Xanh mướt lúa VNR20 trên cả vùng đất chua

"Các anh thấy không, bông dầy hạt như này, năng suất chắc phải 2,4 tạ/sào (tương đương gần 7 tấn/ha). Ruộng đây thuộc diện kìm hãm còn được như vậy. Nếu ở ruộng tốt, năng suất chắc còn cao nữa", ông Lã Quý Thắng, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Đông Hưng vừa lần giở từng cây lúa VNR20, vừa gật gù tấm tắc khen ngợi.

Theo tay ông Thắng, cán bộ nông nghiệp có hơn 30 năm kinh nghiệm, là màu xanh mướt của cánh đồng rộng hơn 1ha đang trong vụ thứ ba khảo nghiệm VNR20. Dưới cái nóng hơn 30 độ C, vị Trưởng phòng Nông nghiệp huyện quên cả mệt, đếm từng hạt chắc trên bông. Khi tới lần thứ 10, vẫn thấy số hạt chắc ổn định ở mức trên 200, ông xoa tay, ra vẻ hài lòng, rồi mới trở sang phần ruộng bên cạnh.

Trước khi VNR20 đến với vùng đất chua ở thôn Tây Thượng Liệt, nhiều giống khác đã được thử nghiệm... nhưng không cho kết quả như ý, năng suất thấp.

Ông Lã Quý Thắng, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Đông Hưng cho biết, trong những năm qua, huyện không ngừng tìm tòi những giống mới để không bỏ phí một tấc đất nào. Đến khi Tập đoàn Giống cây trồng Việt Nam (Vinaseed Group) giới thiệu VNR20, Đông Hưng là một trong những địa phương đi đầu khảo nghiệm. Sau ba vụ, năng suất lúa ổn định ở mức từ 7 đến 7,5 tấn/ha.

"Với vùng đất này, các giống bắt buộc phải ngắn ngày, chịu được chua và kháng sâu bệnh. Trước khi sử dụng VNR20, Đông Hưng đã thử nghiệm nhiều giống, nhưng không giống nào cho kết quả toàn diện như VNR20", ông Thắng bày tỏ.

Cách thửa ruộng khảo nghiệm VNR20 chừng vài trăm mét, là một cánh đồng thâm canh giống VL10. Theo lời ông Thắng, đây là giống từng mang lại cuộc cách mạng về nông nghiệp cho Đông Hưng cách đây 20-30 năm nhờ năng suất cao.

Tuy nhiên, hiện VL10 bộc lộ một số mặt hạn chế, như khả năng chịu úng kém, khó thích hợp với đất chua. Những khu vực ngập nước còn bị bệnh bạc lá, điều không hề thấy ở những thửa ruộng trồng VNR20.

Màu xanh mướt của lúa VNR20 không chỉ hiện diện ở xã Đông Tân, Thái Bình, mà còn hiện hữu tại xã Yên Đồng, huyện Yên Lạc, Vĩnh Phúc. So với Đông Tân, Yên Đồng thử nghiệm đến 13ha lúa VNR20.

Khi được hỏi nguyên do gieo trồng số lượng lớn, ông Nguyễn Văn Bộ, Phó Trưởng phòng NN-PTNT huyện Yên Lạc nói: "Giống VNR20 có khả năng thích ứng rộng, năng suất cao và khả năng chống chịu sâu bệnh tốt, đặc biệt là bệnh bạc lá, một bệnh phổ biến ở Vĩnh Phúc”.

Dù chưa đạt năng suất 8,5-9 tấn/ha như khu vực Nam Trung Bộ, lúa VNR20 vẫn thể hiện trọn bộ đặc tính ưu việt so với các giống trước đây, như thấp cây, chống đổ tốt, chống chịu được với các loại sâu bệnh và có phạm vi thích ứng rộng.

