Bác sĩ thăm khám cho bệnh nhân trước khi xuất viện. Ảnh: Bệnh viện cung cấp.
Ông L.Q.C (64 tuổi, ngụ tại quận 12), bị đau nhẹ vùng thắt lưng, tình trạng đau không khỏi mà còn tăng nặng. Ông đến khám tại Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn và thực hiện siêu âm, chụp CT-scan động mạch chủ ngực bụng.
Các bác sĩ Khoa Ngoại Tim mạch chẩn đoán đây là trường hợp phình động mạch chủ bụng trên thận có kích thước 7cm, có bóc tách động mạch chủ, dọa vỡ. Ngoài ra, ông C. còn có nhiều bệnh lý đi kèm như đái tháo đường, tăng huyết áp, hội chứng Cushing, rối loạn mỡ máu… Các bác sĩ nhận định đây là một trường hợp bệnh rất nặng với nguy cơ tử vong cao.
Sau khi hội chẩn toàn viện tại Khoa Cấp cứu, các bác sĩ thống nhất phương án tối ưu là mổ cấp cứu cho ông C. Ca phẫu thuật nhanh chóng được thực hiện khi gia đình ông C. đồng ý. Các bác sĩ khoa Ngoại Tim mạch đã tiến hành phẫu thuật theo đường ngực bụng, làm cầu nối từ động mạch chủ ngực xuống vào động mạch thận trái, thay động mạch chủ bụng bằng ống ghép nhân tạo và chuyển các mạch máu nuôi tạng về ống ghép.
Theo ThS.BS Lương Công Hiếu, Khoa Ngoại Tim Mạch - Lồng ngực, Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn, đối với những trường hợp như ông C, việc chẩn đoán phải được tiến hành thật nhanh, để xác định đúng là phình động mạch chủ dọa vỡ. Nếu không được chẩn đoán đúng và giải quyết kịp thời, ông C. sẽ tử vong do mất máu.
"Phần thương tổn ở động mạch chủ trên thận là một vị trí mổ khó, liên quan đến 2 động mạch thận và các mạch máu nuôi tạng nên người bệnh có nguy cơ thiếu máu nuôi các tạng trong ổ bụng, dẫn đến suy thận, suy gan, hoại tử ruột … sau phẫu thuật. Do đó, khi thực hiện phẫu thuật, chúng tôi luôn đảm bảo giảm thiểu thời gian thiếu máu nuôi các tạng ngắn nhất, giúp các tạng không bị tổn thương”, bác sĩ Hiếu cho biết.
Sau mổ ba ngày, tình trạng huyết động của bệnh nhân ổn định, chức năng gan, thận hoạt động bình thường. Ông C. đã vượt qua giai đoạn đầu tiên trong quá trình điều trị là giải quyết thương tổn ở động mạch chủ để giữ lại mạng sống.
Ở giai đoạn tiếp theo, các bác sĩ sẽ giúp bệnh nhân ổn định các bệnh lý đi kèm bằng thuốc và đưa ra chế độ dinh dưỡng phù hợp để giúp quá trình hồi phục tốt hơn, nâng cao thể trạng người bệnh. Sau gần một tháng điều trị tích cực, sức khỏe ông C. đã ổn định để xuất viện và theo dõi, chăm sóc tại nhà.
Theo bác sĩ Hiếu, khi túi phình động mạch chủ căng vỡ, người bệnh thường có các biểu hiện đau ngực, đau bụng, đau lưng dữ dội, khó thở nhiều, da xanh nhợt, tụt huyết áp, sốc… Cơ hội cứu sống bệnh nhân khi phình động mạch chủ vỡ là rất mong manh.
Bác sĩ Hiếu khuyến cáo, người có các bệnh lý liên quan trực tiếp như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu hoặc các bệnh lý di truyền như Marfan, Elhers Danlos… nên tiến hành thăm khám, điều trị kiểm soát tốt các bệnh lí nền đi kèm. Ngoài ra, việc tiến hành các xét nghiệm hình ảnh định kỳ (siêu âm và CTA) theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa sẽ giúp cho người bệnh có kế hoạch điều trị tốt hơn. Can thiệp ngoại khoa chủ động đúng thời điểm sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ cho bệnh nhân rất nhiều so với khi can thiệp cấp cứu.
Động mạch chủ là động mạch dẫn máu lớn nhất trong cơ thể, xuất phát từ tim, đi trong lồng ngực, xuống bụng, và chia thành 2 nhánh động mạch chậu đi xuống 2 chi dưới. Trên đường đi của động mạch chủ có các nhánh nhỏ hơn dẫn máu đi nuôi các cơ quan trong toàn bộ cơ thể. Bình thường động mạch chủ có đường kính khoảng 2cm. Trong trường hợp thành mạch của động mạch chủ “yếu” do bệnh lý (xơ vữa mạch máu, nhiễm trùng, bóc tách động mạch chủ…) hoặc di truyền (hội chứng Marfan, Elhers Danlos…), động mạch chủ giãn phình dần dần dưới áp lực của dòng máu chảy qua động mạch chủ. Biến chứng nguy hiểm của phình động mạch chủ là vỡ phình. Túi phình động mạch chủ vỡ gây chảy máu nghiêm trọng, dẫn đến sốc, thậm chí là tử vong.
Các phương pháp điều trị phình động mạch chủ gồm điều trị nội khoa: áp dụng đối với các trường hợp động mạch phình nhẹ và không có triệu chứng. Bác sĩ sẽ thực hiện thăm khám, xét nghiệm hình ảnh định kì theo dõi tiến triển khối phình, đồng thời điều trị kiểm soát các bệnh lý đi kèm như cao huyết áp, rối loạn mỡ máu, đái tháo đường…
Điều trị ngoại khoa: áp dụng đối với các trường hợp khối phình lớn hơn 4.5cm, tiến triển nhanh, hoặc có biến chứng. Phẫu thuật mở (mổ mở): bác sĩ dùng 1 đoạn động mạch nhân tạo để thay thế cho đoạn động mạch chủ bị phình, nối lại các mạch máu nuôi tạng vào ống ghép
Can thiệp Stent graft: là phương pháp điều trị ít xâm lấn, giúp bệnh nhân hồi phục nhanh hơn. Bác sĩ đặt giá đỡ vào trong lòng động mạch chủ, giúp dòng máu không đi vào khối phình. Can thiệp stent graft được chỉ định trong các trường hợp túi phình có giải phẫu phù hợp.
