Thành tựu nghiên cứu và phát triển hoa, cây cảnh

Trải qua gần 10 năm nghiên cứu và phát triển, với tổng số 55 cán bộ nghiên cứu và thực hành, trong đó hơn 60% cán bộ có trình độ ThS, TS và PGS.TS, Trung tâm đã chủ động vươn lên gặt hái được rất nhiều thành tựu nghiên cứu khoa học ấn tượng.
 

Thành quả nổi bật

Trung tâm đã thu thập và lưu giữ được gần 450 nguồn gen quí hiếm trên các mẫu giống hoa, cúc, đào, hồng, đồng tiền, sen, loa kèn, lily, lay ơn, đỗ quyên, tùng la hán, phong lan, địa lan, lan hồ điệp, hoa mai... để phục vụ cho công tác nghiên cứu lai tạo giống mới.

Phòng nhân giống hoa nuôi cấy mô tại Trung tâm Nghiên cứu và phát triển hoa, cây cảnh (Ảnh: Trần Hồ)

Tuyển chọn được hơn 50 giống hoa, đáp ứng cho nhu cầu SX ở các địa phương trong nước, điển hình như các giống, lay ơn đỏ 09, lay ơn Chinnon. Hoa hồng VR2, VR4, VR6. Cúc CN07-6, Fam vàng. Đồng tiền ĐTH125, ĐTH199, G12, G19. Lily Sorbonne, Belladonna, Manissa, Robina, Lake carey, Yelloween, Cocador. Loa kèn tứ quý. Tulip Strong Gold, Lelabenla, Adrem. Lan hồ điệp VR2, VR4, Tiểu kiều tím, Ban mai hồng. Thược dược lùn TDL03, TDL05. Hồng môn HMC01, HMC04. Hoa đào GL2-1, GL2-2, GL2-3. Cẩm chướng CC01, CC02. Phong lan Đai châu GL2-4. Địa lan Thanh ngọc, Hoàng vũ, Trần mộng, Mặc biên. Lan phi điệp PĐ02. Mai vàng Yên Tử. Tùng la hán lá tròn Cô Tô. Đỗ quyên hồng Yên Tử...

Đặc biệt đã lai tạo thành công nhiều giống hoa mới, như lay ơn LO 05, LO11. Lan hồ điệp có mùi thơm. Lan Đai châu DDC01 và các giống hoa đồng tiền ĐT 05, ĐT 07.

Nghiên cứu xây dựng và hoàn thiện (NCXDHT) được 15 quy trình kỹ thuật nhân giống hoa, bằng phương pháp nuôi cấy mô cải tiến ở quy mô công nghiệp, đạt tỷ lệ sống trên 95% trên các loại hoa, cúc, hoa lay ơn, hoa đồng tiền, hoa lan hồ điệp, hoa địa lan, hoa lan vũ nữ, hoa lan rừng, hoa cẩm chướng... chất lượng cây tốt, đồng đều, giá thành hạ.

NCXDHT 12 quy trình kỹ thuật nhân giống hoa hồng, hoa đào, hoa mai, hoa tulip một số loại cây cảnh... bằng phương pháp giâm, ghép, đạt tỷ lệ sống trên 85%, chất lượng cây tốt, phát triển đồng đều, giá thành hạ.

NCXDHT 32 quy trình kỹ thuật trồng, chăm sóc các loại hoa cúc, hồng, đào, mai, lay ơn, cẩm chướng, đồng tiền, phong lan, địa lan, lan hồ điệp và một số loại cây cảnh.... bằng công nghệ mới, giúp tăng năng suất, chất lượng hoa lên 10 - 20%, giá thành sản phẩm hạ.

NCXDHT 12 quy trình điều tiết nở hoa theo ý muốn, bằng các biện pháp cơ lý, hóa học và dinh dưỡng cho các giống, lan hồ điệp, cúc, đồng tiền, địa lan, lan vũ nữ và hoa mai, hoa đào... giúp tăng hiệu quả SX hoa lên 20-30% so với cách làm thông thường. Theo đó hiện đã có 60% diện tích mới trồng hoa đang áp dụng quy trình này.

Đặc biệt Trung tâm đã xây dựng đồng bộ được quy trình SX lan hồ điệp ở quy mô công nghiệp, khép kín từ khâu chọn lọc, nhân giống, chăm sóc, điều khiển hoa nở và thu hái, đóng gói, trang trí, cung ứng và vận chuyển sản phẩm.

