Các hộ dân ở thôn 1, xã Bản Vược tiếp tục chờ đợi để được di dời sang nơi ở mới. Ảnh: H.Đ
Mòn mỏi ở biên giới sông Hồng
Cửa khẩu phụ Bản Vược (huyện Bát Xát, Lào Cai) một thời là nơi mưu sinh của hàng nghìn lao động, của những doanh nghiệp xuất nhập khẩu lớn nhất nhì tỉnh Lào Cai. Sau từng đấy thời gian, khu vực cửa khẩu phụ này vẫn nhếch nhác với những căn nhà lụp xụp, không một bóng người qua lại. Các con thuyền sắt hoen rỉ nằm xếp hàng dài trong bến bãi.
Tại khu vực cửa khẩu phụ này, 54 hộ dân sinh sống sát biên giới sông Hồng ở trong những căn nhà tồi tàn, cũ nát, xuống cấp nghiêm trọng nhưng họ không thể cải tạo, xây mới do đất nằm trong quy hoạch từ nhiều năm nay.
Bà Trịnh Thị Bình ở thôn 1, xã Bản Vược (huyện Bát Xát, Lào Cai) cho biết, cửa nhà tôi trước đây là đường mòn, sau đó doanh nghiệp vào mở rộng đường làm bến bãi, tôn mặt đường cao hơn nền nhà. Cũng từ đó đến nay, cứ mưa xuống, nước đổ dồn về là nhà ngập ủm.
Cửa khẩu phụ Bản Vược nhếch nhác với những căn nhà tồi tàn. Ảnh: H.Đ
"Chúng tôi ở đây nhưng không thể xây, sửa chữa nhà được, nhà giột cũng chịu. Có sổ đỏ nhưng cứ xin phép chính quyền là nói vào quy hoạch không cho cải tạo hay làm gì cả, giữ nguyên hiện trạng như vậy mười mấy năm nay rồi”, bà Trịnh Thị Bình nói.
Cách đó chỉ vài bước chân là một số hộ gia đình khác cũng bức xúc vì không thể sửa chữa nhà cửa do vướng quy hoạch cửa khẩu phụ Bản Vược.
Ông Trần Quyết Sáng cũng nằm trong số 54 hộ trong vùng quy hoạch cửa khẩu phụ Bản Vược bức xúc không kém, quy hoạch nhưng không biết đến bao giờ thì thực hiện. Cách đây mấy năm, khi giải phóng trường cấp 1-2, họ san gạt tưởng để cho dân chúng tôi ra ở nhưng hoá ra không phải. Ở đây muốn xây dựng cũng không cho nên được hưởng ít xi măng xây bồn vệ sinh nhưng cũng có được đâu.
Chúng tôi ở đây cứ như là mất quyền công dân không được hưởng chế độ gì cả. Nhà chúng tôi mối mọt, rách nát hết cả nhưng cũng đành chịu, không xây sửa được gì.
Căn nhà xập xệ nhưng không thể sửa, xây mới do vướng quy hoạch cửa khẩu phụ Bản Vược. Ảnh: H.Đ
Chờ được di dời đến nơi ở mới đến bao giờ?
Được biết trong số 54 hộ dân tại đây có 8 hộ dân nằm trong chương trình di dân ra biên giới, khi đó ở khu vực này còn hoang vu, khó khăn. Thế nhưng, trái lại với những "quả ngọt" mà những hộ dân này đáng lẽ ra phải được hưởng thì họ lại tiếp tục một cuộc sống bấp bênh, khi không thể ổn định chỗ ở.
Hộ gia đình ông Hoàng Ngọc Quang cho biết, “Các thế hệ ở cùng một nhà phát sinh nhiều bất cập nhưng không biết làm thế nào. Chúng nó lấy vợ, lấy chồng sinh con đẻ cái nhưng cứ ở dồn lẫn với ông bà vì có đất nhưng không thể cho sang tên cho con, nhà sập cũng không thể xây lại. Các cháu đến tuổi vị thành niên đều ở chung hết, hết sức bất tiện. Chúng tôi làm đơn kiến nghị nhưng câu trả lời là vẫn vướng quy hoạch”.
Ông Vũ Văn Thanh - Trưởng thôn 1, xã Bản Vược, có thâm niên 13 năm làm trưởng thôn ở đây nên cũng nắm khá rõ thông tin. Quy hoạch khu kinh tế cửa khẩu phụ Bản Vược đã được công bố từ lâu những năm 2008-2009 nhưng đến nay chưa thấy người dân được lợi gì. Các hộ sống ở đó rất vất vả, mặc dù huyện có châm chước cho những hộ làm đơn xin sửa chữa nhưng do quy hoạch nên người dân cũng không muốn làm vì sửa chỗ nọ lại hỏng chỗ kia.
"Trong những lần họp hội đồng nhân dân huyện, tỉnh chúng tôi đều có ý kiến nhưng chưa thấy có kế hoạch sắp xếp dân cư như thế nào", ông Thanh nói.
Còn theo ông Ngô Hoàng Sơn - Chủ tịch UBND xã Bản Vược vấn đề nêu trên xã cũng chỉ ghi nhận, tổng hợp ý kiến người dân để đề nghị UBND huyện sắp xếp tái định cư cho những hộ dân trong khu quy hoạch cửa khẩu phụ Bản Vược. Chính quyền xã cũng như những hộ dân ở đây đều mong muốn nếu không bố trí tái định cư thì sớm có hướng dẫn chỉ đạo để họ chỉnh trang nhà ở vì hiện nay các căn nhà đều tình trạng xuống cấp nghiêm trọng.
Được biết, ngày 18/5/2020, UBND tỉnh Lào Cai có quyết định 1379/QĐ-UBND phê duyệt mở rộng và điều chỉnh quy hoạch chi tiết khu cửa khẩu phụ Bản Vược với diện tích 343ha vị trí xã Bản Vược và xã Bản Qua (huyện Bát Xát). Theo đó, trung tâm phát triển của khu vực này là nơi xây dựng cầu đường bộ qua sông Hồng, đảm nhiệm vai trò chức năng xuất nhập khẩu, trao đổi hàng hoá song phương, lưu kho, trạm trung chuyển hàng hoá…
Sau đó, ngày 16/7/2020, Ban quản lý khu kinh tế tỉnh Lào Cai có văn bản gửi UBND huyện Bát Xát, UBND xã Vược cùng Viện Kiến trúc quy hoạch tỉnh Lào Cai rà soát thống kê các hộ dân để lập phương án đền bù tái định cư khu vực cửa khẩu phụ Bản Vược. Thế nhưng từ đó đến nay, quy hoạch cửa khẩu phụ bản Vược tiếp tục treo thêm hơn 1 năm nữa. Còn người dân lại phấp phỏng, chờ đợi để được sắp xếp, di dời sang nơi ở mới sau chục năm kể từ khi công bố quy hoạch.
