Xã Tân Dương (huyện Bảo Yên, Lào Cai) nằm cách trung tâm huyện lỵ không xa và đã về đích nông thôn mới từ năm 2018. Thế nhưng, sau 3 năm, xã Tân Dương chưa hoàn thiện tiêu chí trong Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Xã Tân Dương hiện vẫn đang dậm chân tại chỗ với 17/19 tiêu chí theo quy định, nợ 2 tiêu chí.
Cụ thể, tiêu chí số 7 trong chương trình xây dựng nông thôn mới về cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn thì chợ là một nội dung quan trọng, giúp thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương. Chợ là nơi giao thương, mua bán tiêu thụ hàng hoá, còn giúp đưa sản phẩm của bà con tới nhiều nơi khác.
Tuy nhiên, hiện xã Tân Dương chỉ có một chợ trung tâm đặt tại thôn bản Khuổi Ca là chợ tạm do người dân tự dựng lên. Chợ này chỉ được người dân dùng vài cây gỗ với mái lợp lá. Một số chòi được lắp chắp vá bằng mái tôn. Tất cả các được dựng trên một bãi đất trống đầy cỏ, không có bất kỳ một hạng mục nào được xây dựng tại đây được cho là đúng tiêu chuẩn của chợ.
Nơi này giống như chỉ là điểm để bà con trong xã và khu vực xung quanh có thể tập trung để mua bán những sản phẩm nông nghiệp mình làm ra.
Ông Cổ Tiến Định, thôn bản Khuổi Ca, xã Tân Dương cho biết, Tân Dương đã về đích nông thôn mới rồi, nhưng hiện tại chợ vẫn còn tạm quá, nhân dân chúng tôi chỉ mong muốn làm sao các cấp chính quyền xem xét xây cho cái chợ xã Tân Dương chúng tôi được khang trang, được như các chợ khác, kinh doanh thuận tiện hơn…
Một tiêu chí khác, xã Tân Dương cũng đang nợ... đến vài năm nay cũng chưa trả được đó là giao thông nông thôn. Toàn xã hiện còn ba tuyến đường chưa được đầu tư nâng cấp, gồm tuyến đường Khuổi Ca - Siêu Pang dài 4,3km, tỉnh lộ 160 (đi Bản Cái - Bắc Hà) dài 9km và tuyến đường của bản Sắc Phạ dài hơn 2km.
Ghi nhận tại những cung đường nêu trên, mặt đường xuất hiện nhiều ổ voi, ổ gà lồi lõm, đi lại rất khó khăn. Khi trời nắng thì bụi mù mịt còn mưa xuống trở thành bẫy người tham gia giao thông hết sức nguy hiểm.
Trước khi về đích nông thôn mới người dân kỳ vọng những tuyến đường nêu trên sẽ được sửa chữa, nâng cấp. Thế nhưng, sau 3 năm về đích tất cả... không chỉ như cũ mà còn xuống cấp nghiêm trọng hơn.
Ông Lý Văn Hịu, thôn Bản Khoa, xã Tân Dương cho biết, xã đã về đích nông thôn mới mà đường xá như thế này tôi thấy chưa đạt, đường xuống cấp nghiêm trọng, ổ gà, ổ voi các anh đi qua thấy đấy. Mùa mưa đi không cho đi, nắng thì bụi tung trời.
Xã Tân Dương cũng đã tích cực huy động nhiều nguồn lực để đầu tư cho cho xây dựng nông thôn mới. Chú trọng ưu tiên những tiêu chí phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm tốt đời sống dân sinh. Tuy nhiên, việc nợ tiêu chí xây dựng nông thôn mới, mà lại là những tiêu chí cần nguồn lực đầu tư lớn đang khiến cho địa phương không thể tự khắc phục.
Có rất nhiều phản ánh từ người dân tại những cuộc họp từ thôn, xã rồi đến huyện, tại những cuộc tiếp xúc cử tri nhưng gần như chưa có một giải pháp nào thiết thực để có thể triển khai trả nợ tiêu chí nông thôn mới.
Ông Hoàng Đình Kiểu, Chủ tịch UBND xã Tân Dương (huyện Bảo Yên, Lào Cai) cho biết, hiện nay xã đã về đích nông thôn mới, nhưng còn thiếu 2 tiêu chí, đó là tiêu chí chợ và đường giao thông nông thôn. Qua tiếp xúc cư tri, và con cử tri kiến nghị cũng rất là nhiều, cũng tìm nguồn lực để đầu tư, mong nhà nước sớm đầu tư cho bà con nhân dân dân, nhất là giao thông đi lại cho các cháu trong mùa mưa lũ.
Về đích nông thôn mới nhưng việc nợ tiêu chí kéo dài cho thấy tính bền vững không cao. Thực tế, ngoài xã Tân Dương thì cũng còn nhiều xã khác đã đạt chuẩn nông thôn mới nhưng vẫn còn nợ tiêu chí hoặc các tiêu chí mới chỉ đạt được ở mức tối thiểu. Về vấn đề này, các địa phương cần có giải pháp quyết liệt để cải thiện, tránh để bị rớt các tiêu chí đã đạt.
Về tiêu chí giao thông của xã Tân Dương theo UBND huyện Bảo Yên thì đường trục xã được cứng hóa 5,581/9,83km đạt 56,78% (còn lại 4,248km thuộc tuyến Khuổi Ca - Siêu Pang chưa được đầu tư) yêu cầu của tiêu chí đạt 100%, đánh giá chưa đạt. Tuy nhiên tuyến đường Khuổi Ca - Siêu Pang đã được UBND tỉnh phê duyệt báo cáo định KTKT tại Quyết số 3655/QĐ-UBND ngày 31/10/2019 nhưng chưa được phân bổ kinh phí để thực hiện.