Nuôi ốc bươu đen 'thuận tự nhiên' trong vườn cây ăn trái

Mô hình nuôi ốc bươu đen của ông Lê Hoàng Thanh ở xã Mỹ Khánh, huyện Phong Điền (TP Cần Thơ) có diện diện tích 1.200m2 mặt nước nuôi theo tự nhiên, không tốn tiền thức ăn hay công chăm sóc.

Những năm gần đây, ốc bươu đen trở thành món ăn đặc sản ở miền Tây, sản lượng tiêu thụ rất lớn nhưng đa phần đánh bắt ngoài tự nhiên. Để đáp ứng lượng ốc cho thị trường, ông Lê Hoàng Thanh đã nghĩ ra ý tưởng thả nuôi ốc bươu đen thương phẩm trong ao đất rất thành công, mang lại thu nhập cho gia đình rất ổn định.

Ông Thanh cho biết: Trước đây, gia đình có 5 công vườn, trên bờ trồng chanh, bưởi và sầu riên, còn dưới nước ông thả nuôi cá chép, mè, tai tượng và diêu hồng… Thức ăn nuôi cá ngày càng tăng giá nên ông suy nghĩ nhiều cách để giảm chi phí. Theo đó, ông quyết định thả ốc bươu đen nuôi chung với cá. Sau đó, bắt ốc lên làm thức ăn cho cá nhằm hạn chế được chi phí mua thức ăn. 

Năm 2010, ông nhận thấy ốc ngày càng phát triển với cấp số nhân, làm thức ăn cho cá dư thừa, cộng thêm giá ốc bươu đen trên thị trường tăng cao nên ông bắt đầu dưỡng ốc.

Sau khi tìm hiểu sức mua từ thị trường, ông thấy nuôi ốc bán thương phẩm cho lợi cao hơn so với nuôi cá. Sau đó, ông bán hết số cá nuôi, chuyển hết sang tập trung cho con ốc. Song song đó, ông còn tìm hiểu qua báo đài, sách báo để biết kỹ thuật và tập tính của con ốc sống ra sao, ăn cái gì mau lớn? Từ đó, ông bắt đầu nghiên cứu và tiến hành lấy trứng ốc đem ấp để tạo nguồn giống.

Cũng theo ông Thanh, ốc bươu đen là loài ở sạch. Chúng đẻ quanh năm, nhiều nhất vào mùa mưa (từ tháng 6 - 11 hàng năm). Trứng mới đẻ có màu trắng trong và chuyển sang trắng đục khi trứng sắp nở. Sau khi trứng nở, ốc con rơi xuống nước. Sau vài ngày, vỏ ốc con cứng dần, chúng tự bò đi kiếm các chất hữu cơ phân hủy trong nước để ăn và lớn.

Khoảng 5 - 6 tháng tuổi, ốc sẽ trưởng thành và có thể thu hoạch khoảng 25 - 30 con/kg. Để tỷ lệ ốc con nở đạt cao hơn, ông Thanh thu trứng ốc đẻ ngoài ao để vào thùng ấp, tạo độ ẩm thích hợp giống như bên ngoài thiên nhiên và thành công khi cho trứng ốc nở theo ý muốn.

Khi ốc đã nở đạt yêu cầu, ông đem thả xuống vèo, rồi nuôi dưỡng khoảng vài tuần, sau đó ốc tự bò ra ngoài ao tìm thức ăn sinh sống nên cách nuôi ốc từ con nhỏ như vậy tỷ lệ ốc sống đạt 100%. 

Đối với ốc bươu đen bắt ngoài tự nhiên mang về thả vào ao nuôi, thường tỷ lệ sống rất thấp, có thể ốc chết 100% do thay đổi môi trường đột ngột, nguyên nhân do thiếu oxy.

