Suối Nậm Cang vốn đã ít nước, không đủ cho người dân nuôi cá nay sẽ xây đập phụ cho thủy điện Nậm Cang 1A. Ảnh: Hải Đăng.
Chưa có phương án đền bù cho dân
Cho đến nay, người dân thôn Nậm Cang, xã Liên Minh (Sa Pa, Lào Cai) tiếp tục nêu ý kiến lo ngại việc Công ty Cổ phần đầu tư xây dựng hạ tầng cơ sở (địa chỉ thôn Nậm Cang 1, xã Liên Minh do ông Phạm Ngọc Thành làm đại diện) xây đập phụ trên suối Nậm Cang, ảnh hưởng sinh kế của họ.
UBND xã Liên Minh cho biết, xã đã có báo cáo tác động môi trường nguồn nước, phát triển kinh tế khi thủy điện Nậm Cang 1A thi công. Trong đó, người dân ý kiến khi thủy điện Nậm Cang 1A thi công đập phụ ảnh hưởng đến nguồn nước chăn nuôi thủy sản, nguồn nước tưới tiêu ruộng của nhân dân.
Theo ông Phan Phú Seng, Chủ tịch UBND xã Liên Minh, Công ty Cổ phần đầu tư xây dựng hạ tầng cơ sở vào xã Nậm Cang nay là xã Liên Minh khảo sát đầu tư xây dựng thủy điện từ năm 2016 đến nay mới thực hiện xong mặt bằng khu điều hành. Tuy nhiên, công trình thuộc dạng nhà tạm, lán trại, không có nhân viên làm việc, cũng như không có máy móc thiết bị mà chỉ có người trông coi…
Liên quan dự án thủy điện Nậm Cang 1A, sau nhiều lần điều chỉnh quy mô cũng như thay đổi hướng tuyến, hướng đầu đập, dự án xác định 2 đầu đập: Đập chính nằm ở khu Nậm Pá, suối có lưu lượng nước lớn nên không ảnh hưởng nhiều đến người dân, còn đập phụ nằm bên trên khu dân cư thôn Nậm Cang, người dân rất lo ngại.
Hiện nay, dưới đập phụ có 24 trại cá lớn nhỏ của 29 hộ dân, 3 kênh mương tưới tiêu khoảng trên 30ha lúa của thôn Nậm Cang, 48 máy điện nước nhỏ của dân… Khi thi công đập phụ thì suối Nậm Cang sẽ cạn kiệt, ảnh hưởng môi trường, nguồn nước thủy sản, nguồn nước tưới tiêu của các hộ dân vì bên dưới dập phụ không có khe suối nhỏ để đảm bảo dòng chảy.
UBND xã Liên Minh nhận định nếu thi công sẽ ảnh hưởng đến sinh kế của người dân, tình hình an ninh trật tự, việc bồi thường các trại cá lớn nhỏ, các kênh mương thủy lợi, nước sinh hoạt, cạn kiệt dòng chảy, ô nhiễm môi trường khu du lịch cộng đồng Nậm Cang...
“Phần đập chính, bên thủy điện đã chủ động đến nhà dân thảo luận trả tiền cho dân mặc dù chưa thực hiện các nội dung giải phóng mặt bằng theo quy định. Phía đập phụ, bên thủy điện đổ bê tông được 400m trên nền đường của dân cư thôn Nậm Cang. Các nội dung khác chủ đầu tư chưa thực hiện, cũng như chưa có phương án đền bù cho người dân trong phạm vi của đập phụ…”, ông Phàn Phú Seng, Chủ tịch UBND xã Liên Minh cho biết.
Ao nuôi cá nước lạnh của người dân ở thôn Nậm Cang, xã Liên Minh (Sa Pa, Lào Cai). Ảnh: Hải Đăng
Bị tuýt còi vì khởi công, xây dựng "chui”
Điều đáng nói, dự án thủy điện cần đáp ứng những yêu cầu nghiêm ngặt, tuân thủ những quy định của pháp luật tuy nhiên quá trình triển khai Công ty Cổ phần đầu tư xây dựng hạ tầng cơ sở… bất chấp tất cả, chưa hoàn thiện các thủ tục đã khởi công.
