Sẽ ngưng triển lãm nếu phát hiện tranh giả

“Nếu có đủ cơ sở khẳng định đó là tranh giả, Bảo tàng nhất định phải có cách xử lý phù hợp, ngưng hẳn triển lãm và xin lỗi công chúng”, ông Yên nói.

Trước đó, Bảo tàng sẽ tổ chức mời một số chuyên gia có trình độ chuyên môn cao để thẩm định chất lượng tranh.

Nhà sưu tập nói gì?

Trước những thông tin ồn ào về chuyện tranh giả, tranh thật, vợ chồng ông Vũ Xuân Chung đã đem hồ sơ của 17 bức tranh mua từ nước ngoài về. Mỗi bộ đều có hình chụp bức tranh, có đóng 2 con dấu xác nhận tranh thật của ông Hubert (trên mép ảnh chụp tranh) và con dấu của Lãnh sự Pháp tại TP.HCM.

Xác nhận của Lãnh sự Pháp trong sưu tập tranh của ông Vũ Xuân Chung (Ảnh: Văn Bảy)

Từ năm 2013, ông Vũ Xuân Chung đã cất công tìm và mua lại từ ông Jean Francois Hubert những tác phẩm hội họa của các họa sĩ thế hệ mỹ thuật Đông Dương ở Paris (Pháp) và đem về Việt Nam triển lãm.

Qua thông tin, ông Chung được biết, phần lớn tranh thật của các danh họa mỹ thuật Đông Dương đã bán ra nước ngoài, trong nước chỉ còn lại rất ít. Sau khi các danh họa qua đời thì tranh giả xuất hiện nhiều hơn bằng cách... vẽ lại. Là người sưu tầm đồ cổ, ông Chung đã chuyển hướng qua mua tranh ở nước ngoài.

“Theo sự hiểu biết của tôi, ông Jean-François Hubert là chuyên gia cao cấp về mỹ thuật châu Á, là nhà giám định tranh của hãng đấu giá Christie’s Hồng Kông và tôi hài lòng khi mua tranh có sự chứng nhận của ông”.

Ông Vũ Xuân Chung cũng khẳng định: “Tôi không quan tâm đến bất kỳ sự đánh giá thật, giả nào từ dư luận bên ngoài về bộ sưu tập của tôi. Những bức tranh trong bộ sưu tập của tôi được sự chứng nhận của ông Jean-François Hubert có thể đưa vào Christie’s Hồng Kông bán đấu giá nếu tôi muốn. Còn những bức tranh được các nhà sưu tập kia cho là thật có dám đưa vào Christie’s đấu giá không? Tôi mong rằng bộ sưu tập “Những kiệt tác từ châu Âu về” của tôi được công chúng đón nhận công bằng và sáng suốt”.

Bảo tàng chưa đủ năng lực giám định

Trao đổi thông tin với báo giới, ông Trịnh Xuân Yên - Phó Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM cho biết, bảo tàng đã căn cứ vào hồ sơ gồm những văn bản, giấy tờ của ông Jean-François Hubert, giấy chứng nhận của nhà đấu giá Christie’s Hồng Kông rất uy tín và sự cam kết là tranh nguyên gốc. Theo ông Yên, đây như là một bảo đảm.

“Còn để xác nhận hoặc giám định đây là tranh giả hay tranh thật thì quả thật là chúng tôi chưa có điều kiện và đủ năng lực để làm”, ông Yên nói.

Xác nhận của Lãnh sự Pháp trong sưu tập tranh của ông Vũ Xuân Chung (Ảnh: Văn Bảy)

Nhà nghiên cứu mỹ thuật N.K. Khôi bình luận: Chuyên gia Jean-François Hubert đã từ rất lâu làm việc cho những nhà đấu giá danh tiếng trên thế giới như Sotheby's, Christie's…, chuyên về tranh Đông Dương, làm mưa làm gió trên thị trường tranh Việt, không lẽ nào không đánh giá được sự thật/ giả trong các bức tranh bán cho ông Vũ Xuân Chung?

Cũng theo ông N.K Khôi, “điều đáng trách là Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM lại cho phép trưng bày tranh giả, gián tiếp tiếp tay với thị trường tranh giả vốn đã rối mù".

Trước thông tin dư luận có đặt vấn đề về trình độ giám định tranh của Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM, ông Trịnh Xuân Yên phân tích, để xác định một bức tranh là nguyên gốc là cả một quá trình. Bảo tàng đã rất cố gắng, song do điều kiện và năng lực hiện nay chưa thể có một hội đồng kiểm định cho chính xác được.

“Mắc míu nhất là việc giám định tranh không chỉ bằng cảm quan mà phải khoa học”, ông Yên khẳng định.

Về ý kiến này, ông N.K. Khôi bày tỏ: “Đối với những bức tranh giả một cách lộ liễu, người thưởng tranh đều có con mắt và một trình độ tương đối đủ để đánh giá bức tranh. Còn những bức tranh giả một cách tinh vi, thì việc lập một hội đồng kiểm định là việc nên làm. Tính khoa học trong việc giám định tranh hoàn toàn khác với việc nhập nhằng lập lờ đánh lận con đen. Bàn về mỹ thuật, người ta phải bàn về cái ĐẸP. Trong mỹ thuật, những gì XẤU không thể tồn tại, dù cảm quan hay khoa học”.

Còn họa sĩ Nguyễn Đức Hòa chia sẻ thêm: Năm 2006 Bộ VH-TT&DL ký quyết định thành lập Trung tâm Giám định tác phẩm Mỹ thuật nhưng không lập được. Năm 2009, Bộ VH-TT&DL tổ chức hội thảo.

Tham luận của họa sĩ Nguyễn Đức Hòa cho thấy, theo cách làm của các công ty giám định phương Tây cần có hai vế: Một là máy phân tích hóa chất, lý tính, cấu trúc hình họa... Hai là nóm họa sĩ nhiều kinh nghiệm và am hiểu các truyền thống và những thăng trầm lịch sử quốc gia cũng như các vấn nạn đời tư của các họa sĩ tiêu biểu... “Ở Việt Nam vế thứ hai có thể tìm ra một số người (trong đó có tôi) nhưng vế thứ nhất thì chịu”.

Trả lời câu hỏi của PV báo NNVN, nếu chỉ tin vào những giấy chứng nhận của ông Jean-François Hubert thì chứng tỏ Bảo tàng Mỹ thuật TP HCM không đủ năng lực để thẩm định tranh. Điều này đã được chính lãnh đạo bảo tàng thừa nhận.