công ty cổ phần; bổ sung lộ trình thực hiện bàn giao diện tích đất không có nhu cầu sử dụng về địa phương quản lý, lộ trình hoàn thiện hồ sơ CGCNQSDĐ và chuyển sang thuê đất.
Bổ sung chi tiết về giá trị tài sản, công nợ, nhất là công nợ trong giao khoán và phương án xử lý. Đề xuất cụ thể phương án xử lý công nợ không có khả năng thanh toán, nêu rõ lý do và trách nhiệm liên quan đến nội dung này.
Đặc biệt, phải bổ sung hình thức CPH theo Quy định tại Điều 5 Nghị định số 126/2017/NĐ-CP ngày 16/11/2017 của Chính phủ về chuyển doanh nghiệp Nhà nước và Công ty TNHH MTV do doanh nghiệp Nhà nước đầu tư 100% vốn điều lệ thành công ty cổ phần…
Điều này dẫn đến tâm lý hoang mang của số đông người lao động. Ảnh: Việt Khánh.
Sau khi tiếp nhận thông tin, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành nhiều Công văn đốc thúc tiến độ. Đơn cử, ngày 12/2/2025, ông Bùi Thanh An, Phó Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo, giao Sở NN-PTNT (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp cùng các đơn vị liên quan khẩn trương triển khai thực hiện, tham mưu UBND tỉnh kịp thời, đúng quy định.
Bế tắc
Nghệ An còn “cả núi” công việc phải làm trong quá trình sắp xếp, đổi mới các công ty nông, lâm nghiệp. Sự thể càng chậm trễ, vận mệnh của các Công ty TNHH MTV Nông nghiệp Xuân Thành, An Ngãi, 1/5 càng thêm phần mông lung.
Công tác sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp của Nghệ An bế tắc ra sao cứ nhìn vào thực tế tại Công ty TNHH MTV 1/5 Nghệ An sẽ rõ. Đơn vị này có bề dày truyền thống gần 70 năm (tiền thân là Nông trường quốc doanh 1/5, thành lập ngày 1/5/1958), sở hữu trên 800 ha đất các loại nhưng công ty này vẫn đang loay hoay chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp. Công ty không được tiếp cận bất kỳ nguồn vốn vay ưu đãi nào đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp.
Lay lắt nhiều năm liền trong thế “giật gấu vá vai” kéo theo việc trích, lập dự phòng và thu hồi công nợ không hiệu quả, ghi nhận hồ sơ sổ sách đến tháng 10/2024 cho thấy Công ty TNHH MTV 1/5 Nghệ An đang đối diện với những khoản nợ khó đòi lên đến hàng tỷ đồng.
Cụ thể, tổng công nợ của Dự án đầu tư phát triển vùng nguyên liệu dứa lên đến 7,3 tỷ đồng, công ty đề xuất được khoanh nợ, hoặc xóa nợ để làm “lành mạnh tài chính” trước khi chuyển đổi. Trong khi đó công nợ Dự án Chương trình 327-CP về phủ xanh đất trống đồi núi trọc hơn 800 triệu đồng, nhận thấy việc thu hồi không khả thi, cực chẳng đã phải đề xuất Nhà nước cho… xóa nợ.
Xuất phát từ tầng tầng lớp lớp rào cản, phía Công ty TNHH MTV 1/5 Nghệ An khẳng định “nếu không có giải pháp hỗ trợ về vốn và xử lý những tồn tại về tài chính, hoặc chuyển đổi hình thức hoạt động thì các doanh nghiệp 100% vốn nhà nước khó có thể duy trì và phát triển”.
Để sớm thoát khỏi “vũng lầy” nhất thiết phải đẩy nhanh quá trình sắp xếp, đổi mới.
Chặng đường sắp xếp, đổi mới của Công ty TNHH MTV 1/5 Nghệ An quá gian nan. Ảnh: Việt Khánh.
Theo kế hoạch, Công ty TNHH MTV 1/5 Nghệ An được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phương án tại Văn bản số 321/TTg-ĐMDN ngày 26/2/2016 với nội dung: Góp nguyên trạng tài sản, tài chính, lao động, đất đai (sau khi rà soát) để thành lập công ty cổ phần.
Mãi đến cuối năm 2020 đơn vị này mới hoàn thành việc thẩm định, phê duyệt phương án rà soát, xử lý tài sản, nhà đất theo Nghi định 167/2019/NĐ-CP và Phương án sử dụng đất theo Nghị định 118/2014/NĐ-CP. Ngặt nỗi do quá trình thực hiện chưa có hướng dẫn về đấu giá góp vốn để thành lập Công ty TNHH 2TV trở lên nên phải tạm dừng chuyển đổi.
Ngày 12/01/2024 Nghị định số 04/2024/NĐ-CP của Chính phủ được ban hành sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 118/2014/NĐ-CP. Trong đó, tại điểm 1, khoản 2, điều 1 quy định Công ty nông nghiệp Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ được chuyển thành Công ty TNHH 2TV trở lên phải có phương án sản xuất, chế biến ứng dụng công nghệ cao, đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước và nước ngoài.
Xét trên tình hình sản xuất, kinh doanh bấy lâu và tiềm lực sẵn có, yêu cầu đặt ra vượt quá khả năng của đơn vị. Không có phương án sản xuất, chế biến ứng dụng công nghệ cao về danh mục được ưu tiên đầu tư phát triển, nghiễm nhiên Công ty TNHH MTV 1/5 Nghệ An không đủ điều kiện chuyển thành Công ty TNHH 2 TV trở lên.
