Thành phố Hạ Long bị 'tuýt còi' gần 200 tỷ đồng tiền xử lý rác

Trong các ngày từ 28/3/2024 đến 24/5/2024, Kiểm toán nhà nước đã tiến hành kiểm toán chuyên đề về quản lý, sử dụng kinh phí bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu giai đoạn 2021-2023 tại tỉnh Quảng Ninh.

Dự chi không đúng quy định gần 200 tỷ đồng tiền xử lý rác

Báo cáo dài 37 trang đã nêu ra rất nhiều những tồn tại trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu, trong đó đáng lưu ý Kiểm toán đã chỉ rõ tại Quyết định số 1311/QĐ-UBND ngày 24/5/2023 của UBND TP Hạ Long đã chuyển nguồn năm 2022 sang 2023 số tiền 198.823 triệu đồng để dự nguồn chi trả nợ thường xuyên cho dịch vụ sự nghiệp công xử lý rác thải sinh hoạt từ năm 2016 đến 2022.

Số kinh phí trên có nguồn gốc là dự toán nguồn kinh phí bảo vệ môi trường hàng năm của địa phương bố trí từ năm 2016 đến năm 2022 nhưng chưa chi được. Nguyên nhân do Trung tâm xử lý chất thải rắn thuộc Dự án Trung tâm xử lý chất thải rắn, trồng cây ăn quả, rau sạch chất lượng cao và công viên cây xanh do Công ty Cổ phần Tập đoàn INDEVCO (Dự án CTR) làm chủ đầu tư từ năm 2016 đến nay chưa đi vào hoạt động. Điều này dẫn đến hơn 1,1 triệu tấn rác thải sinh hoạt từ các địa phương chuyển về vẫn còn tồn đọng, chưa được xử lý bằng phương thức đốt mà chỉ được chôn lấp.

Thông tin trong báo cáo của kiểm toán, số dư dự toán 198.823 triệu đồng từ năm 2016 đến năm 2022 đã được UBND TP Hạ Long trình thường trực HĐND thành phố xác định là khoản tiết kiệm chi và bố trí để dự nguồn chi trả nợ chi thường xuyên cho dịch vụ sự nghiệp công xử lý rác thải sinh hoạt từ năm 2016 sau khi có phương án xử lý chính thức của các cơ quan chức năng đối với khối lượng rác thải sinh hoạt chưa được xử lý từ năm 2016 đến năm 2022.

Kiểm toán đã chỉ rõ, việc chuyển nguồn số kinh phí trên qua nhiều năm của địa phương là chưa đúng quy định của Luật đầu tư công, Luật ngân sách nhà nước.

Nguyên nhân chưa đủ điều kiện do đây mới là dự nguồn của địa phương và chưa có khối lượng nghiệm thu hoàn thành đến thời điểm khóa sổ và đơn vị cũng chưa cung cấp được cho Tổ kiểm toán bảng đối chiếu công nợ chi thường xuyên cho dịch vụ sự nghiệp công xử lý rác thải sinh hoạt từ năm 2016 đến năm 2022 với các đơn vị xử lý rác có liên quan.

Đối với nội dung này, ngay sau khi kết thúc kiểm toán tại đơn vị, Đoàn kiểm toán cho biết đã có kiến nghị UBND TP Hạ Long hủy dự nguồn, không tiếp tục chuyển nguồn đối với nội dung dự nguồn chi trả nợ thường xuyên cho dịch vụ sự nghiệp công xử lý rác thải sinh hoạt từ năm 2016 đến năm 2022, số tiền là 198.823 triệu đồng.

Giải trình với kiểm toán về số tiền 198.823 triệu đồng nói trên, TP Hạ Long và Sở Tài nguyên - Môi trường cho rằng chủ đầu tư Dự án Trung tâm xử lý chất thải rắn (CTR) Tập đoàn INDEVCO được UBND tỉnh phê duyệt chủ trương đầu tư nhưng đã chậm tiến độ khoảng 50 tháng so với yêu cầu. Nhà máy chậm đi vào hoạt động nên khối lượng rác thải không được đốt mà phải xử lý bằng cách chôn lấp.

