Trò chuyện với giáo sư... mèo

Trước vấn nạn chuột tàn phá mùa màng khủng khiếp mà đàn mèo ngày càng có nguy cơ cạn kiệt bởi nạn đánh bả chuột, là người yêu quý động vật như con, PGS.TS Nguyễn Văn Thanh, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu chó nghiệp vụ, Khoa Thú y Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội đã lao vào nghiên cứu, phát triển đàn mèo…

Phát triển mèo bằng hương ước

Chúng tôi vừa ngồi xuống chiếc ghế trong căn phòng khách nhà PGS.TS Nguyễn Văn Thanh thì một đàn mèo lít nhít chạy ra, chúng thật mạnh dạn và đáng yêu nhảy tót lên ghế ngồi cùng với khách.

Thấy vậy, ông Thanh cười típ mắt khoe: “Nhà tôi nuôi nhiều mèo lắm, nhưng do hàng xóm xung quanh họ không nuôi, mà mèo nhà tôi thỉnh thoảng lại mất, mãi về sau tôi mới biết mèo nhà mình sang nhà hàng xóm chơi rồi ở đó luôn không được về bởi họ thấy mèo nhà tôi dễ thương quá nên lâu lâu lại có người xin”.

Ôm trên tay hai con mèo mướp có bộ lông tuyệt đẹp, ông Thanh ngậm ngùi nhớ lại khoảng thời gian những năm 1998 - 2002 khi đàn mèo ở nước ta có nguy cơ bị tuyệt chủng tạo thời cơ cho bọn chuột tác oai tác quái khắp nơi. Người dân tìm mọi cách để diệt chuột từ giăng dây điện, đánh bả đến đặt bẫy… nhưng số lượng đàn chuột vẫn cứ tăng vùn vụt. Chuột chết thì ít mà thấy chó mèo chết thì nhiều do ăn phải bả.

Đúng lúc đó, PGS.TS Nguyễn Văn Thanh nhận được lời mời tham gia dự án tổ chức phi chính phủ Thanh niên sứ mệnh YWAN tài trợ trong lĩnh vực nông nghiệp. Sau khi nhận lời mời ông Thanh đã đi đến một số xã tại Hà Tây cũ để tìm hiểu người dân xem họ gặp khó khăn, bế tắc gì nhất trong sản xuất nông nghiệp. Đi đến đâu ông Thanh cũng nhận được vấn đề bất cập trong nông nghiệp thời bấy giờ (2002) là nạn chuột tàn phá mùa màng chưa tìm ra được cách khắc phục hữu hiệu.

“Giáo sư mèo” Nguyễn Văn Thanh bên cạnh những con mèo rất đáng yêu.

Trong một buổi họp với bà con nhân dân xã Thanh Bình, người dân nơi đây cho biết đang lâm vào cảnh nghèo đói vì nạn chuột hoành hành. Nếu như sâu bọ hại lúa thì có thể phun thuốc trừ sâu, nhưng đối với chuột để diệt được nó phải mất một khoảng thời gian rất dài, mà ngần ấy thời gian cũng đủ để chúng làm cho hoa màu tan hoang.

Ông Thanh tính toán, lúc đó một con chuột có thể ăn từ 15 – 20kg lương thực/vụ, nhưng nó lại phá hại hàng tạ lương thực thậm chí cả cánh đồng. Nhận thấy việc diệt chuốc bằng phương pháp vật lý và hóa học không ăn thua, ông Thanh quyết định trị bọn nhà Tý bằng cách phát triển đàn mèo. Được sự ủng hộ nhiệt tình của bà con, ông Thanh đưa ra hương ước “Ngân hàng mèo”. Lúc đầu số lượng mèo có út nên cách vài nhà ông Thanh lại cho một con mèo để họ nuôi. Mèo mẹ đẻ mèo con. Mèo con sinh ra mèo cháu, chẳng mấy chốc đàn mèo từ phong trào của ông Thanh phát triển nhanh chóng và nạn chuột tàn phá mùa màng đã được chặn đứng.

Khi đàn mèo phát triển rồi ông Thanh lại bắt tay vào công việc bảo vệ đàn mèo trước nạn trộm mèo bán cho các quán tiều hổ. Sau nhiều đêm trăn trở, ông Thanh đã bàn với chính quyền xã Thanh Bình, nếu bắt được ai trộm mèo sẽ đọc tên trên loa truyền thanh của làng. Với quan điểm “Vô tuyến truyền mồm nhanh hơn vô tuyến truyền hình”, dân làng rất sợ bị đọc trên loa nên đàn mèo không bị bắt trộm nữa. Bên cạnh đó, việc đánh bả chuột cũng được chính quyền xã cấm tiệt.