Các biện pháp kỹ thuật này đều được thực hiện bởi các trang thiết bị hiện đại, trong nhà lưới và phòng vô trùng ở qui mô công nghiệp, phù hợp với điều kiện Việt Nam. Giúp rút ngắn thời gian 6 tháng so với quy trình cũ 18 tháng. Chất lượng hoa bền, đẹp đồng đều (tương đương hoa nhập nội từ Trung Quốc). Giá thành SX chỉ bằng 2/3 so với sản phẩm nhập nội cùng loại. Quy trình đã được tặng cúp Vàng tại hội chợ Techechmart Việt Nam - Asean + 3 tháng 9/2011, và giải thưởng Bông lúa vàng năm 2013.

Tất cả các giống và quy trình kỹ thuật nói trên đều được Trung tâm chuyển giao ra SX đại trà. Theo đó hiện có 30% số lượng giống và 70% TBKT trồng hoa trên miền Bắc có xuất xứ từ Viện Nghiên cứu Rau quả.

Điểm nhấn trong thời gian qua là Trung tâm đã phối hợp với Công ty TNHH Vinacert, Công ty TNHH An Phát triển khai xây dựng hệ thống phần mềm (IoT) quản lý SX và tiêu thụ sản phẩm hoa cây cảnh. Hệ thống phần mềm nêu trên hoàn thiện, sẽ mở ra triển vọng rất lớn cho ứng dụng công nghệ 4.0 vào lĩnh vực hoa, cây cảnh ở nước ta.
 

Đẩy mạnh chuyển giao TBKT

Không chỉ chuyên sâu trong nghiên cứu, Trung tâm còn coi trọng công tác chuyển giao TBKT, giúp các địa phương trong nước phát triển SX hoa, cây cảnh, thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng, trực tiếp đứng lớp tập huấn kỹ thuật, và xây dựng mô hình trình diễn kỹ thuật SX.

Mô hình SX hoa lan hồ điệp tại Viện Nghiên cứu Rau quả (Ảnh: Trần Hồ)

Theo thống kê sơ bộ, đến nay đã có trên 35 tỉnh, thành phố, nhiều công ty, doanh nghiệp, HTX, hộ nông dân, được Trung tâm giúp đỡ và chuyển giao TBKT về giống và quy trình kỹ thuật hoa, cây cảnh, trong đó có rất nhiều tổ chức, cá nhân đã thành công trong nhân giống và SX hoa, cây cảnh theo qui trình công nghiệp, công nghệ cao.

Điển hình như mô hình nhân giống hoa in vitro ở HTX Hoa cây cảnh Xuân Quan (Hưng Yên), đạt 500.000 cây giống (lan hồ điệp, lan đai châu, địa lan, đồng tiền, cúc, cẩm chướng)/năm. Mô hình SX hoa lan hồ điệp quy mô công nghiệp 7.000m2 tại Trung tâm. Mô hình SX lan hồ điệp quy mô công nghiệp 15.000m2 tại HTX Đan hoài (Đan Phượng - Hà Nội)...

Ngoài ra còn có rất nhiều mô hình trồng hoa cúc, hoa đào, địa lan, layơn, lyli, đồng tiền, loa kèn tứ quí... đã trình diễn thành công, góp phần hình thành mới các vùng chuyên canh hoa, cây cảnh, như các xã Phụng Công, Xuân Quan (Hưng Yên), Dĩnh Trì (Bắc Giang), huyện Đan Phượng (Hà Nội)...

Nhờ có các kết quả nghiên cứu và chuyển giao TBKT nói trên, ngành SX hoa, cây cảnh của nước ta đã không ngừng phát triển, bộ giống hoa và công nghệ trồng hoa đã tiếp cận được công nghệ trồng hoa của thế giới. Từ chỗ miền Bắc không trồng được hoa lily, lan hồ điệp, đến nay mỗi năm đã trồng được hàng trăm héc ta hoa lily, đáp ứng cho nhu cầu thị trưởng trong nước hàng triệu cành lily mỗi năm, chất lượng không thua kém hoa nhập khẩu và hoàn toàn có thể xuất khẩu. Nhiều tỉnh, thành phố xây dựng thành công mô hình SX hoa lan hồ điệp ứng dụng công nghệ cao, tổng diện tích ước đạt 50.000m2. Đây là tiền đề để chúng ta tiến tới SX hoa lan hồ điệp xuất khẩu ra thị trường quốc tế.