Bộ NN-PTNT không quản lý 2.000 tỷ đồng Quỹ phòng, chống thiên tai

Trước thông tin cho rằng Bộ NN-PTNT quản lý 2.000 tỷ đồng Quỹ phòng, chống thiên tai (PCTT) và việc sử dụng quỹ này cụ thể như thế nào đang là ẩn số, Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai (Bộ NN-PTNT) cho biết: Quỹ PCTT được thành lập và hoạt động theo quy định của Luật PCTT và Nghị định 78/2021/NĐ-CP.

Đây là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, hoạt động không vì mục đích lợi nhuận. Quỹ bao gồm quỹ PCTT Trung ương do Bộ NN-PTNT quản lý và quỹ PCTT cấp tỉnh do UBND cấp tỉnh quản lý.

Bộ NN-PTNT đã thành lập quỹ PCTT Trung ương, tuy nhiên do vướng mắc về mô hình hoạt động nên đến nay quỹ vẫn chưa hoạt động được. Hiện Bộ NN-PTNT đang xây dựng dự thảo và trình Chính phủ xem xét sửa đổi quy định vào quý 4 năm nay cho phù hợp. Cho nên, thông tin Bộ NN-PTNT đang quản lý 2.000 tỷ đồng quỹ PCTT là không đúng.

Tại cấp tỉnh, trong những năm qua, Quỹ PCTT cấp tỉnh đã mang lại hiệu quả tích cực như: tăng cường nguồn lực cho công tác PCTT để các địa phương chủ động trong công tác xây dựng kế hoạch, phương án, tuyên truyền, đào tạo, tiếp nhận các nguồn viện trợ thuận lợi hơn. Đặc biệt khi có tình huống thiên tai xảy ra trên diện rộng, đầu tư cơ sở vật chất, nâng cao năng lực chống chịu trước thiên tai, góp phần giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra.

Nguồn thu của quỹ cấp tỉnh bao gồm: Hỗ trợ, đóng góp tự nguyện của các tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài; đóng góp bắt buộc của tổ chức kinh tế trong nước và nước ngoài trên địa bàn (tối thiểu 500.000 đồng, tối đa 100 triệu đồng); công dân Việt Nam từ đủ 18 tuổi đến tuổi nghỉ hưu trong điều kiện lao động bình thường theo quy định của pháp luật về lao động; điều tiết từ quỹ Trung ương và giữa các quỹ cấp tỉnh; thu lãi từ tài khoản tiền gửi; các nguồn hợp pháp khác (nếu có); tồn dư quỹ cấp tỉnh cuối năm trước được chuyển sang năm sau.

Quỹ PCTT cấp tỉnh được thành lập và hoạt động từ năm 2014. Tính đến 20/9/2024, 63/63 tỉnh, thành phố thu được 5.925 tỷ đồng, chi 3.686 tỷ đồng, kết dư quỹ 2.263 tỷ đồng.

Toàn bộ nguồn thu quỹ trong năm (bao gồm cả lãi từ tài khoản tiền gửi) sẽ chi cho các nội dung hỗ trợ hoạt động PCTT trên địa bàn của tỉnh/thành phố, ưu tiên cho các hoạt động: Hỗ trợ cho các hoạt động ứng phó thiên tai; cứu trợ, hỗ trợ khắc phục hậu quả thiên tai; hỗ trợ các hoạt động phòng ngừa. Tồn dư quỹ cấp tỉnh là số tiền quỹ thu được từ khi thành lập, hàng năm nếu chi không hết được chuyển sang các năm sau để sử dụng tiếp.

Hiện nay, sau khi bị thiệt hại do bão số 3 năm 2024 gây ra, một số địa phương dự kiến sử dụng quỹ PCTT để khắc phục hậu quả. Cụ thể: Lào Cai 5 tỷ đồng, Hải Phòng 50 tỷ đồng, Điện Biên 3 tỷ đồng, Yên Bái 13 tỷ đồng, Thái Nguyên 10 tỷ đồng, các tỉnh khác đang tổng hợp thiệt hại, rà soát và đề xuất sử dụng quỹ. 

Về thẩm quyền chi quỹ, UBND cấp tỉnh quy định chi tiết nội dung chi và mức chi của quỹ cấp tỉnh tại Điều 16 Nghị định 78/2021 theo đề nghị của cơ quan quản lý quỹ cấp tỉnh. Chủ tịch UBND cấp tỉnh, huyện, xã quyết định nội dung chi và mức chi thực hiện nhiệm vụ PCTT ngoài các nội dung chi tại khoản 1 Điều 16 cho các đối tượng theo đề nghị của Ban Chỉ huy PCTT và tìm kiếm cứu nạn cùng cấp.

Thực hiện việc điều chuyển cho quỹ Trung ương theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ hoặc cho các quỹ cấp tỉnh của địa phương khác theo quyết định của Chủ tịch UBND cấp tỉnh.

Như vậy, từ quy định về nguồn tài chính, nội dung chi của quỹ cho thấy, nếu tỉnh nào trong năm ít có thiệt hại về thiên tai thì sẽ không phải sử dụng nhiều đến quỹ PCTT của tỉnh, dẫn đến việc tồn dư quỹ sẽ nhiều. Tuy nhiên, khi thiên tai bất ngờ xảy ra, gây thiệt hại lớn cho địa phương thì việc sử dụng quỹ cho các hoạt động phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai thực sự cần thiết và ý nghĩa.

Đồng thời, các tỉnh còn tồn dư quỹ có thể tạm ứng hoặc hỗ trợ các tỉnh khác theo quyết định của Chủ tịch UBND cấp tỉnh. Như vậy, việc tồn quỹ cuối năm nhiều hay ít phụ thuộc vào tình hình thiên tai hàng năm tại địa phương.

Về vấn đề công khai quỹ hiện nay, các địa phương thực hiện nghiêm túc chế độ thông tin, công khai nguồn thu, chi quỹ theo quy định tại Điều 20, Nghị định số 78/2021/NĐ-CP. Cấp xã báo cáo giải trình công khai tại cuộc họp tổng kết hàng năm, niêm yết tại trụ sở UBND cấp xã, Trung tâm Văn hóa các thôn và thông báo trên phương tiện truyền thanh xã.

Cấp huyện báo cáo giải trình tại cuộc họp tổng kết hàng năm, niêm yết tại trụ sở UBND cấp huyện và công khai trên Cổng thông tin điện tử của UBND cấp huyện. Cơ quan quản lý quỹ cấp tỉnh gửi cơ quan quản lý quỹ Trung ương, niêm yết tại trụ sở quỹ cấp tỉnh; thông báo bằng văn bản tới cơ quan, tổ chức đóng góp quỹ; công khai trên Cổng thông tin điện tử của cơ quan quản lý quỹ cấp tỉnh hoặc UBND cấp tỉnh.