Nhờ phát triển đàn mèo chỉ trong vòng hơn 2 năm mà nền nông nghiệp của Thanh Bình tăng thêm 30% so với trước khi bị chuột phá, các xã lân cận cũng học hỏi kinh nghiệm làm theo bằng cách nuôi thật nhiều mèo.

Mèo cũng thi hoa hậu

Làm gì để khích lệ tinh thần yêu thương, chăm sóc mèo trong nhân dân khi mèo thường bị gán hay truyền bệnh hen xuyễn và rụng lông? Vơi câu hỏi này, ông Thanh nhớ lại: “Lúc đó trong đầu tôi xuất hiện ý định tổ chức cuộc thi hoa hậu mèo nên liên hệ với chính quyền xã Thanh Bình xem sao. Không ngờ được lãnh đạo và người dân hưởng ứng nhiệt tình. Với mục đích nâng cao ý thức bảo vệ đàn mèo trong nhân dân, cuộc thi “hoa hậu” mèo đầu tiên ở Việt Nam đã được tổ chức tại ủy ban xã Thanh Bình với sự tham gia của hàng chục “thí sinh” đến từ khắp nơi trong xã và các xã lân cận. Đan xen cuộc thi, ban tổ chức còn tổ chức các trò chơi dân gian nhằm thu hút đông đảo bà con tham gia.

Ông Thanh trực tiếp xắn tay làm trưởng ban, cán bộ xã làm thành viên ban giám khảo. Với 3 thể loại giải gồm: Chàng Su mô mèo (con mèo to, béo, khỏe nhất), Anna xinh đẹp (nàng mèo đẹp nhất), Chị mướp nhiều con (chị mèo mắn đẻ nhất, nuôi con tốt nhất). Với hình thức quan sát, hỏi người chủ nhân của con mèo đó về cách chăm sóc và phát hiện bệnh tật như thế nào? Ý thức bảo vệ mèo của những người thân trong gia đình ra sao. Sau đó chấm điểm rồi cộng tất cả lại chia lấy điểm trung bình, điểm tối đa là 20 điểm. Mèo nào được điểm cao nhất cho mỗi thể loại sẽ được đăng quang.

Cuộc thi tạo ra niềm vui tươi phấn khởi mới lạ cho bà con xã Thanh Bình, từ đó khích lệ mọi người biết yêu quý và trân trọng loài mèo cũng như vật nuôi trong nhà hơn.

Cọc đi tìm… trâu

Đặc biệt trong thời gian nghiên cứu ông Thanh đã đến ở hẳn với nhà dân hàng tháng trời để tìm hiểu về tập tính cũng như cách bảo vệ đàn mèo gần 2.000 con tại đó. PGS.TS Thanh tiết lộ, mèo đực khi nghe thấy tiếng kêu của bạn tình thì chúng rất hiền, đặc biệt là khi mèo cái động dục, xung quanh sẽ có rất nhiều mèo đực đến “ve vãn”.

Điểm đặc biệt ở loài mèo là khi mèo cái động đực thì chúng sẽ đi tìm “bạn trai”.  Mỗi con mèo cái thường “quan hệ” với rất nhiều mèo đực trong những ngày động đực, mèo đực khi nghe thấy tiếng kêu thường kéo đến và nằm chờ cho đến lượt mình. Đó là một đặc tính của mèo khiến chúng rất dễ bị bắt vào quán nhậu. Chính vì thế mà trăn trở lớn nhất của PGS.TS Nguyễn Văn Thanh hiện nay tình trạng giết thịt mèo diễn ra rất phổ biến. Ông Thanh bảo, loài vật nó cũng như con người vậy, chúng cũng cần được yêu thương và bảo vệ.

Mải nói chuyện về mèo lúc này đêm đã khuya, chúng tôi xin phép ra về. Khi chào khách ông Thanh không quên tươi cười nói với theo: “Hôm nay có ít thời gian quá, chứ nói về mèo tôi có thể nói cả ngày không hết. Năm tới là năm con mèo, chúc các bạn sẽ có niềm vui, niềm hi vọng mới và đừng quên mua cho mình một con mèo mới nhé!”.