 |
| Cựu thủ tướng Australia Harold Holt trong một lần tắm biển (Ảnh: Herald Sun) |
Ngày 17/12/1967, Thủ tướng thứ 17 của Australia Harold Holt tự lái xe tới bãi biển Cheviot, cách Melbourne không xa, để tận hưởng ngày chủ nhật đẹp trời. Sau khi gặp thủy thủ người Anh từng đi vòng quanh thế giới Alec Rose tại cảng Phillip Bay cùng một nhóm bạn, ông gợi ý họ nên đi bơi trước bữa trưa, theo SBS.
Nhà lãnh đạo 59 tuổi có một ngôi nhà nghỉ dưỡng ở Portsea. Ông là một tay bơi lội và lặn biển cừ khôi. Ông nói mình biết rõ bãi biển Cheviot “như lòng bàn tay”. Nhưng thời tiết ngày hôm đó khá bất ổn.
Những người đi cùng Thủ tướng Holt cho biết thủy triều lên “rất cao” và sóng “vô cùng hỗn loạn”. Martin Simpson, một người bạn, kể dòng chảy mạnh khiến ông quyết định không bơi nữa. Bất chấp, Holt vẫn mặc đồ bơi và lao xuống nước. Người ta nhìn thấy ông bơi nhanh ra biển trước khi đột ngột biến mất.
Một chiến dịch tìm kiếm quy mô nhanh chóng được triển khai. Đến tối, gần 200 người đã tham gia nỗ lực tìm tung tích Thủ tướng Holt. 5 ngày sau, quy mô chiến dịch bị thu hẹp. Đến nay, người ta vẫn chưa tìm thấy ông. Nhà chức trách cho rằng Thủ tướng Holt đã “chết đuối”.
Báo cáo của cảnh sát không đưa ra kết luận nguyên nhân cái chết của Holt nhưng nghiêng nhiều về hướng đó là một vụ tai nạn. Nhưng lời giải thích về tai nạn đuối nước đối với một thủ tướng đang tại vị, đặc biệt lại không tìm thấy thi thể, không thể làm thỏa mãn những người hoài nghi.
Sự biến mất của Thủ tướng Holt làm dấy lên hàng loạt đồn đoán về mối liên hệ với các âm mưu chính trị, bê bối cá nhân hay hành động can thiệp từ quốc tế. Tất cả các giả thuyết vẫn tồn tại dù hơn 50 năm đã trôi qua.
Có người nói Thủ tướng Holt là một gián điệp của Trung Quốc. Ông đã bơi ra một tàu ngầm đang chờ sẵn và cao chạy xa bay tới Bắc Kinh. Tác giả người Anh Anthony Grey năm 1983 còn xuất bản một cuốn sách ủng hộ giả thuyết trên.
Nhưng bà Zara, vợ ông Holt, bác bỏ, khẳng định chồng bà thậm chí còn “không thích đồ ăn Trung Quốc”.
Một số người khác cho rằng Thủ tướng Holt có thể đã bị ám sát. “Đó là giai đoạn mà tính chất dễ bị tổn thương của các chính trị gia được chú ý”, Nicholas Brown, giáo sư lịch sử chính trị tại Đại học Quốc gia Australia, cho hay. “Tổng thống Mỹ John F. Kennedy bị ám sát (năm 1963) và lãnh đạo đảng Lao động Australia Arthur Calwell bị bắn và bị thương nhẹ trong chiến dịch tranh cử năm 1966”.
Cảnh sát cũng tìm thấy một dấu vết giống như lỗ đạn trên cửa sổ văn phòng Thủ tướng Holt sau khi ông biến mất.
Một lời đồn khác khẳng định Thủ tướng Holt đã tự tử dù rất nhiều người gặp ông vào ngày hôm đó quả quyết rằng ông hoàn toàn bình thường, vui vẻ.
Holt đang lên kế hoạch cho tương lai, thảo luận về chương trình nghị sự chính trị ông sẽ theo đuổi vào năm 1968. Báo cáo của cảnh sát cũng cho thấy ông đang bận rộn với một lịch trình làm việc dày đặc vào khoảng thời gian xảy ra sự cố.
Trong một cuộc phỏng vấn năm 1985, Zara tiết lộ lời cuối cùng ông Holt nói với bà là “Thề trước Chúa, em là một đóa hồng”.
Theo nhà sử học Tom Frame, người viết tiểu sử về Thủ tướng Holt vào năm 2005, những thuyết âm mưu xung quanh vụ mất tích đơn giản chỉ là sản phẩm của “trí tưởng tượng”.
“Những câu chuyện đó quá kịch tính, kịch tính hơn hoàn cảnh thực tế dẫn tới cái chết của ông ấy”, Frame nói.Theo ông, mọi người thường thất vọng với lời giải thích rằng Thủ tướng Holt bị đuối nước giữa biển.
“Là người viết tiểu sử của ông ấy, tôi thường xuyên được mọi người hỏi tôi nghĩ điều gì đã xảy ra với Thủ tướng. Họ tự hỏi liệu còn có câu chuyện nào phía sau không hay có manh mối nào cho thấy ông ấy bị ám sát hoặc trốn tới Trung Quốc trên tàu ngầm không. Sự thật không thú vị như thế”, Frame chia sẻ.
Sam Holt, 79 tuổi, con trai Thủ tướng Holt, cũng cho rằng những lời đồn về sự mất tích của cha ông là hoàn toàn “ngớ ngẩn”. Ông thích cách giải thích đơn giản hơn.
 |
| Các thợ lặn tham gia chiến dịch tìm kiếm Thủ tướng Holt (Ảnh: Herald Sun) |
“Cha tôi không phải người quá quan tâm tới sự an toàn của bản thân. Ông ấy không bao giờ như vậy. Ông ấy vẫn sẽ bơi ở những nơi hay vào những thời điểm mà người khác e dè”.
Holt lên nắm quyền thủ tướng Australia vào tháng 1/1966. Ông từng là một bộ trưởng dưới thời thủ tướng Robert Menzies, nhà lãnh đạo cầm quyền lâu nhất Australia.
Dù thời gian ngồi ghế thủ tướng khá ngắn ngủi, Holt đã đạt được hàng loạt thành quả, trong đó có việc chuyển tiền tệ của Australia sang hệ thống đồng đôla kiểu Mỹ, thay vì theo hệ thống đồng bảng Anh.
Một dấu ấn khác của ông là cuộc trưng cầu dân ý toàn quốc vào năm 1967, mở đường cho việc công nhận những người Australia bản địa cuối cùng như một thành phần chính thức của cư dân Australia.
Theo Frame, Holt cũng là một trong những nhà chính trị đầu tiên chấm dứt chính sách trọng người da trắng của Australia, theo đó hạn chế người nhập cư đến từ các nước bên ngoài châu Âu. Ông là người đầu tiên cởi mở ngoại giao với các nước châu Á láng giềng.