Tháng 5/2021, Sở Công thương tỉnh Lào Cai đã có văn bản đôn đốc nhà đầu tư thực hiện đúng trình tự về xây dựng tại dự án thủy điện Nậm Cang 1A. Theo đó, qua theo dõi thực tế triển khai đầu tư thủy điện trên địa bàn thì Công ty Cổ phần đầu tư xây dựng hạ tầng cơ sở đang tổ chức triển khai thi công xây dựng các hạng mục của dự án như: Đào hố móng nhà máy, đào hầm dẫn nước…
Tuy nhiên, thời điểm này, Sở Công thương tỉnh Lào Cai chưa nhận được thông báo khởi công của nhà máy.
Để đảm bảo dự án thủy điện Nậm Cang 1A được triển khai đầu tư theo đúng trình tự về đầu tư xây dựng, Sở Công thương tỉnh Lào Cai yêu cầu Công ty Cổ phần đầu tư xây dựng hạ tầng cơ sở chỉ được khởi công xây dựng khi đảm bảo các điều kiện theo quy định tại Khoản 1, Điều 107, Luật Xây dựng ngày 18/6/2014 và Khoản 39, Điều 1, Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Xây dựng ngày 28/6/2020 gồm: Có mặt bằng xây dựng để bàn giao toàn bộ hoặc từng phần theo tiến độ xây dựng; Có giấy phép xây dựng đối với công trình phải có giấy phép xây dựng theo quy định tại Điều 89 của Luật Xây dựng ngày 18/6/2014; Có thiết kế bản vẽ thi công của hạng mục công trình khởi công đã được phê duyệt; Chủ đầu tư đã ký kết hợp đồng với nhà thầu thực hiện các hoạt động xây dựng liên quan công trình theo quy định của pháp luật; Có biện pháp đảm bảo an toàn, bảo vệ môi trường trong quá trình thi công xây dựng;
Chủ đầu tư phải gửi thông báo về ngày khởi công xây dựng đến cơ quan quản lý nhà nước tại địa phương trước 3 ngày làm việc…
Sau đó, UBND tỉnh Lào Cai đã có văn bản số 5466/UBND-KT ngày 12/11/2021 chỉ đạo, yêu cầu dừng thi công dự án thủy điện Nậm Cang 1A, xử lý tồn tại đối với dự án này…
Ngoài ra, Công ty Cổ phần đầu tư xây dựng hạ tầng cơ sở đến nay chưa hoàn thành các thủ tục liên quan chuyển mục đích sử dụng đất, thuê đất theo quy định.
Ông Phàn Phú Seng, Chủ tịch UBND xã Liên Minh cho biết, Công ty Cổ phần đầu tư xây dựng hạ tầng cơ sở sau khi bị dừng thi công cho đến nay chưa triển khai gì thêm, dự án giậm chân tại chỗ. Khi công ty này hoàn thiện đầy đủ hồ sơ pháp lý theo quy định mới được triển khai thi công và phải có thông báo cho chính quyền địa phương biết để theo dõi và nắm bắt.
Tuy nhiên, theo quyết định chấp thuận điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án thủy điện Nậm Cang 1A thì thời hạn hoàn thành dự án và phát điện là vào quý IV/2023. Công ty Cổ phần đầu tư xây dựng hạ tầng cơ sở chắc chắn không thể thực hiện. Và một lần nữa, người dân nuôi cá nước lạnh lại tiếp tục “ăn không ngon, ngủ không yên”…
Được biết, Công ty Cổ phần đầu tư xây dựng hạ tầng cơ sở đã xin điều chỉnh 2 bậc Nậm Cang 1A (9MW) và Nậm Cang 2 (3,6MW) thành 1 bậc Nậm Cang 1A (10 MW) như hiện nay và tuyến năng lượng được thiết kế từ kênh dẫn nước sang đường hầm dẫn nước.