TP Hạ Long nhận định, lý do chậm tiến độ bởi nhà đầu tư còn thiếu kinh nghiệm trong lĩnh vực đầu tư vận hành dự án xử lý chất thải rắn sinh hoạt; còn chậm triển khai sửa chữa các hệ thống công trình bảo vệ môi trường (hệ thống xử lý nước thai, khí thải) để đảm bảo tiêu chuẩn xả thải đáp ứng quy chuẩn kỹ thuật về môi trường, chưa xây dựng đơn giá xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại Dự án trình cấp có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt....

Sở Tài nguyên - Môi trường báo cáo đã có 35 văn bản tham mưu, đồng thời đã tổ chức các cuộc làm việc, kiểm tra, đôn đốc Tập đoàn INDEVCO và UBND TP Hạ Long về việc thực hiện Dự án trung tâm xử lý chất thải rắn tại xã Vũ Oai và xã Hòa Bình, thành phố Hạ Long và xử lý lượng rác chôn lấp tạm thời, tuy nhiên đến nay Tập đoàn INDEVCO chưa triển khai giải pháp để xử lý dứt điểm việc khối lượng rác thải còn tồn 1.187.573,52 tấn theo đúng quy định của Điều 6 Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14 ngày 17/11/2020.

TP Hạ Long sửa sai ngay sau kiểm toán

Liên quan đến kiến nghị của Kiểm toán nhà nước về quản lý, sử dụng kinh phí bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu giai đoạn 2021-2023 tại tỉnh Quảng Ninh, ngày 18/10/2024, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh Cao Tường Huy đã ban hành kế hoạch số 237, giao cho các địa phương, sở ngành thực hiện các kết luận và kiến nghị của kiểm toán.

Cụ thể, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh giao UBND TP Hạ Long thanh tra, kiểm tra việc chậm tiến độ của Dự án Trung tâm xử lý chất thải rắn do Công ty TNHH Một thành viên môi trường xanh INDEVCO làm chủ đầu tư và có biện pháp xử lý dứt điểm khối lượng rác tồn từ 1/11/2016 đến hết 31/12/2023 của TP Hạ Long chưa được xử lý theo quy định của Luật Bảo vệ Môi trường với khối lượng khoảng 1.187.573,52 tấn.

Đồng thời, lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh giao Sở Tài chính chấn chỉnh rút kinh nghiệm trong việc phân bổ dự toán chi sự nghiệp Bảo vệ môi trường ngân sách cấp tỉnh chưa đảm bảo chi tiết, không thực hiện phân bổ ngay từ đầu năm đối với các năm 2021, 2022; điều chỉnh dự toán sau ngày 15/11 không đảm bảo thời gian quy định tại Điều 53 Luật Ngân sách nhà nước số 83/2015/QH13 ngày 25/6/2015; Chưa quy định thời hạn gửi báo cáo quyết toán theo niên độ của chủ đầu tư, sở, phòng, ban thuộc UBND cấp tỉnh, cấp huyện theo quy định tại điểm a khoản 2 Điều 29 Nghị định số 99/2021/NĐ-CP ngày 11/11/2021 của Chính phủ; thực hiện quy định thời hạn gửi báo cáo quyết toán vốn đầu tư theo niên độ theo quy định.

UBND tỉnh Quảng Ninh cho biết, theo báo cáo của UBND TP Hạ Long tại hội nghị thông qua kết quả kiểm toán ngày 4/7/2024 thì UBND TP Hạ Long đã ban hành quyết định số 6143/QĐ-UBND ngày 29/5/2024 về việc hủy dự nguồn, không tiếp tục chuyển nguồn đối với nội dung dự nguồn chi trả nợ, chi thường xuyên cho dịch vụ sự nghiệp công xử lý rác thải sinh hoạt từ năm 2016 đến 2022, số tiền 198.823 triệu đồng.

Như vậy, tỉnh Quảng Ninh cho rằng UBND TP Hạ Long đã nghiêm túc thực hiện các kiến nghị kiểm toán ngay sau khi đoàn kiểm toán kết thúc tại đơn vị.