Bông lúa VNR20 được trồng tại Vĩnh Phúc, tại Thái Bình hay bất cứ địa phương nào cũng cho chất lượng gần tương đương, nổi bật với bông lúa dài, hạt sít, đều và ít lép. Hạt gạo VNR20 trắng trong, không bạc bụng. Cơm trắng, bóng, mềm và có vị đậm, ngon.

Là giống lúa cảm ôn, VNR20 có thể gieo cấy được cả hai vụ. Tại Đồng bằng sông Hồng, vụ xuân của VNR20 kéo dài từ 125 - 130 ngày, vụ mùa từ 100 - 105 ngày. Nếu gieo sạ, thời gian sinh trưởng có thể rút ngắn thêm 3 - 5 ngày. 

Có nhiều đặc tính tốt, nhưng vì là giống mới, VNR20 khi mới đưa vào khảo nghiệm cách đây vài ba vụ còn nhận cái nhìn dè dặt của bà con nông dân. Bà Nguyễn Thị Hiền, Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Yên Đồng, huyện Yên Lạc, Vĩnh Phúc nhớ như in những ngày đầu đi vận động. Dù đã "đi từng ngõ, gõ từng cửa", bà vẫn phải nhận cái nhìn dè dặt.

"Lúc ấy, chẳng có cách nào khác ngoài việc mình phải tự bắt tay vào các chú ạ. Tôi cũng là một nông dân, nên rất hiểu tâm lý bà con. Được cái may, là Yên Đồng luôn mạnh dạn thử nghiệm các giống mới. Cứ thấy Trung tâm khuyến nông giới thiệu hoặc có chương trình hỗ trợ giống nào, chúng tôi đều không ngại, xắn tay ngay vào làm", bà Hiền kể.

Từ chỗ thử nghiệm một vài sào cách đây vài năm, Yên Đồng giờ đã có hàng chục ha trồng VNR20. “Từ lúc cấy đến thu hoạch, tôi chỉ phun một hoặc hai lần thuốc bảo vệ thực vật. Năng suất của giống này rất tốt, có nơi đạt tới 2,5 tạ/sào (tương đương khoảng 7 tấn/ha). So với những giống khác, VNR20 cho cơm đậm đà. Chính vì sau khi ăn thử, thấy ngon nên gia đình tôi đẩy mạnh cấy VNR20", bà Hiền kể tiếp.

Ngoài đặc tính cao sản, VNR20 còn ưu điểm cứng cây, hạt óng đẹp, ít hạt lép. Bộ lá của VNR20 đứng khỏe nên ít bị đọng sương gây nấm bệnh hay sâu cuốn lá. Giống này còn kháng được bệnh đạo ôn, cháy bìa lá. Bên cạnh đó, thị trường cũng bắt đầu đón nhận VNR20 như là một lựa chọn mới.

Với người nông dân, đầu ra của nông sản luôn là ưu tiên hàng đầu. Theo bà Hiền, thương lái nhiều nơi đã tới tận ruộng Yên Đồng chào hàng bà cùng các hộ trồng VNR20. Giá ban đầu từ 7.500 đồng/kg vài năm trước, nay đã lên 8.000, thậm chí 8.500 đồng/kg. "Giá lên theo mùa, khiến bà con ngày càng vững tin vào giống mới", bà bày tỏ.

Ông Phạm Văn Hưởng, Giám đốc Marketing Vinaseed cho biết thêm, nhiều địa phương trong đó có Bắc Ninh, thương lái đã bao tiêu trọn vẹn đầu ra cho lúa VNR20. Sản phẩm làm ra hầu như không có dư thừa.

Nhận xét về VNR20, bà Nguyễn Thị Nga, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Thái Bình cho biết: "Giống lúa là yếu tố đầu vào quan trọng bậc nhất, giúp hạn chế việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Quan sát những cánh đồng sử dụng giống do Vinaseed cung cấp, chúng ta có thể dễ dàng nhận ra một màu xanh đặc biệt, màu xanh của sạch bệnh. Đó cũng giống như bức tranh về nông nghiệp Thái Bình, được vẽ nên một phần nhờ công của Vinaseed".