Quản lý cháy bìa lá và lép vàng trong vụ lúa hè thu

Đến nay, vụ lúa hè thu tại ĐBSCL đã xuống giống được gần 1,2 triệu ha với tỷ lệ lớn nhất là đòng trổ (gần 30% tổng diện tích). Đòng trổ là giai đoạn có tầm ảnh hưởng lớn đến năng suất vì đây là thời kỳ tạo dựng hạt lúa mà lại vô cùng nhạy cảm với điều kiện môi trường và rất thu hút dịch hại. Trong số những đối tượng gây ảnh hưởng tiêu cực đến cây lúa trong thời kỳ này thì vi khuẩn luôn được nhắc đến thường xuyên, điển hình nhất trong số các bệnh do vi khuẩn gây ra là cháy bìa lá và lép vàng.

Bệnh cháy bìa lá hay còn gọi là bạc lá trên lúa do vi khuẩn Xanhthomonas oryzae gây nên. Chúng phát triển và nhân mật số bên trong mạch nhựa của cây lúa, khi đạt đủ ngưỡng sẽ biểu hiện thành vết bệnh khiến lá khô cháy, mất diện tích quang hợp. Ngoài ra, đây còn là loại vi khuẩn có khả năng bơi giỏi vì có đuôi và tăng mật số rất nhanh theo thể thức nhân đôi.

Vi khuẩn này rất thích hợp phát sinh và gây hại tại các quốc gia nhiệt đới, đo đó ở nước ta bệnh cháy bìa lá xuất hiện quanh năm, từ vụ này sang vụ khác và luôn là một đối tượng cần được quan tâm. Cháy bìa lá ở nước ta xuất hiện với phạm vi cả nước và đặc biệt ở vụ hè thu bệnh sẽ phát sinh và gây hại nặng hơn. Các cửa ngõ tự nhiên như khí khổng và các vết nứt ở chân mạ hay vết thương do lá cọ xát vào nhau, do côn trùng gây ra đều là những con đường xâm nhiễm vào mô cây của vi khuẩn

Burkholderia glumae (Pseudomonas glumae) là tác nhân gây ra bệnh lép vàng trên lúa. Bệnh thường xuất hiện ở giai đoạn lúa trổ, vào mùa mưa ẩm có sương mù dày vào ban đêm. Thông thường thì vụ lúa hè thu và vụ thu đông sẽ bị bệnh lép vàng nhiều hơn, nặng hơn. Khi bệnh tấn công mạnh và sớm sẽ làm năng suất lúa bị thiệt hại nặng nề. Lép vàng khiến hoa lúa biến màu, vỏ trấu chuyển sang xám nhạt hoặc vàng rơm, hạt lúa bị lép do không thể thụ phấn.

Ngoài ra, bệnh còn thể xuất hiện ở giai đoạn muộn hơn (khi hạt đã vào chắc), lúc này sẽ làm cho hạt gạo bị thối đen và teo tóp lại. Mầm bệnh lép vàng thường được tìm thấy trong không khí, đất và nước. Chúng sẽ tồn tại trên những bộ phận bị nhiễm bệnh của cây lúa hoặc cỏ dại và rơm rạ trong ruộng. Loại đất, pH, thời tiết và kỹ thuật canh tác của bà con là các yếu tố có sức ảnh hưởng rất lớn đến sự phân bố, lưu tồn của vi khuẩn gây bệnh lép vàng.

Cần chủ động đối phó với bệnh cháy bìa lá và lép vàng để bảo vệ năng suất. Áp dụng sớm các biện pháp tổng hợp, tránh để bệnh có điều kiện xâm nhiễm nặng là việc nên làm trước tiên. Tương tự các loại dịch hại khác, để cắt đứt sự lưu tồn của cháy bìa lá cũng như lép vàng bà con phải vệ sinh đồng ruộng và làm đất  thật kỹ lưỡng, nên chọn giống sạch bệnh để gieo sạ.

Để quản lý hiệu quả 2 bệnh hại này bà con có thể tìm hiểu và sử dụng cặp đôi “Biomycin 40.5WP và Chubeca 1.8SL” của Công ty TNHH Thương mại Tân Thành. Biomycin 40.5WP với hoạt chất Bronopol, tác động tiếp xúc và nội hấp cực mạnh giúp quản lý hiệu quả cháy bìa lá vi khuẩn. Chubeca 1.8SL – một sản phẩm có nguồn gốc sinh học với vai trò là kháng sinh thực vật giúp lá lúa dày và đứng, hạn chế mầm bệnh xâm nhập. Bà con có thể sử dụng cặp đôi với liều lượng Biomycin 40.5WP là 18g/bình 25l và Chubeca 1.8SL là 60 – 70ml/bình 25l.