Nhiều nông dân chưa hiểu lợi ích của mã số vùng trồng

Năm 2022, Hợp tác xã Sản xuất kinh doanh Dịch vụ nông nghiệp Xuân Quang 1 (huyện Đồng Xuân, Phú Yên) đã được cấp 3 mã số vùng trồng đối với đậu đỏ, ớt và đậu ván với tổng diện tích 50ha.

Theo ông Huỳnh Thái Bình, Giám đốc Hợp tác xã Sản xuất kinh doanh Dịch vụ nông nghiệp Xuân Quang 1, sau khi được cấp mã số vùng trồng, không chỉ giúp Hợp tác xã tiêu thụ sản phẩm ổn định hơn mà còn thay đổi nhận thức, tập quán canh tác của người dân, chuyển hướng sang sản xuất nông nghiệp theo tiêu chuẩn, đảm bảo an toàn thực phẩm. Đây cũng là cơ sở để Hợp tác xã mở rộng vùng nguyên liệu, liên kết với các doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm nhằm tạo thị trường đầu ra ổn định, giúp nông dân có lợi.

Cũng theo ông Bình, với lợi ích lâu dài mang lại, thời gian tới, Hợp tác xã sẽ nhân rộng diện tích có mã số vùng trồng để tăng sản lượng, chất lượng theo tiêu chuẩn VietGAP nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường xuất khẩu.

Tại Tổ hợp tác Hòn Đen ở xã Ea Bar (huyện Sông Hinh), nhờ canh tác đúng tiêu chuẩn, hơn 21ha sầu riêng đã được Tổng cục Hải quan Trung Quốc đồng ý cấp mã số.

Theo ông Phạm Ngọc Tuyến, Tổ trưởng Tổ hợp tác Hòn Đen, sau khi được cấp mã số vùng trồng, các thành viên trong Tổ hợp tác được Chi cục Trồng trọt và BVTV theo dõi, tập huấn, đồng thời cập nhập kiến thức về quy trình kỹ thuật, chăm sóc, bón phân, ghi nhật ký canh tác... đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt về chất lượng sản phẩm để xuất khẩu.

Theo Chi cục Trồng trọt và BVTV Phú Yên, đến nay, toàn tỉnh có 29 mã số vùng trồng đã được cấp với tổng diện tích hơn 248ha. Trong đó, 7 mã số vùng trồng xuất khẩu đối với cây sầu riêng, ớt, đậu đỏ, đậu ván và 22 mã số vùng trồng nội địa, chủ yếu trên cây lúa và một số cây trồng như sen, dâu tằm, dưa hấu, bưởi, đậu phộng… Bên cạnh đó, toàn tỉnh có 1 cơ sở đóng gói được xuất khẩu.

Ông Nguyễn Văn Minh, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và BVTV Phú Yên cho biết, mã số vùng trồng được xem là tấm “hộ chiếu” cho nông sản xuất khẩu. Hơn nữa, việc mã hóa vùng trồng mang lại nhiều lợi ích cho nông dân như chuẩn hóa quá trình chăm sóc, quản lý, cảnh báo tình hình sinh vật hại, lên kế hoạch chăm sóc, danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng và ước lượng năng suất. Từ đó giúp cây trồng cho năng suất, chất lượng cao hơn, đồng đều hơn, đáp ứng tiêu chuẩn của những thị trường khó tính. Đây cũng là điều kiện tiên quyết để sản phẩm nông sản được xuất khẩu theo đường chính ngạch.

Theo ông Nguyễn Xuân Lãm, Trưởng trạm Kiểm dịch thực vật nội địa (Chi cục Trồng trọt và BVTV Phú Yên), việc triển khai cấp mã số vùng trồng trên địa bàn tỉnh đang gặp những khó khăn nhất định. Bởi yêu cầu về diện tích cho vùng trồng xuất khẩu tối thiểu là 10ha, trong khi diện tích canh tác của nông dân trong tỉnh manh mún, nhỏ lẻ. Điều này rất khó để chỉ đạo thực hiện đồng bộ các giải pháp kỹ thuật tại vùng trồng đáp ứng yêu cầu của nước nhập khẩu.

Mặt khác, đối với những cây trồng ngắn ngày, nông dân thường xuyên thay đổi cây trồng sau mỗi vụ hoặc trồng xen nhiều loại cây trồng gây khó khăn trong công tác quản lý sinh vật hại cũng như khó áp dụng đồng nhất các quy trình kỹ thuật, ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm khi xuất khẩu.

Ngoài ra, một số vùng trồng do nông dân vùng khác đến thuê đất để sản xuất trong vài vụ, chưa có quy trình cụ thể được chứng nhận cho từng cây trồng nên không đủ điều kiện để được cấp mã số.

Theo bà Đặng Thị Thủy, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Phú Yên, mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói là 2 tiêu chuẩn quan trọng để tham gia xuất khẩu nông sản. Tuy nhiên đa số nông dân chưa thấy được lợi ích của việc xây dựng và đăng ký mã số vùng trồng, cũng như chưa có thói quen ghi chép nhật ký canh tác. Điều này đã ảnh hưởng đến việc truy xuất nguồn gốc và gặp khó khăn trong xây dựng mã số vùng trồng.

Vì vậy thời gian tới, ngành nông nghiệp Phú Yên sẽ phối hợp với các địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tập huấn, hướng dẫn thiết lập và quản lý mã số vùng trồng cho nông dân, tổ chức, cá nhân liên quan. Từ đó giúp nông dân thay đổi tập quán sản xuất, tham gia liên kết, hình thành các tổ hợp tác, hợp tác xã và nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của mã số vùng trồng để phục vụ xuất khẩu, mang lại giá trị kinh tế cao.