Ông Thanh giải thích về kỹ thuật nuôi ốc "thuận tự nhiên": Trước tiên, ốc bắt ngoài tự nhiên về thả vào ao nuôi, không nên thả một lượt xuống ao mà nên đổ ốc gần mé ao, rồi tưới nước lên ốc để chúng tự nhiên tự bò xuống ao, mương tìm chỗ sinh sống. Cách làm như vậy ốc nuôi ít bị hao hụt mà còn mau lớn. Ngoài ra, ông Thanh còn nghiên cứu nguồn thức ăn có sẵn trong tự nhiên để ốc phát triển tốt, tăng trọng nhanh. Ông tiến hành ủ lục bình, bông súng, cỏ, rơm, bèo tai tượng trong vòng 5 – 10 ngày là có thể trở thành thức ăn của ốc. 

Hiện mô hình nuôi ốc của ông Thanh thu hoạch ốc thương phẩm theo từng đợt, bình quân 1 tuần thu hoạch từ 30 – 40kg/1.200m2 mặt nước. Hiện nay, thương lái đến tận ao thu mua với giá từ 45.000 – 50.000 đồng/kg, còn vào những ngày lễ, Tết giá mua cao hơn (từ 65.000 – 70.000 đồng/kg). Còn ốc giống 4 - 5 ngày tuổi ông bán giá 400 - 500 đồng/con. Chỉ tính riêng thu nhập từ ốc bươu đen và tiền bán con giống, mỗi tháng cho ông Thanh thu nhập trên 35 triệu đồng. Bên cạnh đó, thu nhập từ vườn cây ăn trái và nuôi gà thả trong vườn, mỗi năm trừ hết chi phí ông còn lời thêm trên 100 triệu đồng.

​Ông Thanh cho biết thêm: Mô hình nuôi ốc bươu đen là mô hình khá nhàn rỗi, không cần vốn nhiều, không đầu tư thức ăn nhưng vẫn đem lại nguồn thu nhập gia đình ổn định. Ngoài ra, ông còn chia sẻ kinh nghiệm cho nhiều bà con ở ĐBSCL nuôi ốc, nông dân có thể mua ốc giống và được tư vấn kỹ thuật miễn phí.

Bên cạnh đó, ông còn lắp túi biogas, dùng bèo cung cấp cho túi biogas, khi bèo phân hủy tạo ra khí đốt, đủ để gia đình nấu ăn, sinh hoạt hàng ngày. Chất thải từ biogas được đưa vào ao để tạo nguồn dinh dưỡng nuôi cá sặc rằn, nuôi bèo, giúp bèo phát triển tốt mà không cần dùng phân hóa học. Tạo nguồn thu nhập và sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên, đặc biệt khí đốt được sử dụng từ việc ủ bèo tai tượng tạo nguồn năng lượng sạch, góp phần bảo vệ môi trường và thích ứng biến đổi khí hậu. 

Ông Phan Thành Trung, Trạm trưởng Trạm Khuyến nông huyện Phong Điền (TP Cần Thơ) cho biết: Phong Điền là “thủ phủ” vườn cây ăn trái trọng điểm của Cần Thơ. Khi người dân lên bờ trồng cây đã tận dụng mương, ao để thả cá, nuôi ốc để tăng thêm nguồn thu nhập. Đặc biệt, đối với mô hình nuôi ốc thương phẩm kết hợp sản xuất trứng giống của hộ ông Lê Hoàng Thanh tại địa phương đã đem lại hiệu quả cao và cho nguồn thu nhập khá ổn định.

Đặc biệt, trong năm 2022, ngành khuyến nông huyện đã tổ chức 2 lớp tập huấn về kỹ thuật nuôi ốc bươu đen cho nông dân và tiếp tục khuyến cáo nông dân mở rộng diện tích nuôi ốc trong thời gian tới vì đây là mô hình triển vọng. Nuôi ốc kết hợp trồng cây ăn trái tạo môi trường xanh, giảm sử dụng phân thuốc hóa học, cho ra nông sản an toàn.